Bestanden delen via het netwerk (deel 1)

Rondlopen met een usb-stick is er niet meer bij. Door mappen in een thuisnetwerk als gedeeld aan te wijzen zijn bestanden eenvoudig uit te wisselen. Het is zelfs mogelijk gedeelde muziek- of videobestanden te openen en te streamen vanaf een andere computer zonder deze eerst naar de eigen computer te kopiëren. Maar er zitten nog wel wat haken en ogen aan.

Voor je gebruik kan maken van samenwerkingsverbanden, moet je natuurlijk eerst een fysiek netwerk hebben, bekabeld of draadloos. Centraal daarbij staat de modem/router die als hub van het netwerk fungeert. De meeste routers hebben tegenwoordig vier ethernet-poorten, een wifi-toegangspunt en een wan-poort. Deze laatste verzorgt de dsl-internetaansluiting voor alle aangesloten computers. Wanneer je onder Windows 7/8 of Vista een computer via een ethernet-kabel aansluit op de router, maak je meteen verbinding met de andere aangesloten computers.

Met protocollen en de verschillende netwerklagen hoeft de gebruiker zich niet meer bezig te houden. Om een computer of laptop via een draadloze verbinding aan het netwerk toe te voegen zijn het ssid - de netwerknaam - de beveiligingsmethode, het juiste versleutelingstype en een wachtwoord nodig. Deze zijn eerder door de netwerkbeheerder in de router ingevoerd en moeten door de nieuwe gebruiker eenmalig worden opgegeven. Om te controleren of een computer in je netwerk is opgenomen, klik je op Netwerk in het linkerrijtje van de Verkenner.

Zie je geen overzicht, dan staat mogelijk de netwerkdetectie uitgeschakeld. In deze stand vindt de computer geen andere apparaten in het netwerk en is de computer omgekeerd ook onzichtbaar voor andere computers. Om de netwerkdetectie op je computer in te schakelen ga je naar het Netwerkcentrum en klik je op Geavanceerde instellingen voor delen wijzigen. In het scherm Deelopties voor verschillende netwerkprofielen wijzigen vouw je het profiel Thuis of werk uit en selecteer je vervolgens de radiobutton Netwerkdetectie inschakelen. Om bestanden voor anderen open te stellen moeten ook de buttons Bestands- en printerdeling inschakelen en Openbare mappen delen zijn aangeklikt, waarna je de wijzigingen opslaat. Om zelf ook door andere computers te worden gedetecteerd moet het type netwerk - op de hoofdpagina van het Netwerkcentrum - op thuis- of bedrijfsnetwerk staan ingesteld.


Netwerkdetectie

Werken alle computers in je netwerk onder Windows 7/8, dan is de thuisgroep verreweg de eenvoudigste oplossing om documenten en foto’s uit te wisselen en printers te delen. Je kan het snelst een thuisgroep creëren door in het configuratiescherm Thuisgroep te selecteren en de wizard Een thuisgroep maken te volgen.

In de wizard kunt je ook aanvinken of je de bibliotheken Afbeeldingen, Muziek, Video’s en Documenten of printers wilt delen. De bibliotheken komen overeen met de gelijknamige bibliotheken in het linkerrijtje van de Verkenner, die weer representaties zijn van de mappen Afbeeldingen, Documenten, Muziek en Video’s onder ieders gebruikersaccount. In het volgende scherm krijg je automatisch van Windows een wachtwoord van tien tekens, da je nodig hebt om andere computers aan de thuisgroep toe te voegen.

Gebruikers op andere computers kunnen zich daarna aansluiten bij de thuisgroep door op Thuisgroep in het linkerrijtje van de Verkenner te klikken en op de uitnodiging lid te worden in te gaan. Na het intypen van het wachtwoord kunnen ook zij opgeven welke onderdelen zij willen delen en die keuze hoeft per deelnemer niet dezelfde te zijn. De keuzes zijn door elke gebruiker zelf te beheren. Gebruikers met een account op dezelfde computer behoren automatisch tot een nieuw aangemaakte thuisgroep, maar kunnen wel hun eigen bibliotheken kiezen.

