Het doel van de Civilization-serie is het opbouwen van een koninkrijk om daarmee vervolgens de wereld te veroveren. Het spel speelt zich af op een speelveld dat ingedeeld is in stukken land en zee. Je begint op een willekeurig stuk land met één gevechtseenheid en een settler, waarmee je je eerste stad kan stichten. Je kan technologieën onderzoeken om geavanceerdere eenheden te bouwen en je stad meer geld te laten verdienen. Langzamerhand bouw je hierdoor een groot land op. Door steden van andere spelers te veroveren krijg je langzamerhand de spelwereld steeds meer onder controle.

Lang

Civilization V is turn-based. Dat betekent dat je steeds zelf al je eenheden een actie uit mag laten voeren, waarna alle andere spelers een voor een hun ding doen. Als je tegen de computer speelt duurt dat al lang, maar in een online multiplayerspel vraagt het wel erg veel geduld. Bovendien heb je een lange adem nodig om een ronde überhaupt uit te spelen. In Civilization V kan je op verschillende manieren winnen. Als je alle andere landen hebt verslagen win je automatisch. Hiervoor hoef je, in tegenstelling tot deel IV, alleen de hoofdsteden maar te veroveren. Het is niet meer nodig om alle steden van ieder land te veroveren.

Om minder lang te hoeven spelen, kan je ook kiezen om door te gaan tot een bepaald aantal beurten. De speler met de hoogste score (opgebouwd uit onder andere hoeveelheid land, eenheden en technologieën) wint dan. Ook het selecteren van de nieuwe social policies levert winkansen op. In Civilization V gebruik je daar de culture-punten voor, die in deel IV voornamelijk ingezet werden om steden te laten groeien. In een standaardspel kan je op al deze manieren winnen, maar is de tijdslimiet ingesteld op 500 beurten, een aantal waar wij ongeveer 14 uur voor nodig hadden.

Diplomatie

Naast het veroveren van landen zijn er meer aspecten van Civilization V waar je tijd aan kunt besteden. Het groeien van een stad gaat in principe vanzelf, maar het is aan jou om te kiezen welke kant deze op groeit. Kies je voor het bouwen van gevechtseenheden of voorzie je de stad van een haven, een museum en een markt om geld te verdienen en cultuur te verspreiden?

Om zonder gevechten toch een voorsprong te krijgen op je tegenstander kun je gebruik maken van diplomatie. Met iedere tegenstander kun je onderhandelen over resources, eenheden, steden en technologieën. In het voorgaande deel kon je alles verhandelen wat je wilde, maar dat is nu beperkt. In plaats van het verkopen van technologieën kun je nu met een tegenspeler een onderzoeksafspraak maken, die jullie tegen betaling na een bepaald aantal beurten allebei van een nieuwe technologie voorziet. Je kunt ook samenwerkings- of geheimhoudingspacts afsluiten, maar in een spel tegen de computer hebben die geen merkbaar effect.

Naast de normale tegenstanders kent het spel nu ook stadstaten (city states). Deze bestaan uit slechts één stad die geen intentie heeft om uit te breiden. Je kan kiezen om de stad te annexeren, maar ze kunnen ook handig zijn als handelspartner, en bovendien kun je ze gebruiken om andere landen onder druk te zetten door afspraken te maken over verdediging en oorlogvoering. Als je te veel stadstaten annexeert zullen de andere spelers snel ingrijpen.

Zeshoekige discussie

Grote ophef ontstond toen de ontwikkelaars van Civilization V bekend maakten dat ze het speelveld gingen indelen in zeshoeken in plaats van vierkantjes. Hoewel het speelveld dus anders is ingedeeld, merken we er tijdens het spelen weinig van. Belangrijker is de beperking op het aantal eenheden per zeshoek: één. Je kan dus niet meer eindeloos eenheden bouwen en ze op één veld parkeren. Dit zorgt voor een veel strategischere gameplay. Je moet namelijk van tevoren bedenken in welke volgorde je de eenheden naar de tegenstander stuurt om aan te vallen. Dit zorgt voor een gameplay die meer lijkt op wat we in real time strategy games zien.

