Bij robotica komen heel veel onderdelen van verschillende wetenschappen samen, zowel van de informatica als van elektrotechniek en van werktuigbouwkunde. Dat maakt het een boeiend vak, maar het levert ook aanleiding tot doemdenken. Nemen robots binnenkort al onze banen over, of zelfs de hele planeet? We nemen de huidige staat met je door.

De definitie van een robot is vrij breed. Een gangbare definitie van een robot is een apparaat dat zich aanpast aan de omgeving, autonoom kan bewegen en beslissingen kan nemen. Er zijn verschillende gebieden waarin robots nu een rol spelen. Denk dan aan servicerobots (zoals in het magazijn), in de horeca, voor bewaking of in winkels.

Een servicerobot voor bewaking is bijvoorbeeld de Knightscope, die op dit moment nog getest wordt. Deze robot heeft een kogelvorm en ‘n pinguïnachtig uiterlijk met een grootte van 1,5 meter. Hij kan maximaal 29 kilometer per uur rijden en gebruikt ‘geofencing’ om binnen een gebied te blijven. De robot kan 360 graden in de rondte kijken en herkent bekende criminelen, heeft een ingebouwde microfoon, luchtkwaliteitssensor, ultrasonische sensor, lidar, radar, thermal imaging en kan tot wel 1500 kentekens per minuut scannen. Als er iets aan de hand is, legt de robot direct contact met de hulpdiensten.

Andere typen robots zijn lifestylerobots, zoals een stofzuiger of grasmaaier, sociale robots, zoals robots voor patiënten of ouderen en robots voor reddingsacties. Zo’n sociale robot wordt bijvoorbeeld gebruikt om te communiceren met patiënten of om te kijken hoe het gaat met ouderen. Ook zijn er drones die autonoom vliegen en die je automatisch volgen om foto’s of video’s van je te maken, maar ook drones die zelf een inspectie uitvoeren en pakketten afleveren.

Robots op de werkvloer

De robotisering van de samenleving heeft een grote invloed op het werk dat we doen. Langzaamaan verdwijnen arbeidsintensieve banen aan de robotica. Dit vindt bijvoorbeeld al plaats in de voedselindustrie. Zo werkt de pizzeria Zume Pizza in San Francisco met robots om pizza’s te bakken en te beleggen. De robots hebben een zekere willekeurigheid, zodat de saus of het deeg net altijd even wat anders uitgerold is en het menselijke element goed wordt nagebootst.

Ook de boomgaard robotiseert. Een robot om appels te plukken komt van de start-up Abundant Robotics. De robot kan identificeren of een appel rijp is of niet dankzij beeldherkenning en kan deze dan zelf plukken. De robot kan het werk doen van tien mensen. Hard nodig vanwege het tekort aan appelplukkers.

Veel banen gaan verdwijnen door robotisering, maar misschien niet zo veel als we denken. In onder meer de zorg, het onderwijs, recreatie en de horeca zal het lastig worden om alleen robots in dienst te nemen. We hoeven waarschijnlijk niet bang te zijn dat robots al ons werk overnemen, want er is genoeg werk voor ons in die en andere sectoren. Maar daar waar robots wel heel handig zijn, bijvoorbeeld omdat niemand het werk wil doen, moet nog een inhaalslag gemaakt worden. Het is de vraag hoe snel dit zal gaan, vanwege de angst voor en het sentiment over robots.

Veel banen gaan verdwijnen door robotisering, maar misschien niet zo veel als we denken.

-

Kunstmatige intelligentie

Op dit moment vindt de meeste ontwikkeling van AI plaats op het gebied van deep learning. Dankzij deep learning won de robot van Google een potje Go van de kampioen. Deep learning en AI is wiskunde. Het algoritme zoekt een optimum voor een of andere onbekende wiskundige functie, zo’n functie is bijvoorbeeld het spelen van Go.

Dat optimum wordt gezocht door het systeem met data te voeren in de vorm van heel veel potjes Go waarmee de wiskundige functie wordt benaderd. Geef dan het doel aan, namelijk winnen, en dan is het een kwestie van het systeem trainen. Na genoeg trainingen kun je het algoritme testen op nieuwe instanties.

Heel veel van deze stappen moeten door mensen worden uitgevoerd voordat een computer eraan kan beginnen, dat is dus verre van bewustzijn. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat een robot niet gevaarlijk kan zijn, maar een robot van vandaag de dag zal in ieder geval niet de wereld overnemen omdat deze een slechte bui heeft. Het is nog maar de vraag of we überhaupt ooit een robot bouwen met een bewustzijn.

MIT

Interessant onderzoek over het leren van robots komt van MIT, waar onderzoekers het gelukt is om een kleine robot, eigenlijk bedoeld voor het opruimen van bommen, een ander type robot iets te leren. De kleinere robot leerde eerst hoe deze twee buizen uit elkaar kon trekken. Vervolgens werd die kennis gedeeld met de menselijke robot.

Met een aantal extra regels specifiek voor die robot, kon deze robot de kennis van de kleinere robot toepassen en dezelfde taak uitvoeren. Op de lange termijn zou het dan zo dus kunnen zijn dat als een robot iets leert, een andere robot die informatie uit de cloud kan halen en direct kan toepassen.

Nederland speelt overigens zeker een rol in het onderzoek naar robotica. Zo won Robotics Delft in samenwerking met de TU Delft in 2016 de Amazon Picking Challenge, waarbij de logistiek van Amazon zo veel mogelijk geautomatiseerd moet worden. Het lukte de Delftse robot om veel verschillende soorten producten te verplaatsen tussen container en de kast.

De robot is gemaakt door een samenwerking tussen bedrijfsleven en de universiteit. Verder worden er ook met andere projecten robots ingezet. De gemeente Rotterdam verwelkomt bezoekers van het stadskantoor met een Nao-robot en de TU Eindhoven heeft het Europees kampioenschap robotvoetbal gewonnen in mei dit jaar.

De toekomst

Veel mensen zijn bang dat robots de wereld overnemen. Dat zal waarschijnlijk niet gebeuren, omdat robots geprogrammeerd worden zoals wij willen. Op de kortere termijn, waarschijnlijk over enkele tientallen jaren, zullen robots in veel sectoren het werk overnemen. De gevolgen daarvan zijn lastig in te schatten.

Feit is dat de ontwikkelingen in robotica erg hard gaan, maar dat robots nog steeds vrij dom zijn. Dankzij de vele ontwikkelingen in deep learning en nieuwe manieren van robotbewegingen, worden robots wel steeds nuttiger voor het dagelijks leven. Ze kunnen steeds meer en zullen zo langzaamaan ons dagelijks leven binnenkomen.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten