Kleine, stille pc’s zijn bruikbaar voor allerlei toepassingen, niet in het minst als fluisterstille mediacenters. De XPC Barebone DX30 werkt zowel met een 12volt- als een 19volt-voeding. De 12volt-voeding is een optioneel extra, maar is in staat de DX30 mobiele toepassingen te laten gebruiken. Dankzij de twee seriële poorten op de achterkant kun je hem daarbij met allerlei externe (meet)apparatuur verbinden.

Standaard levert Shuttle een kleine externe 19volt-voeding van Asian Power Devices (APD) mee. Die DA-40B19 voeding levert maximaal 40 watt. Deze heeft een goede reputatie en wordt ook gebruikt door merken zoals Asus en Toshiba. Bovendien is ze eenvoudig te vinden mocht ze onverhoopt stuk gaan. Dat zal normaal gezien niet snel gebeuren, want Shuttle zegt zelf dat de DX30 bedoeld is om continu te draaien.

De DX30 is een zelf verder uit te bouwen barebone-pc met een gesoldeerde 14nm-Intel Apollo Lake ‘Goldmont core’ Celeron J3355-soc met Intel Graphics 500 grafische component en ruimte voor maximaal 8 GB ram, verdeeld over twee so-dimm-sleuven. Binnenin is er ruimte voor zowel een 2,5inch-sata-drive als een nvme ssd-op-een-insteekkaartje in m.2-2280-uitvoering.

Componenten en aansluitingen

De van stevig antraciet- en zilverkleurig staal vervaardigde ‘nettop-pc’-type kast meet 190 x 165 x 43 mm. Je kunt hem zowel verticaal als horizontaal neerzetten in omgevingstemperaturen tussen 0 en 40 graden Celsius. De verticale stand PS02 is een optioneel bij te kopen extra. De DX30 gewoon op zijn kant zetten mag niet, want daarmee dek je één van de ventilatiesleuven af. Shuttle garandeert een probleemloze continue werking … zolang de ventilatiesleuven vrij blijven en zolang de omgevingstemperatuur onder de 40 graden Celsius blijft.

Een vesa-beugel wordt wél meegeleverd. Daarmee kun je de DX30 achterop op een geschikte monitor of tv monteren, zodat het apparaat geen ruimte in beslag neemt op je werkplek.

De DX30 heeft geen tekort aan poorten. De usb-poorten vooraan zijn snellere usb 3.0-types; achteraan is hun snelheid beperkt tot usb 2.0. 4K-uhd-video kan zowel via de hdmi 1.4b- als de displayport 1.2-videopoorten, maar voor de hoogste resolutie en framerate moet je de laatste gebruiken. Via de hdmi-poort is de resolutie beperkt tot 3840 x 2160 pixels op 30 Hz. De displayport haalt maximaal 4096 x 2160 pixels op 60 Hz.

Let op: de gebruikte soc ondersteunt geen ‘hevc main10’. Netflix 4K-streams, die dit vereisen, kan deze mini-pc daarom niet afspelen. Dat kan sowieso niet omdat Netflix voor 4K om veiligheidsredenen ook hdmi 2.0 met hdcp 2.2 vereist en dat heeft de DX30 niet.

Je kunt twee digitale schermen tegelijk aansluiten, één op elke poort. Voeg je de optionele pvg01-vga-poort toe, dan kun je als derde monitor nog een vga-scherm met een maximale resolutie van 1920 x 1200 op 60 Hz gebruiken.

© PXimport

Om deze barebone om te toveren tot een volwaardige pc, heb je nog geheugen en opslag nodig. Een data/stroom-kabel voor een sata-schijf is al op het moederbord aanwezig. Op de website van de fabrikant vind je een handig overzicht van onderdelen die gegarandeerd functioneren.

Na het bestuderen van deze lijst, selecteerden wij twee Crucial DDR3L 1600-geheugenmodules van elk 4 GB. Shuttles hardwarelijst vermeldt geen opslagapparaten. Elke sata- en/of m.2 nvme-schijf past immers, rekening houdend met de in de specificaties vermelde maximale afmetingen. Wij monteerden een Patriot Blast 960GB sata3-ssd.

Installatie

De meegeleverde, zeer gedetailleerde ‘Quick Guide’ toont je met behulp van tekst, diagrammen en kleurenfoto’s alle uit te voeren handelingen om deze barebone om te toveren tot een complete pc. Alle aansluitingen, jumperinstellingen en poortconfiguraties staan eveneens duidelijk op het blad aangegeven.

Het DX30-kastje opent eenvoudig door twee schroefjes aan de achterzijde los te draaien, de dekplaat naar achteren te duwen en dan voorzichtig op te heffen en te verwijderen. Daarna kun je de geheugenmodule(s) en een opslagapparaat monteren. In de verpakking vind je extra duimschroeven waarmee je de standaard gemonteerde kastschroeven kunt vervangen, zodat de DX30 daarna zonder schroevendraaier te openen is.