Voorwaarde voor het gebruik van de Thuisgroep is dat de netwerkdetectie is ingeschakeld en de netwerklocatie is ingesteld op Thuisnetwerk en Bestands- en printerdeling is ingeschakeld. Zodra een deelnemende gebruiker zijn bibliotheken beschikbaar heeft gesteld, kunnen de anderen deze zien door op het Thuisgroep-icon in de Verkenner te klikken, een gebruiker te selecteren en de mappen uit te vouwen. Met uitzondering van Windows Starter of Home Basic is met alle edities van Windows 7/8 op elke computer een thuisgroep te initiëren; met de hiervoor genoemde versies kun je echter alleen lid worden.

De thuisgroep is handig voor thuisgebruik met het voordeel dat er niet telkens aanmeldingswachtwoorden nodig zijn, maar erg veilig is het niet. Het wachtwoord is eenvoudig te achterhalen door in het thuisgroepscherm Het wachtwoord voor de thuisgroep weergeven aan te klikken. In Windows 8 is het onder het kopje Lidmaatschap zelfs meteen te lezen. Door Het wachtwoord wijzigen te selecteren kan elke gebruiker met Administrator-rechten het wachtwoord ook eigenmachtig veranderen, waarna de andere leden dit wachtwoord opnieuw zullen moeten invoeren.

In Windows 8 heeft het thuisgroepscherm een ander uiterlijk gekregen. De gedeelde bestanden zijn nog steeds via de Verkenner beschikbaar, maar voor de configuratie moet je via de Charms-balk naar het item Thuisgroep onder de pc-instellingen. Daar kan je de bibliotheken en media-apparaten aangeven die je wilt delen, het wachtwoord aflezen of de thuisgroep verlaten.

Voor de overige instellingen is er een andere route via Zoeken op de Charms-balk: thuisgroep intikken in het zoekvak met selectie Instellingen en vervolgens het item Wachtwoord voor thuisgroep wijzigen selecteren. In het volgende scherm kan je niet alleen het wachtwoord wijzigen, maar ook de items die je deelt aanpassen en de probleemoplosser raadplegen.



Een thuisgroep maken in Windows 7


Thuisgroep in Windows 8


Een nieuwe bibliotheek maken

De computers die tot de thuisgroep behoren, hebben makkelijke toegang tot de bibliotheken die de deelnemers hebben aangevinkt. Door andere bestanden die je wilt delen van een bronlocatie te verplaatsen of te kopiëren naar één van de bibliotheken die via de thuisgroep worden gedeeld, maak je ook deze direct beschikbaar. Het Verkenner-contextmenu van Windows 7/8 heeft zelfs een optie om een map direct bij een bibliotheek onder te brengen of als nieuwe bibliotheek te plaatsen. In het laatste geval vraagt Windows dan nog eens of je de map ook wilt delen.

De persoonlijke bibliotheken Mijn Documenten/ Afbeeldingen/ Muziek en Video worden gedeeld met alleen leesrechten, de bibliotheken Openbare Documenten/ Afbeeldingen/ Muziek en Video met lees- en schrijfrechten. Als je het delen van openbare mappen onder de netwerkdetectie hebt ingeschakeld, stel je deze ook voor gebruikers buiten de thuisgroep beschikbaar. Als een item in een openbare map staat, weet je in elk geval zeker dat het wordt gedeeld, maar je kunt niet instellen dat gebruikers slechts bepaalde bestanden in de openbare map mogen zien. Ook kan je de machtigingen niet verder specificeren.

Voor het delen van andere mappen en bestanden dan de bibliotheken zijn er verschillende opties. Staat de wizard Delen ingeschakeld - en dat is standaard zo - dan kan je na het selecteren van een map met een rechtsklik het contextmenu uitrollen, naar de optie Delen met gaan - Delen met in de opdrachtbalk werkt ook - en de deelnemers aan de thuisgroep lees- en schrijftoegang geven. De keuzemogelijkheden die je in Windows 7 krijgt voorgeschoteld, zijn: Niemand, Thuisgroep (Lezen), Thuisgroep (Lezen/Schrijven) of Specifieke personen. De opties Thuisgroep spreken voor zich: je geeft wel of geen lees- en/of schrijfrechten aan de personen die tot de thuisgroep behoren. Met de optie Niemand sluit je een hele map die je eerder hebt gedeeld, weer uit. Windows 8 is iets explicieter met de opties Thuisgroep (openen), Thuisgroep (openen en bewerken) en Niet meer delen. Met de optie Specifieke personen kan je per gebruiker afzonderlijk rechten toekennen. In het venster Bestandsdeling kan je de accounts uit de lijst met beschikbare namen selecteren of opzoeken en toevoegen. De lijst bevat alle gebruikers die een account hebben plus de accounts Iedereen en Gastgebruiker.

