Hoe je het ook wendt of keert, veiligheid op de pc gaat ten koste van snelheid. Virusscanners, een firewall: elke toepassing die op de achtergrond draait, schakelt kostbare systeembronnen in. Daardoor wordt het opstarten van de pc of een simpel programma als Word een gebed zonder eind. Gelukkig kunt u daar heel wat aan doen, zonder dat u iets aan veiligheid moet inleveren. De snelheid van onze test-pc werd bijvoorbeeld met maar liefst 60 procent verhoogd, bij maximale beveiliging. We laten u eerst zien met welke maatregelen u uw systeem veilig maakt en daarna wat u kunt doen om uw pc optimaal te laten presteren. Alle toepassingen die we noemen zijn gratis en eenvoudig uit te voeren op uw systeem, of het nu gaat om registry tweaks, het uitschakelen van niet benodigde veiligheidsfuncties of praktische configuratie-instellingen. Bij elke tip ziet u wat u wint of verliest aan veiligheid (eerste deel van dit artikel) en snelheid (tweede deel). Onze test-pc is een Pentium 4 2,6 GHz, 2048 MB ram, 540 GB harde schijf en een Asus 9800XT grafische kaart met 256 MB ram. ZOEK HET LEK! De eerste stap naar een veilige en snelle pc is de veiligheidslekken in uw besturingssysteem opsporen en dichten. Dit doet u bijvoorbeeld met de gratis analysetool Microsoft Baseline Security Analyzer 1.2 (www.microsoft.com/downloads/de tails.aspx?FamilyID=8b7a580d-0c91-45b7- 91ba-fc47f7c3d6ad&displaylang=en). Hebt u XP Service Pack 2 geïnstalleerd, download dan versie 1.2.1 (www.microsoft.com /technet/security/tools/mbsahome.mspx). Hiermee controleert u hoe het met de veiligheid van uw pc is gesteld. Zo kijkt het programma welke veiligheidsupdates Windows en Office nodig hebben en waar zwakke plekken zitten. Vervolgens kunt u met een paar muisklikken de nodige Microsoft patches en hotfixes downloaden. Zijn de belangrijkste lekken gedicht, dan kunt u het besturingssysteem optimaal afstellen. Bij het beveiligen van potentieel gevaarlijke zwakke punten, zoals open poorten, komen de verschillende online audits zeker van pas. Zo bieden de gratis Securityspace www.securityspace.com), Qualys Browser Checkup (http://browsercheck. qualys.com) en IT-Sec (www.it-sec .de/vulchke.html) samen met Shields Up (https://grc.com/x/ne.dll?bh0bkyd2) heel wat hulp. Deze online diensten simuleren aanvallen op uw systeem, scannen poorten en controleren of bestanden van afstand kunnen worden gestart. Na de test krijgt u een lijst van alle ontdekte veiligheidslekken én mogelijke oplossingen. ONMISBARE SOFTWARE Uw systeem is pas waterdicht met degelijke anti-virussoftware, een firewall en een spyblocker. Activeer deze toepassingen echter niet blindelings, maar bepaal hoe functioneel elk stukje beveiliging op uw systeem precies is. Zo beschikt Kaspersky Anti-Virus Personal Pro 4.5 (www.kaspersky.com) bijvoorbeeld over een macro-bescherming die verhindert dat u Office-documenten opent waarin macro's verborgen zitten. Als u nooit met macro's werkt, kunt u deze functie beter uitschakelen en de geïntegreerde macrobeveiliging van Word en Excel inschakelen. Kies voor veiligheidsniveau Hoog. GRATIS PRESTATIEWINST Alleen configureren is echter niet genoeg voor substantiële prestatiewinst. Het besturingssysteem zelf kunt u versnellen via tuning van bepaalde instellingen. Start bij de visuele effecten en ga verder via de geïnstalleerde lettertypen naar de bestandsindexering – breng op de juiste plaatsen veranderingen aan en u maakt heel wat bronnen vrij. Alleen al het afzien van de in XP overvloedig aanwezige visuele effecten zorgt voor duidelijke snelheidswinst. WINDOWS XP SP 2 XP Service Pack 2 wijzigt grondig de manier waarop Windows XP met beveiliging omgaat. Voortaan is er een centraal veiligheidscentrum waar u alle onderdelen overzichtelijk terugvindt. We noemen de belangrijkste vernieuwingen. De aanwezige firewall in Windows XP zal voortaan standaard ingeschakeld worden en heeft uitgebreidere mogelijkheden. Bij Internet Explorer springt vooral de popup- blocker in het oog. Zo zal het niet langer mogelijk zijn pop-upvensters te openen waar bepaalde onderdelen (menubalk, adresbalk) uitgeschakeld werden, wat betekent dat u voortaan ieder pop-upvenster kunt afsluiten. Een Add-on Manager zorgt voor een gemakkelijker beheer van verschillende add-ons, waardoor onder meer instabiele modules uitgeschakeld kunnen worden. Hou er wel rekening mee dat dit ook nieuwe add-ons vereist! Outlook Express zal, net als Outlook 2003, geen afbeeldingen meer openen van ontvangen html-mails. Verder is er een groter