Deze barebone heeft AMI Aptio uefi/bios-firmware. Je kunt hem dus alleen gebruiken met de 64bit-versie van Windows 10. Andere Windows-versies kun je op deze DX30 niet installeren. Linux lukt wel, maar het systeem is alleen succesvol getest met Ubuntu 16.10, Kernel 4.8. De benodigde drivers voor oudere Ubuntu-versies zoals 16.4, 15.10, 14.4, Fedora 25 en SuSE 42.2 bestaan niet. Je kunt die oudere Linux-versies wel installeren, maar het systeem draait dan zeer traag.

Wij installeerden de Windows 10 Creators Update via een usb-stick. De installatie verliep probleemloos. Windows installeerde zelf alle correcte drivers voor alle hardware-onderdelen.

© PXimport

Inzetten als mediacenter

In amper een uur tijd maakten we van deze barebone probleemloos een werkende Windows 10-pc. Zoals altijd wanneer we een nieuwe pc inrichten, voeren we een lange burn-in-test uit met verschillende tools. De DX30 geeft tijdens de burn-in geen kik: het systeem blijft stabiel draaien en al wordt het kastje na een tijd wel heel warm, het raakt niet oververhit.

Dit is natuurlijk geen snelheidsmonster, maar de DX30 heeft wel voldoende kracht om Windows 10 vlot te draaien. Alleen kun je er geen zware games op spelen. Mediatoepassingen daarentegen werken wel. De Intel-soc kan de videocodecs hevc (h.265), h.264, mvc, vp8, vp9, mpeg2, vc-1, wmv9 en jpeg/mjpeg hardwarematig decoderen. Hardwarematige codering wordt ondersteund voor de codecs hevc (h.265), h.264, mvc, vp8, vp9 en jpeg/mjpeg. De Realtek ALC662 audiochipset kan 5.1-surroundgeluid aan.

De recentste versies van Kodi en Exodus installeren probleemloos en draaien stabiel, zelfs als we de aldus gecreëerde mediaspeler uitsluitend via wifi met het internet en een vpn verbinden. Het gebrek aan ondersteuning voor een ir-afstandsbediening (al zou je die wel via usb kunnen toevoegen), vangen we op door de ‘Kodi Afstandsbediening’-app op onze Android-smartphone te installeren.

Na twee maanden testen

De Shuttle XPC slim Barebone DX30 is eenvoudig zelf uit te breiden. De prestaties als Windows-pc zijn zoals we die van een basiscomputer verwachten: ruim voldoende voor kantoorwerk, mailen en internetten. Als Kodi-mediaspeler werkt de DX30 eveneens perfect. Groot voordeel is dat je dankzij Windows 10 de volledige controle houdt over Kodi en alle add-ons, zonder beperkingen omwille van exotische chipsets zoals bij veel kant-en-klare Kodi-mediaspelers die meestal op een versie van Android gebaseerd zijn.

De support van Shuttle is uitstekend, zowel voor wat betreft de meegeleverde, geïllustreerde Quick Guide als de uitgebreide informatie op de website. Je moet wel een woordje Engels spreken, want Nederlandstalige informatie is er niet.

Tijdens de testperiode bracht Shuttle geen nieuwe firmware uit voor de DX30. Dat was ook niet nodig, want al die tijd functioneerde de DX30 probleemloos, ondanks redelijk intensief gebruik in het kader van allerlei testen en als Kodi-mediaspeler. We lieten deze kleine pc ook één week constant allerlei benchmarks draaien, waarbij het systeem niet één keer vastliep!

Toen we de eerste benchmarktest uitvoerden, deden we dit met de automatisch door Windows 10 geïnstalleerde grafische driver. Later stapten we over op de recentste Intel-driver. In Futuremark PC Mark 8 geeft dit geen dramatische verschillen, al zijn de Creative en Work-scores wat hoger. In de Futuremark 3DMark grafische benchmarks zien we wel grote verschillen, met resultaten die voor sommige testonderdelen dubbel zo hoog liggen.

Na de tweede benchmark-run blijkt onze zelfbouw-pc in de benchmarks globaal bijna veertien procent sneller! Het illustreert ten overvloede het belang van het gebruik van de juiste én recentste drivers voor alle hardware-onderdelen.

Conclusie

De Shuttle XPC slim Barebone DX30 presteert goed in verhouding tot zijn prijs. Deze kleine pc draait probleemloos de recentste Windows 10-versie en is perfect bruikbaar als basis-pc voor bijvoorbeeld MS Office, mailen en internetten. Dankzij twee seriële poorten is de DX30 evenzeer geschikt om er speciale projecten mee te bouwen. Als Kodi-mediaspeler werkt de DX30 fluisterstil en blijft ook bij hoge belasting koel, op voorwaarde dat de omgevingstemperatuur niet hoger wordt dan 40 graden Celsius. Bovendien is dit een erg energiezuinige pc.