Na een klik op de knop Delen krijg je - als alle bestanden in de map zijn toegewezen nog een bevestiging te zien en de mogelijkheid de koppeling in een e-mail te versturen, te kopiëren of alle ‘shares’ weer te geven. De nieuw gedeelde map verschijnt daarna naast de bibliotheken in de thuisgroep-map van de deler. Na het delen van een hele map zijn op dezelfde manier ook rechten voor afzonderlijke bestanden in die map toe te kennen.


Rechten voor specifieke personen


‘Delen met’ bevestigd

De snelle keuze via Delen met voor Niemand, Thuisgroep (Lezen), Thuisgroep (Lezen/Schrijven) of Specifieke personen wordt verzorgd door de wizard Delen, die met Windows 7 is geïmplementeerd. Wie liever meteen de afzonderlijke machtigingen met meer opties instelt, kan de wizard ook uitzetten en het menuutje voortaan overslaan. Dat kan via Mapopties, tabblad Weergave, Geavanceerde instellingen, waar je het vakje voor de regel Wizard delen gebruiken (aanbevolen) weghaalt. Als de wizard is gedeactiveerd, kom je via Delen met direct in de dialoogschermen van Geavanceerd delen terecht.


Wizard in- of uitschakelen


Geavanceerd Delen-knop


Sharenaam en opmerkingen opgeven


Standaardrechten

Je hoeft de wizard echter niet per se te gebruiken om de eigenschappen van delen aan te passen. Geef een rechtermuisklik op een mapnaam en selecteer Eigenschappen en tabblad Delen. Tussen haakjes, individuele bestanden zijn langs deze weg niet te selecteren. De knop Geavanceerd delen biedt nu de mogelijkheid om machtigingen nauwgezet te configureren. In het dialoogvenster moet je wel eerst het selectievakje bij Deze map delen activeren, voordat je een sharenaam kunt invullen. De sharenaam is de naam die andere gebruikers in hun netwerk te zien krijgen. De voorgestelde sharenaam is gelijk aan de mapnaam, maar deze kan je wijzigen. Het is zelfs mogelijk verschillende sharenames te gebruiken met verschillende machtigingen.

Vervolgens kan je onder Opmerkingen een beschrijving geven die andere gebruikers te zien krijgen in het eigenschappenvenster van de map. De limiet van twintig gelijktijdige gebruikers zal je thuis waarschijnlijk niet snel halen. Klik daarna op Machtigingen.

De machtiging staat standaard op Everyone of Iedereen met alleen leesbevoegdheid. Dit kan je wijzigen in Volledig beheer - gebruikers kunnen bestanden in een map lezen, schrijven of verwijderen en eigenaar worden - of Wijzigen: gebruikers krijgen lees- én schrijfrechten, maar niet het recht nieuwe bestanden toe te voegen. De toegekende rechten in een map gelden ook voor de submappen. Via Toevoegen kan je ook weer privileges toekennen aan specifieke personen. Klik in het venster Gebruikers of groepen selecteren op Geavanceerd en daarna op Nu zoeken. Selecteer dan in de zoekresultaten de gewenste persoon en klik tweemaal op OK. Vervolgens kan je een machtigingsniveau voor die gebruiker instellen. Voorwaarde bij deze werkwijze is dat het gebruikersaccount op beide computers aanwezig is.

Deze wijze van geavanceerd delen moet ook worden gebruikt als er nog computers in het netwerk met Vista of Windows XP werken. Op dit samenwerkingsverband komen we later nog terug.


