Ben je van plan een ssd in te bouwen en wil je daar het optimale uithalen? Er is meer mogelijk dan je denkt, met name als je wat dieper graaft. Met deze tips voor het installeren van een ssd kom je een heel eind.
Lees ook: Voordelen van ssd - zo werken solid state drives
Ssd kopen: waar op letten?
Voor een gemiddelde computer heb je wellicht voldoende aan een ssd met 256GB. De vraag is echter: welke interface kies je? Heb je voldoende inbouwruimte, dan is een klassieke 2,5inch-sata-ssd de meest aangewezen keuze – eventueel gebruik je voor je desktop een inbouwframe voor een 3,5 inch-bay. Dat wordt dan normaliter een sata III-ssd, met een doorvoersnelheid tot 600 MB/s; een oudere pc met een sata II-interface zal echter niet boven 300 MB/s uitkomen.
Een alternatief is weliswaar een veel snellere pci-e-ssd met het nvm-e-protocol, maar die zijn merkbaar duurder, er is minder keus en je moet dan wel zeker zijn dat je moederbord uefi-bios-ondersteuning heeft voor nvm-e als je van zo’n ssd wilt kunnen booten. Verder speelt ook het geheugentype van de nand-chips mee. ssd’s met tlc-geheugen (3 bits per cel) zijn doorgaans het goedkoopst. Deze cellen laten zich meestal zo’n 1000 keer herschrijven. Duurdere modellen gebruiken ook wel 3d-mlc-geheugen (2 bits per cel, vaak met 3000 herschrijfcycli).
Bij normaal computergebruik hoef je je echter niet te laten afschrikken door wat een beperkt aantal herschrijfcycli lijkt: mede dankzij allerlei ingebouwde foutcorrectie- en optimalisatietechnieken duurt het doorgaans jaren voor je tegen de grenzen van je ssd aanloopt. Interessant in dit opzicht is ook de conclusie van een uitgebreide stresstest van Tech Report: “SSDs easily write far more data than most consumers will ever need”.
Check in de bios de ahci-instellingen
De meest aangewezen manier om je besturingssysteem op een ssd te krijgen is door dat opnieuw ‘schoon’ te installeren op die ssd. Voor je hieraan begint check je echter best in je bios-setup of de modus voor je schijf wel ingesteld staat op AHCI en niet op (Native, Legacy of Standard) IDE. Vaak vind je deze instelling bij een rubriek als Integrated Peripherals. Immers, in tegenstelling tot ide (Integrated Drive Electronics) ondersteunt ahci (Advanced Host Controller Interface) onder meer ncq (Native Command Queuing), wat inhoudt dat de schijf zelf de optimale volgorde kan bepalen voor het uitvoeren van parallelle lees- en schrijfverzoeken. Dat werkt sneller.
Ben je toch vergeten om te schakelen naar ahci voor de Windows-installatie op je ssd, dan kun je het nog als volgt proberen. Deze procedure werkte (meermaals) op een testtoestel met Windows 10. Start Windows op en ga naar de opdrachtprompt als administrator. Voer het volgende commando uit: bcdedit /set {current} safeboot minimal en herstart je pc.
Ga naar je bios-setup en schakel om naar ahci. Bewaar deze instelling en herstart je pc. Windows start nu in veilige modus op. Ga opnieuw naar de opdrachtprompt als administrator en voer het commando bcdedit /deletevalue {current} safeboot uit. Herstart nogmaals je pc. Als het goed is, start Windows nu ‘normaal’ door in ahci-modus.
Windows-installatie overzetten op ssd
Wil je hoe dan ook de oude Windows-installatie op je harde schijf meenemen naar je nieuwe ssd, vergewis je je er dan eerst van dat de schijf(partitie) niet meer data bevat dan de netto capaciteit van je ssd, zodat je de volledige inhoud kunt overzetten. Zo’n opschoonoperatie kan onder meer inhouden het wissen of verhuizen van gegevensbestanden en het opruimen van overtollige data met behulp van de ingebouwde functie Schijfopruiming en/of met een gratis tool als CCleaner.
De handigste en snelste manier om een migratie uit te voeren is door je schijf rechtstreeks naar de ssd te klonen. Op een laptop maak je daarvoor eventueel gebruik van een usb-naar-sata-adapter zodat je harde schijf en ssd tegelijk kan aansluiten. De meeste ssd-fabrikant stellen een eigen ‘data migration’ of ‘cloning’-tool ter beschikking: maak daar dan bij voorkeur gebruik van.
Je kunt echter ook een externe tool inzetten, zoals het gratis Easeus Todo Backup (plaats dan wel een vinkje bij Optimize for ssd) of Aomei Partition Assistant Standard. Lukt het om een of andere reden niet om de twee schijven tegelijk aan te sluiten, dan kun je nog met een intermediair schijfkopiebestand (image) werken, bijvoorbeeld met behulp van met Easeus Todo Backup.
Let wel, stond je harde schijf ingesteld op ide, dan de kans is reëel dat je ssd na een migratie van he besturingssysteem ook alleen maar goed start in ide. In dat geval kun je de truc met bcdedit nog uitproberen.
In dit volgende artikel leggen we uit hoe je je ssd gezond houdt en optimaliseert.
Tekst: Toon van Daele