Commerciële ruimtevaart in zicht door VSS Unity

© PXimport

Commerciële ruimtevaart in zicht door VSS Unity

Geplaatst: 7 augustus 2020 - 06:24

Aangepast: 17 november 2022 - 10:40

Redactie PCM

In de Amerikaanse staat New Mexico is ‘s werelds eerste commerciële ruimtehaven verrezen. Vanaf volgend jaar kunnen durfals daar aan boord gaan van het ruimteschip VSS Unity om een vlucht te maken naar de ruimte. Zo komtcommerciële ruimtevaart weer een stapje dichterbij.

Nadat Neil Armstrong in de zomer van 1969 zijn beroemde ‘kleine stap voor een mens, grote sprong voor de mensheid’ op de maan had gezet, leek het een uitgemaakte zaak. Binnen luttele decennia zouden duizenden, misschien wel miljoenen mensen gaan wonen en werken in de ruimte. Sommigen in steden op de maan, anderen in grote ringvormige ruimtestations met kunstmatige zwaartekracht. Populair-wetenschappelijke tijdschriften deden goede zaken met kleurrijke ‘artist’s impressions’ van al dit moois.

Vijftig jaar later bevinden zich op ieder moment gemiddeld zes mensen in de ruimte. Doorgaans verblijven ze een half jaar in het internationale ruimtestation ISS om daarna naar de aarde terug te keren in een benauwd Sojoez-ruimtescheepje, waarvan het ontwerp nog stamt uit de Koude Oorlog. Toen ik André Kuipers eens vroeg hoe de landing in zo’n antieke Sojoez aanvoelt, antwoordde hij: “Als een auto-ongeluk, zo ongeveer.”

Waarom komt de bemande ruimtevaart maar niet van de grond? Een groepje technotycoons denken het antwoord te weten: gebrek aan innovatie. In de jaren 60 werden ruimteschepen na één vlucht weggegooid en vandaag de dag is dat nog steeds zo. De Space Shuttle was ten dele herbruikbaar, maar bleek uiteindelijk veel te duur en onveilig. Het resultaat is dat de Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos ruim 80 miljoen dollar rekent voor een retourtje ISS. Per persoon.

Spaceport America

Elon Musk (Tesla), Jeff Bezos (Amazon) en Richard Branson (Virgin) investeren ieder in de ontwikkeling van ruimtevaartuigen die, net als vliegtuigen, vele keren opnieuw gebruikt kunnen worden. Na uitgebreide tests hebben ze nu alle drie een toestel gereed. Traditionele ruimtevaartorganisaties als de NASA hebben al opties op vluchten genomen, maar de drie tycoons richten zich nadrukkelijk ook op avontuurlijk ingestelde lieden die weleens willen ervaren hoe het is om in een raket de ruimte ingeschoten te worden.

Zoals het er nu naar uitziet, zal het bedrijf Virgin Galactic van Richard Branson volgend jaar als eerste betalende passagiers een retourtje naar de ruimte kunnen aanbieden. De vluchten vinden plaats vanuit New Mexico. In deze Amerikaanse staat, die onlosmakelijk verbonden is geraakt met de fictieve drugscrimineel Walter White, heeft Branson een futuristisch ogend gebouw uit de grond laten stampen dat hij zonder een spoortje van ironie ‘Spaceport America’ noemt.

Vooralsnog bevindt zich in de hangar van de ‘ruimtehaven’ één ruimteschip. De VSS Unity biedt plaats aan twee bemanningsleden en zes passagiers. Voordat je als passagier aan boord mag, dien je een driedaagse training te voltooien waarin je enigszins vertrouwd wordt gemaakt met de gevaren en ontberingen die een ruimtevlucht met zich meebrengt.

 

© PXimport

Niet dat hun retourtje naar de ruimte lang zal duren. De periode dat de passagiers gewichtloos zijn, en zich dus echt astronaut kunnen voelen, duurt welgeteld zes minuten. Daarna dienen ze hun gordel alweer dicht te gespen voor de landing op de ruimtehaven. De hele ervaring kost 250.000 dollar – een koopje vergeleken met de Sojoez, maar ook niet bepaald gratis. Kan Branson niet een beetje meer bieden voor dit bedrag – zeg een rondje om de planeet? Nee, dat kan hij niet.