Nu zoeken


Privileges bijstellen

Naast de netwerkmachtigingen kent Windows ook het ntfs-toegangsbeheer en dat kan voor de nodige verwarring zorgen. Het ntfs-toegangsbeheer berust op toegangstokens en Access Control Lists. In het kort komt het erop neer dat wie een bestand aanmaakt, daarvan eigenaar is en anderen permissies kan toekennen. Welke gebruikers toegang hebben en welke bewerkingen deze mogen uitvoeren, wordt bijgehouden in de Access Control List die aan elk object - een bestand of een printer - is verbonden. Daarnaast draagt elke gebruiker een toegangstoken met zich mee met zijn security identifier – SID - en zijn machtigingen. Aan de hand van dit token zal Windows beslissen welke toegangspoorten worden ontgrendeld wanneer een gebruiker vanuit de Verkenner of een applicatie een bestand wil openen. Het aantal verschillende ntfs-machtigingen is aanzienlijk uitgebreider dan de rechten onder delen. Zo krijg je ook de opties Mapinhoud weergeven, Lezen en uitvoeren of Eigenaar worden. Voor de beveiligingsrechten is er geen snelle wizard. Je bereikt de instellingsvensters hiervoor via een rechtermuisklik op een map- of bestandsnaam, waarna je Eigenschappen en tabblad Beveiliging selecteert.

De machtigingen die je via Delen met en via Eigenschappen, Beveiliging geeft voor gedeelde bronnen, lijken weliswaar op elkaar, maar vormen toch twee verschillende niveaus van toegangscontrole. De twee machtigingsniveaus kunnen elkaar tegenspreken en het bepalen van de effectieve machtiging is dan ook niet eenvoudig. Om toegang tot een gedeelde map te krijgen moet aan beide worden voldaan en bij een combinatie van twee verschillende soorten machtiging geldt de meest strikte. Als een gebruiker bijvoorbeeld een leesmachtiging heeft voor een gedeelde netwerkmap, maar een ntfs-machtiging Volledig beheer voor diezelfde map, dan krijgt hij of zij toch alleen leesrechten als hij/zij via het netwerk toegang zoekt. Een gebruiker die met zijn of haar account via het netwerk verbinding wil maken, passeert eerst de controle voor gedeelde mappen, waar hij/zij wordt geweigerd of toestemming krijgt met lees- of schrijfmachtigingen binnen te komen. Vervolgens stuit die gebruiker op de wachtpost ntfs-machtigingen die wellicht bij de eerste poort verleende rechten weer kan afnemen; rechten toevoegen kan niet. Nog ingewikkelder wordt het als het account ook lid is van een groep. Deze krijgt dan ook alle en misschien hogere machtigingen die aan de groep zijn toegewezen.

Ten slotte vind je onder Geavanceerd delen ook nog de knop Cache. De knop brengt je naar het venster Offline-instellingen, waar je kan bepalen of je de gedeelde netwerkmappen offline beschikbaar wilt stellen in het geval andere gebruikers tijdelijk niet met het netwerk zijn verbonden. De standaardoptie is dat gebruikers zelf bepalen welke bestanden in een gedeelde map ze offline beschikbaar maken. Wil je voorkomen dat een map offline beschikbaar komt en gebruikers gedeelde bestanden opslaan op een mogelijk slecht beveiligde computer, dan kies je Geen bestanden of programma’s uit de gedeelde map offline beschikbaar stellen. Selecteert je de derde optie, dan wordt wanneer een gebruiker naar de gedeelde map gaat en hierop een bestand opent, het betreffende bestand automatisch voor die gebruiker offline beschikbaar gesteld.

Als de gebruiker later opnieuw verbinding met het netwerk maakt, wordt het offline bestand op zijn of haar computer automatisch gesynchroniseerd met het overeenkomende bestand in het netwerk.

Alleen de gelukkige bezitters van een Windows-versie Home Premium of hoger kunnen profiteren van deze offline beschikking, door Microsoft ook het vastzetten van netwerk-shares genoemd. Door in het contextmenu van een gedeelde map of bestand te klikken op Altijd beschikbaar voor offlinegebruik maakt die gebruiker een kopie in een cache op zijn/haar eigen computer als de eigenaar deze althans niet heeft geblokkeerd. Het systeem werkt ook voor de thuisgroep. Door met rechts op een bibliotheek van een andere gebruiker te klikken kan je je de map toe-eigenen voor offline gebruik.


Cache-knop


Offline-instellingen

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten