Zo draai je Ubuntu op je Raspberry Pi
Ubuntu voelt zich prima thuis op de Raspberry Pi tegenwoordig. Helemaal als je kiest voor de 4 GB-versie of zelfs die met 8 GB. In dit artikel leggen we uit hoe je Ubuntu op je Raspberry Pi installeren kunt en welke instellingen de moeite waard zijn om na te lopen.
Hoewel de Raspberry Pi ook in de vierde uitvoering eigenlijk nog altijd op een wat ‘gezapige’ SoC – System on a Chip bestaande uit diverse CPU- en GPU-cores en aanpalende zaken om in essentie een computer op een chip te vormen – draait, is het een rap ding. De meest beperkende factor is eigenlijk de doorvoersnelheid van de gebruikte sd-kaart.
Koop dus liefst een zo snel mogelijk exemplaar, met een grootte van tenminste 64 GB (128 GB geeft je nog meer mogelijkheden voor opslag van een berg aan extra software en natuurlijk gegevens). Voor de ‘basis’-uitvoering van Ubuntu op de Raspberry is 64 GB al ruim voldoende.
Het aardige is dat er naast Ubuntu ook een scala aan extra software wordt mee-geïnstalleerd, net zoals we dat kennen van de reguliere ‘pc-versie’. Qua functionaliteit doet het dus alvast niet onder.
Bijzonder is dat Ubuntu ook in een 64-bits versie voor de Raspberry Pi 4 beschikbaar is. Daarmee wordt – eindelijk – het volledige 64-bit potentieel van de kleine alleskunner ontsloten. De standaardbrowser van Ubuntu is verder Firefox, dat beduidend ‘lichter’ qua systeembelasting is dan het onder de motorkap geheugenhongerige Chrome.
Kortom: door Ubuntu te installeren op de Raspberry heb je een uitstekend alternatief voor het meer voor onderwijsdoeleinden geschikte standaard Raspbian.
Lees ook: Welke Raspberry Pi kun je het beste kopen?
Ubuntu op sd-kaartje zetten
Tegenwoordig is het installeren van ‘alternatieve’ besturingssystemen op de Raspberry een eitje. De makers van de Raspberry hebben alweer een tijdje een universele installer, waarmee alle meer bekende en populaire besturingssystemen voor het apparaat snel zijn te installeren. Download Raspberry Pi Imager hier, voor zowel Windows, macOS als Linux beschikbaar.
Start de installer en selecteer via het selectiemenu onder Besturingssysteem de optie UBUNTU DESKTOP 22.04 LTS (RPI 4/400). Of – mocht die er inmiddels zijn - een nieuwere variant. Prik een microSD-geheugenkaart in de kaartlezer van je pc of laptop en zorg dat deze is geselecteerd onder Opslagapparaat. Check heel goed of je de correcte drive hebt geselecteerd.
Gebruik je bijvoorbeeld een laptop met permanent ingeprikte SD-kaart voor data-opslag, dan moet je dus niet dat exemplaar selecteren! De kaart wordt namelijk – na bevestiging van de installatie-opties die verschijnt na een klik op SCHRIJF – gewist.
Installeren en configureren
Het ‘schrijven’ is een mix van downloaden, schrijven en verifiëren. Als dit festijn klaar is, zie je een melding waarin wordt aangegeven dat je de geheugenkaart kunt verwijderen. Doe dat en sluit de installer. De pc of laptop met daarop die installer heb je verder niet meer nodig.
Prik de microSD-kaart in het kaartslot van de Raspberry Pi en sluit daarop toetsenbord, muis, voeding en beeldscherm aan. Je kunt het systeem nu aanzetten (cq de voeding in het stopcontact steken). De eerste keer dat Ubuntu start duurt wat langer dan normaal; er worden wat dingen voorbereid. Uiteindelijk start een wizard waarin je persoonlijke voorkeuren en regionale instellingen regelt.
In ons geval eindigde die wizard trouwens met een vage foutmelding. Na een (automatische) herstart bleek dat een deel van onze instellingen niet was doorgevoerd. De oplossing bleek simpel: ga naar de Instellingen van Ubuntu (gebruik de puntjesknop in het dock links om toegang tot álle programma’s te krijgen als je Instellingen niet ziet) en configureer de zaak alsnog naar wens.
Let met name op de taalinstellingen en die van je toetsenbord, in de meeste gevallen kies je hier VS Internationaal. Tenzij je een heel specifiek Nederlands (of anderstalig) toetsenbord hebt, de lijst waaruit je kunt kiezen aan toetsenborden is ruim bemeten!
Wennen aan de dock
Is alles geconfigureerd, dan kun je aan de slag. Het is alvast prettig om te weten dat de Raspberry-versie van Ubuntu zich precies ’t zelfde gedraagt als de reguliere desktopversies die we kennen van de pc. Inclusief het zoeken naar updates die geïnstalleerd kunnen worden als ze beschikbaar zijn. Dat is alvast een groot en praktisch voordeel ten opzichte van Raspbian, waar je zelf het zoeken en installeren van updates moet regelen.
Nadeel van Ubuntu – voor Windowsgebruikers – is wellicht het dock. Een traditioneel startmenu ontbreekt. Voor Mac-gebruikers is het dan weer een feest van herkenning: dock en ‘puntjesknop’ kennen zij immer in ietwat gelijksoortige vorm van hun computer.
Mocht je het willen, dan is via de dock-settings in de app Instellingen het dock ook horizontaal onder in beeld te plaatsen, wat in de praktijk een stuk prettiger werkt dan verticaal links. Je kunt meteen aan de slag met je geïnstalleerde Ubuntu, eigenlijk tref je er alle benodigde software op aan. Inclusief ‘kaskraker’ LibreOffice, Firefox en Thunderbird.
Mocht je zelf software willen toevoegen, dan kan dat vanzelfsprekend. Daarvoor maak je gebruik van de ingebouwde softwarewinkel van het systeem, bomvol open source en dus gratis programmatuur. Is standaard in ’t Dock te vinden als pictogram in de vorm van – hoe kan het ook anders – een boodschappentas.
Voor maximale snelheid
Het werkt allemaal verbazend rap. Alleen merkten wij dat het qua laadtijden van software allemaal wat tam gaat. Dat is weer die SD-kaart als belemmerende factor. Wil je continu snelheid, dan kun je een behuizing als de Argon One overwegen, waarbij je dan de bodemplaat met een SSD-slot aanschaft. Door daar een standaard M.2 SSD in te prikken en daar Ubuntu op te installeren ontstaat een veel rapper geheel.
Extra voordeel van de Argon One is verder dat voorzien is in een koelsysteem met ingebouwde ventilator. Om die goed te laten werken dien je de installatieinstructies voor de Ububntu-versie van de tool te volgen.
Breed inzetbaar
Je ingerichte systeem – al dan niet voorzien van een SSD – kun je bijvoorbeeld als settop-box gebruiken voor je tv, heb je daar altijd een volwaardige computer bij de hand. En ben jij iemand die vooral remote werkt, dan ben je in principe ook klaar met dit geheel. Verbind met een remote desktop of log in bij het CMS van je bedrijf en werken maar.
Het geheel is extreem energiezuinig, wat het ook interessant maakt voor gebruik in bijvoorbeeld een camper of op een boot. Mogelijkheden genoeg in ieder geval!