Ruimtevaart komt namelijk in moeilijkheidsgraden. Tijdens de moeilijkste vluchten onttrekt een ruimteschip zich volledig aan het zwaartekrachtsveld van de aarde om bijvoorbeeld naar de maan te vliegen. Dit is zo duur en riskant, dat zo’n vlucht voor het laatst heeft plaatsgevonden in december 1972.

Gemakkelijker – maar nog altijd verdraaid lastig – zijn vluchten naar een zogenoemde lage baan om de aarde. Het ruimtevaartuig trekt dan op een maximale hoogte van 2000 kilometer voortdurend rondjes om de aarde. Dit is de manier waarop André Kuipers twee keer naar het ISS afreisde. Inderdaad: anders dan de benaming ‘station’ doet vermoeden, draait ook het ISS onvermoeibaar jaar na jaar zijn baantjes om de aarde.

De reden is simpel: de aarde probeert alles wat zich in haar buurt bevindt te laten neerstorten. Je kunt dat alleen verhinderen door je heel snel voort te bewegen – in een lage baan met zo’n 27.000 kilometer per uur. De centrifugale kracht is dan in evenwicht met de zwaartekracht van de planeet, waardoor het ruimtevaartuig hoogte blijft houden (nagenoeg zonder brandstof te verstoken, want in de ruimte is er vrijwel geen wrijving van de lucht). Een andere manier om dit te formuleren, is dat het schip om de aarde heen valt, met als bijkomstigheid dat het schip en alles wat zich daarin bevindt gewichtloos is.

Iedereen astronaut

De simpelste en daarom ook goedkoopste vorm van ruimtevaart is een zogenaamde suborbitale vlucht. Daarbij vlieg je naar een hoogte van minimaal 100 kilometer, de arbitraire grens waar de ruimte begint, zonder een hele hoge snelheid te ontwikkelen. Nadat de raketmotor door zijn brandstof heen is geraakt, valt het schip nog een stukje omhoog. Dit is de fase waarin je gewichtloos rondzwevend van het uitzicht op de aarde kunt genieten. Of, zoals ook de besten vaak overkomt, moet overgeven. Zodra het toestel terug begint te vallen, keert de zwaartekracht vrij snel weer terug.

 

© PXimport

Dit is de vorm van ruimtevaart die Branson aanbiedt. Op bovenstaande foto is te zien hoe het ruimtescheepje VSS Unity door het speciaal ontworpen draagvliegtuig White Knight Two naar een hoogte van 16 kilometer wordt gebracht. Daar koppelt Unity los om zijn straalmotor te starten en naar de ruimte te vliegen – ongetwijfeld een onvergetelijke ervaring. Na de korte, gewichtloze paraboolvlucht op een hoogte van maximaal 110 kilometer keert het toestel zwevend terug naar de landingsbaan van de ruimtehaven. De vlucht duurt in totaal 2,5 uur.

Mag dit ruimtevaart heten? Technisch gezien wel: de afspraak is dat ieder persoon die een hoogte van meer dan 100 kilometer bereikt zichzelf astronaut mag noemen. Maar het heeft niet veel te maken met de vluchten van Kuipers, waarvoor veel grotere en veel meer robuuste toestellen nodig waren – om over Neil Armstrong nog maar te zwijgen. Het gebouw in New Mexico een ‘ruimtehaven’ noemen, mag dus gerust een Bransoniaanse overdrijving worden genoemd. Gelukkig voor de klanten is het er wel een stuk luxer dan op een doorsnee luchthaven. Maar niemand kan uitsluiten dat er op een dag wel degelijk vluchten naar de maan – en verder – van zullen vertrekken.

Tekst:Ed Croonenberg

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten
ID.nl logo

ID.nl, onderdeel van Reshift BV, is in 2022 gestart en uitgegroeid tot de meest toonaangevende en complete consumentensite van Nederland. Het doel van ID.nl is om de consument te helpen met alle technologie die hoort bij het dagelijks leven: van smart-health-meters tot e-bikes, van warmtepompen tot zonnepanelen - en alles daar tussenin!

Duidelijk, betrouwbaar en onafhankelijk: ID.nl maakt moeilijke dingen makkelijk.

Contact

ID.nl

Nijverheidsweg 18

2031 CP Haarlem

info@id.nl

Telefoon: 023-5430000