Nederland mag dan wel de grootste binnenvaartvloot van Europa hebben, maar de scheepvaart moet wel innoveren om niet achter te lopen op de rest van de wereld. Daarom werkt NedCargo aan een slim vrachtschip, waarmee binnenvaart efficiënter en goedkoper wordt: de Gouwenaar 2.
Rijkswaterstaat schreef daarvoor begin 2016 een wedstrijd uit, de ‘Smart Shipping Challenge’ (‘SMASH!’), waarbij Nederlandse en internationale bedrijven, studententeams en rederijen concepten mochten uitbrengen voor slimme en duurzamere schepen. Eén daarvan is de Gouwenaar 2.0, een binnenvaartvrachtschip NedCargo dat zuiniger wordt én beter moet concurreren met vrachtverkeer op de weg. Want dat is een grote bedreiging voor de scheepvaartsector. Op de weg wordt al volop geëxperimenteerd met zelfrijdende vrachtwagens die in peloton achter elkaar rijden over de weg, oftewel platooning. Door dat colonnerijden besparen de vrachtwagens brandstof, ontstaan er minder files, én kost het op de lange termijn minder aan personeelskosten.
“Dat maakt vrachtverkeer een geduchte concurrent van de binnenvaart”, vertelt Bert van Grieken, directeur van NedCargo. “Als de industrie niet snel innoveert is het straks goedkoper om vrachtwagens te gebruiken voor containervervoer.” De Gouwenaar 2 is een eerste poging om de binnenvaart te moderniseren. In de eerste plaats is het schip duurzamer, maar in de toekomst kan het makkelijk uitgerust worden met de technologie die nodig is voor semi-autonome vaart.
Milieuvriendelijker en slimmer
De Gouwenaar 2 is een containerschip met meer laadcapaciteit en een milieuvriendelijker ontwerp dan zijn voorgangers. Het schip ligt dieper in het water, en heeft een kleinere machinekamer achterin waardoor de laadcapaciteit van 42 naar 52 containers gaat. Het schip heeft voorin wel drie dieselmotoren met verschillende capaciteiten, zodat de juiste motor kan worden ingezet bij bijvoorbeeld zware tegenstroom of ondiep water, en het ontwerp van de boeg zorgt dat water gestroomlijnder langs de schroef stroomt. Over een paar jaar wil NedCargo de dieselmotoren vervangen door batterijen of zelfs waterstofmotoren, maar die technologieën zijn op dit moment nog te duur om efficiënt toe te passen.
Interessanter zijn de plannen die NedCargo in de toekomst heeft om het schip ‘slimmer’ te maken. Dat moet namelijk worden uitgerust met sensoren, camera’s en software waarmee het schip allerlei taken van de schipper kan overnemen. Uiteindelijk moet de Gouwenaar semi-autonoom of zelfs helemaal autonoom gaan varen – ook dát is weer goed voor het milieu en een stuk goedkoper.
De scheepvaartwereld kijkt daarvoor goed naar projecten die op de weg worden gehouden. Veel technologieën die ook voor zelfrijdende vrachtwagens worden gebruikt moeten ook in de Gouwenaar worden geïmplementeerd. ‘Platooning’, waarbij meerdere voertuigen achter elkaar rijden (of varen) en automatisch afstand houden is daarbij belangrijk, en geavanceerde techniek waarmee het nieuwe schip straks meer kan concurreren met vrachtverkeer.
“Bridge collision prevention, line tracking systems, berthing assistence, daarmee wordt het leven van de schipper een stuk makkelijker. Daarnaast willen we in de toekomst inzetten op betere trip-planning en op bepaalde stukken zelfs helemaal autonoom varen.”
De scheepvaartwereld kijkt goed naar projecten die op de weg worden gehouden
-
Daarvoor moet nog wel veel gebeuren. Veel technieken die NedCargo in de toekomst wil gebruiken bestaan al wel, maar werken nog niet optimaal. Sensoren worden steeds goedkoper, maar zijn nog niet geoptimaliseerd voor de scheepvaart. Een automatische piloot wordt ook al regelmatig gebruikt in schepen, maar dat werkt nog niet overal perfect. Andere toekomstplannen zijn onder andere ook een ‘groene golf’ voor schepen die meteen kunnen doorvaren bij sluizen en bruggen, besturing op afstand, en het delen van gegevens. Van Grieken: “Dat zijn dingen waar we in de toekomst mee willen experimenteren, maar voorlopig is het vooral belangrijk dat het schip duurzamer vaart.”
Wanneer gaan we?
Die experimenten volgen in de toekomst, als de Gouwenaar zijn dagelijkse werk doet. Van Grieken spreekt dan al gekscherend over ‘de Gouwenaar 3.zero’. Het schip kwam in april in Nederland aan, nadat het casco in Servië werd geproduceerd. NedCargo is de afgelopen weken bezig geweest de nodige aanpassingen te doen. In samenwerking met instellingen zoals de TU Delft en maritiem onderzoeksinstituut Marin wordt er gekeken naar de mogelijkheden en obstakels, zodat het schip in de toekomst makkelijker kan worden uitgerust met andere slimme apparatuur.
Voordat het schip definitief semi-autonoom kan gaan varen moet er echter nog veel gebeuren. Naast alle proeven moet ook de wetgeving nog veranderen, zegt Van Grieken. “Die is achterhaald en niet meer actueel door alle techniek. Daardoor moeten er bijvoorbeeld nog steeds erg veel werkers op een schip aanwezig zijn, meer dan je door alle geautomatiseerde taken nodig hebt. Zo krijg je de kosten niet genoeg omlaag om te concurreren met vrachtverkeer.”
Eind juli moet de Gouwenaar voor het eerst gaan varen. Het schip gaat dan op en neer tussen Rotterdam en Alphen aan den Rijn, voornamelijk om bier te vervoeren voor Heineken. Van Grieken: “De route waarop dat gebeurt is daarvoor perfect, want daar is alles. Laag en hoog water, verschillende stromingen... Perfect om nieuwe technologieën op te testen!”