Omdat er nog maar één eenheid per zeshoek is, kun je ook steden niet meer verdedigen met een eindeloze hoeveelheid eenheden. Dit gemis is opgevangen door de steden zelf actiever te maken. Iedere stad heeft een verdediginsscore, die hoger wordt door bijvoorbeeld muren te bouwen, maar ook het stationeren van een legereenheid helpt. Overigens geldt de eenheidslimiet niet voor vliegtuigen: die zijn nog prima in te zetten als verdedigingseenheid. Naast het verdedigen kan een stad ook zelf aanvallen. De aanval is niet erg sterk maar kan ook ingezet worden als er geen gevechtseenheid in de stad aanwezig is. Je hoeft dus niet meer verplicht een legereenheid in iedere stad achter te laten (maar het helpt wel).

Resources

Civilization V is ruim voorzien van eenheden. Sommige eenheden uit het vorige deel hebben het veld moeten ruimen (zoals de Indiase fast worker), anderen zijn nieuw toegevoegd (de veel te sterke endgame-eenheid Giant Death Robot). Om te benadrukken dat je moet nadenken over het bouwen van eenheden, zijn ook de resources nu beperkt. De luxe-resources (zijde, parels) zijn nog steeds onbeperkt beschikbaar maar strategische resources als ijzer, kolen, aluminium en uranium gaan op. Je vindt per mijn bijvoorbeeld maar enkele stuks uranium, en per atoombom, kerncentrale en nucleaire gevechtseenheid verbruik je er een van. Je moet dus zorgen dat je genoeg resources overhoudt om eenheden te bouwen en anders moet je proberen om met de stadstaten of tegenstanders te onderhandelen. Bovendien moet je voorzichtiger zijn met je eenheden.

Geld is in Civilization V nauwelijks een probleem. Er komt doorgaans genoeg van binnen, en je kunt het nu zelfs op nieuwe manieren uitgeven. Als je voor een stad bepaalde resources op het oog hebt, kan je kiezen om de zeshoek met die resources te kopen. Je hoeft dus niet te wachten totdat de stad er vanzelf naartoe uitbreidt. Jammer is wel het weglaten van de religies. In deel IV kon je door het verspreiden van de door jou ontdekte religies nog een aardig centje verdienen; dat is inmiddels niet meer mogelijk.

Typisch

Naast de goede vernieuwingen in de gameplay zijn er ook nog enkele dingen hetzelfde gebleven. Typisch voor de Civilization-serie is de zware systeembelasting. Hoewel de officiële systeemeisen niet eens zo hoog zijn, zitten we op ons testsysteem regelmatig even te wachten als het spel de beurten van de tegenspelers doorrekent. Bovendien is het grafisch niet eens zo indrukwekkend als de systeemeisen doen denken.

In deel V is de interface grondig vernieuwd. In één oogopslag kun je zien welke resources je tot je beschikking hebt, hoeveel geld en hoeveel happiness (die nu opgespaard wordt om een gouden eeuw te beginnen). Ook het beheren van een stad is eenvoudiger geworden. Het inzetten van specialisten in een stad is duidelijker en ook de productie van culture, voedsel en eenheden is nu nog sneller te zien.

Voordat je je beurt kan beëindigen móet je al je eenheden orders hebben gegeven. Het is dus niet meer mogelijk om per ongeluk de beurt de beëindigen zonder al je eenheden aan het werk te hebben gezet. Helaas zit hier wel een kleine bug in, waardoor de game zegt dat je naar de volgende beurt kan, maar je vervolgens alsnog dwingt om enkele eenheden te besturen.

PluspuntenMinpuntenConclusie

Firaxis Games heeft Civilization V van voldoende nieuws voorzien om weer wekenlang mee zoet te zijn. De systeembelasting en kleine bugs vallen in het niet bij de diepte die het spel kent. De wat mindere uitwerking van de diplomatie is jammer, maar vergeten we snel door de toevoeging van stadstaten en de veranderde strategie die het vernieuwde speelveld vereist.Uitgever2K GamesOntwikkelaarFiraxis GamesBesturingssysteem (min. benodigd)Windows XPProcessor snelheid (min. benodigd)Core2Duo 1,8 Ghz of Athlon 64 X2 2 GhzHoeveelheid RAM (min. benodigd)2048Grafische kaart (minimaal benodigd)256 MB RAM ATI 2600 XT of nVidia 7900 GSBenodigde hardeschijfruimte (GB)8Online gamingjaOns TestsysteemIntel Core i7 860, 8 GB RAM, nVidia GTX 285, Windows 7 64 bits