We hebben de film iRobot gezien, we kennen drones, we gaan ervan uit dat onze Roomba het huis stofzuigt als we weg zijn en we smelten allemaal een beetje als we hulprobot Pepper in actie zien. Robots zijn bijna niet meer weg te denken uit onze maatschappij, maar er is een type robot dat we liever niet zien: de killer robot. Wanneer valt een robot onder die categorie en hoe moeten we hiermee omgaan?
Het is zowel vermakelijk als beangstigend, het voorbeeldfilmpje over ‘slaughterbots’ gemaakt door de Future of Life Institute. Het toont aan dat drones niet alleen vriendschappelijke apparaten zijn om mooie filmpjes te maken van de Zaanse Schans: het zijn apparaten die gevaarlijke wapens kunnen zijn. Hun kleine formaat maakt het ze makkelijk zwaar beveiligde gebouwen binnen te dringen. Dit is een perfect voorbeeld van een killerbot: dodelijke moordwapens die gehackt kunnen worden. En ze zijn ook nog eens een zeer anonieme manier om criminele activiteiten te ondernemen.
Volledig automatische wapens
Kortom, killer robots zijn volledig automatische wapens die op eigen houtje iemand kunnen ombrengen. Via gezichtsherkenning kunnen ze bijvoorbeeld een heel specifiek persoon als doelwit hebben. Voor een moord op een persoon lijken ze geschikter dan voor een oorlog. Immers kun je je afvragen hoe zo’n apparaat weet wie de vijand is en wie niet, en zou hij stoppen met schieten als iemand zich overgeeft door de handen in de lucht te doen? In een interview met NRC.next zegt roboticaprofessor Noel Sharkey dat het ook nog de vraag is hoe de vijand dit dan zal manipuleren. Stel dat ze weten dat de handen omhoog zorgt dat het apparaat niet meer schiet, dan is het makkelijk om de tech te manipuleren.
Zo ingewikkeld als het is in het veld, zo ingewikkeld is het ook in wet- en regelgeving. Het is moeilijk af te bakenen wat wel en niet mag in de technologische branch. In België is echter toch alvast een resolutie opgesteld die voorschrijft dat volledig automatische wapens in België in ieder geval niet gebruikt mogen worden. Dit preventieve verbod moet nog door het parlement goedgekeurd worden, maar zou dan wel het eerste land ter wereld zijn die dat doet. Het betekent overigens niet alleen dat wapenproducenten in België niets volledig automatisch mogen produceren: het Belgische leger mag ook geen gebruikmaken van deze wapens.
Geen wetgeving in Nederland
Het is bijzonder dat België hier nu al mee bezig is, want de rest van de wereld is nog volop in de vrijheid-blijheidmodus als het gaat om technologische ontwikkelingen als drones. Ook Nederland lijkt nog niet toe aan wetgeving op dit gebied. De techniek wordt volgens het Ministerie van Defensie vooral in de civiele sector ontwikkeld zoals smartphones en zelfrijdende auto’s. Onze overheid wil niet dat deze sector wordt gehinderd door een verbod. Voorlopig dus nog geen preventieve wetgeving tegen autonome wapens in Nederland.
De Nederlandse marine heeft bovendien autonome wapens. Het wapen Goalkeeper is een anti-raketsysteem dat zelfstandig vuurt wanneer er inkomende raketten gedetecteerd zijn. De vraag is echter, wie besluit uiteindelijk tot vuren: de robot of de mens? In België willen ze de discussie voor zijn en wordt dus al besloten dat dat altijd een mens moet zijn. Tech-grootheden als Elon Musk juichen dit toe, want er is een brief opgesteld door meerdere experts over de gevaarlijke snelheid waarin deze tech wordt ontwikkeld. Robots zijn op dit moment een enorme trend, maar volgens Musk moet er beter in de gaten worden gehouden wat ermee wordt gedaan en wat de regels zijn. Zonder wet- en regelgeving hebben bouwers van de slimme robots tot op zekere hoogte carte blanche. Het zal dan ook waarschijnlijk niet lang duren voordat killer robots niet alleen voor verdediging, maar ook voor aanvallen worden gebruikt. Gedoogd wordt het maken of gebruiken van killer robots uiteraard niet, maar dat houdt wel ruimte voor de vraag wat er moet gebeuren voordat onze overheid zich zal toeleggen op wetgeving over deze futuristisch lijkende, maar gevaarlijk dichterbij komende ontwikkeling.