'Het web' bestaat vandaag precies 25 jaar. Op deze dag in 1991 zette een computerwetenschapper genaamd Tim Berners-Lee de eerste verbinding op waar meerdere internetgebruikers informatie konden vinden. Dit is het verhaal van hoe een post op een forum leidde tot het wereldwijde web waar je dit bericht nu op leest.
Vóór 1991 was het internet er wel, maar het world wide web (WWW) nog niet. Het internationale ‘netwerk der netwerken’ was al jaren in gebruik en telde enkele miljoenen gebruikers, verspreid over de hele wereld. Deze vroege gebruikers waren veelal wetenschappers, zoals ene Tim Berners-Lee. Die Britse computerwetenschapper werkte in het gerenommeerde nucleaire onderzoekscentrum CERN en had behoefte aan een handiger systeem om informatie te delen, te koppelen en te beheren. Dus bedacht en maakte hij dat zelf.
Gescheiden nieuwsgroepen
Het ging Berners-Lee om een handiger systeem dan bijvoorbeeld de diverse - en onderling niet gekoppelde - internetfora die toen gangbaar waren. Usenet was het systeem waarop die oudere vorm van communicatie en informatieverspreiding gebeurde. In een van de onderwerpgerichte ‘gespreksgroepen’ (zogeheten nieuwsgroepen) is op 6 augustus 1991 een vraag gesteld over het toen nieuwe idee van hypertext: tekstbestanden die middels verre-verwijzingen tekstbestanden elders aanwezen, zodat lezers zich verder kunnen verdiepen in gerelateerde informatie.
Dit lijkt nu zó normaal en logisch dat het moeilijk is voor te stellen dat zo’n systeem er niet van begin af aan is geweest op internet. Toch is dit werkelijk het geval: vóór Berners-Lee’s uitvinding van het web met onderling linkende pagina’s en systemen was het internet nogal gefragmenteerd. Daarnaast konden informatiebronnen die toen online stonden ook nog eens veel doublures bevatten en - erger nog - konden die kopieën niet bijgewerkt zijn en daardoor incorrect of achterlopend.
Wereldwijde revolutie
'Is iemand die deze nieuwsgroep leest zich bewust van onderzoek of ontwikkelingswerk op de volgende gebieden'
“Is iemand die deze nieuwsgroep leest zich bewust van onderzoek of ontwikkelingswerk op de volgende gebieden: 1. Hypertext-links die het mogelijk maken informatie op te halen uit meerdere, heterogene bronnen?” Dat was de vraag in 1991 waar niemand minder dan Berners-Lee op antwoordde. Hij was toen gewoon een computerwetenschapper, één van de vele. Maar zijn antwoord en natuurlijk zijn ontwikkelwerk hebben zijn reputatie gevestigd en de hele wereld veranderd.
De uitleg op Usenet van de ‘webvader’ was de eerste openbare vermelding van het toen nog in ontwikkeling zijnde WWW. Formeel valt 6 augustus dus als verjaardag te beschouwen, maar die datum mist een belangrijk element dat het web juist zo groot heeft gemaakt. Enkele weken na die eerste ‘mention’ van het WorldWideWeb-project door de maker ervan heeft Berners-Lee zijn systeem opengezet voor nieuwe gebruikers. De datum was 23 augustus. Later is die dag uitgeroepen tot ‘internaut day’, als combinatie van internet en astronaut omdat de verkenning van het internet toen echt is begonnen.
De website over een website
De eerste website was een website over een website
Het openzetten van het prille web heeft namelijk grote groepen gebruikers gemakkelijk toegang gegeven en daarmee internet echt naar de massa gebracht. Mensen hoefden niet langer met complexe of primitieve gebruikersinterfaces toegang zien te krijgen tot gescheiden silo’s van informatie. Natuurlijk, het ging niet allemaal vanzelf. De eerste website ooit was dan ook letterlijk een uitleg van wat een website is.
Berners-Lee heeft die website zelf gemaakt en draaide die op zijn eigen werkcomputer bij CERN. Dat was dus niet een server, ergens in een datacenter met speciale internetverbindingen. Het was gewoon een krachtige computer (een zogeheten werkstation) waar hij toen zijn onderzoekswerk op deed. Ja, dit was vóór de tijd van Windows. PC’s moesten het toen nog voornamelijk doen met de commandoprompt van MS-DOS (en andere DOS-uitvoeringen). Pas in april 1992 is het Windows-tijdperk begonnen met de komst van Windows 3.1.
Geen Mac, toch Jobs
Maar Berners-Lee werkte ook niet op een Mac, die al sinds januari 1984 een gebruiksvriendelijke grafische gebruikersinterface bood. Een jaar na de revolutie van de Macintosh-computer is Apple-grondlegger Steve Jobs gewipt uit zijn eigen bedrijf. Conflicten met het toenmalige bestuur, deels door Jobs zelf in huis gehaald, hebben de eigengereide topman de das om gedaan. In reactie heeft de toen 30-jarige Jobs een nieuw computerbedrijf opgezet: NeXT. Jobs wou zo zijn visie voor
van computerontwikkeling realiseren.
Geavanceerde, krachtige computers waren toen iets heel anders dan gewone pc’s en de voorgaande lichting van microcomputers (zoals de Apple ][, de Commodore 64, MSX, enzovoorts). De vierkante NeXTcubes waren werkstations die dienst deden voor wetenschappers en computeronderzoekers als Berners-Lee. Zijn computer bij het CERN kreeg met de uitvinding van het web dus ook serverwerk te doen, waarvoor de ‘webvader’ nog een belangrijke maatregel heeft genomen. De NeXTcube met daarop ‘s werelds allereerste website was getooid met een sticker waarop Berners-Lee had geschreven: “Deze machine is een server. NIET UITZETTEN!!”.