aantal standaardinstellingen die het geheel nog veiliger moeten maken en potentieel gevaarlijke bestanden worden voortaan geïsoleerd. Tot slot krijgt u een nieuwe Windows Update, waardoor alle kritieke updates automatisch uitgevoerd worden. Schakelt u deze optie uit, dan zal Windows XP regelmatig aan de bel trekken! Meer weten over XP SP 2? U leest er uitgebreid over in PCM 9, pag. 52. XP veilig OPGEPAST MET JAVASCRIPT Javascript wordt vaak misbruikt om u naar vervalste websites te lokken en vertrouwelijke bestanden uit te spitten. U kunt zich daar eenvoudig tegen beschermen door in Internet Explorer javascript volledig uit te schakelen. Klik daarvoor in het menu Extra op Internetopties, kies voor het tabblad Beveiliging en selecteer het pictogram Het Internet. Een klik op de knop Aangepast niveau opent het dialoogvenster Beveiligingsinstellingen. Ga naar de rubriek Uitvoeren van scripts en deactiveer de optie Actief uitvoeren van scripts. Het grote nadeel van javascript uitschakelen, is dat vele websites zonder javascript-ondersteuning niet meer juist worden uitgevoerd en sommige zelfs helemaal niet meer worden weergegeven. Veiligheid +2 / Snelheid +0 ACTIVEX? LIEVER NIET! Ook het door Microsoft als alternatief voor java gepositioneerde ActiveXmodel kan worden misbruikt om gevaarlijke code meteen in het browservenster uit te voeren of trojans op het systeem te smokkelen. De enige echt degelijke beveiliging betekent ook hier: ActiveX ondersteuning uitschakelen. Open het dialoogvenster beveiligingsinstellingen. Schakel alle vijf de opties uit in het onderdeel ActiveX-besturingselementen en -invoegtoepassingen. Veiligheid +2 / Snelheid +0 ONMISBAAR: VIRUSSCANNER Een virusscanner als Norton Antivirus 2004 (www.symantec.com) of Panda Antivirus 7 (www.pandasoftware.com/home/ default.asp) hoort thuis op iedere pc. Omdat dergelijke toepassingen de systeembronnen behoorlijk belasten, is een goede instelling ervan essentieel. Vooral het in de standaardinstellingen actieve realtime monitoring van alle partities en stations heeft een negatieve invloed op de prestaties van uw pc. Het is dan ook raadzaam uitsluitend de lokale partities te laten scannen. Gebruikers van Panda Antivirus 7 klikken met de rechtermuisknop op het Panda-pictogram in de systeemwerkbalk, kiezen voor Start Panda Antivirus Platinum en klikken op General Options. In het General Register deactiveert u de opties Cd-rom drives en Network drives. Ook het scannen van gecomprimeerde bestanden kunt u rustig uitschakelen. Bij Norton Antivirus 2004 dubbelklikt u op het Norton-pictogram in de Systeemwerkbalk. Kies in het snelmenu voor Options, deactiveer in de rubriek Which file types to scan for viruses de opdracht Scan within compressed files en bevestig dit via OK. Dit betekent wel dat u bij het uitpakken deze bestanden handmatig moet laten nakijken. Veiligheid +5 / Snelheid -3 ONMISBAAR: FIREWALL Wat voor anti-virustoepassingen geldt, geldt zeker voor firewalls als Sygate Personal Firewall Pro 5.5 (www.sygate.com), Norman Personal Firewall (www.norman .com) en Zone Alarm Pro 4.5 (www.zone labs.com/store/content/home.jsp): u kunt niet zonder één van deze toepassingen online gaan. De firewall blokkeert niet lleen aanvallen, maar heeft ook vaak een aantal extra's, zoals een pop-upblocker, een cookie-versnipperaar en bescherming tegen gevaarlijke e-mailbijlagen. Iedere extra module vermindert echter het aantal beschikbare systeembronnen. Bovendien overlappen een aantal toepassingen elkaar, waardoor de veiligheid van uw systeem niet noemenswaardig verbetert. Hebt u dus een virusscanner met een geïntegreerde e-mailbeschermingsmodule, zet deze module in uw firewall dan uit, zodat er weer systeembronnen vrijkomen. Hetzelfde geldt voor het blokkeren van popups. Zodra uw systeem met Windows XP SP 2 is uitgerust, kunt u deze opdracht delegeren aan Internet Explorer 6.05. Veiligheid +4 / Snelheid -2 BESTRIJDING VAN SPYWARE Spyblockers worden steeds belangrijker. Ze zorgen er voor dat er geen persoonlijke informatie via internet wordt verstuurd naar allerlei duistere types. Handig is dat programma's als Webroot Spysweeper 2.61 (www.webroot.com) en Pestpatrol 4.4.1.5 (www.pestpatrol.com) op de pc geïnstalleerde adware-componenten en keyloggers opsporen en verwijderen. Omdat dergelijke toepassingen onophoudelijk op de achtergrond draaien, snoepen ze van de systeembronnen. Het is dan ook beter om op regelmatige tijdstippen – bijvoorbeeld één keer per week – deze toepassingen handmatig of via een tijdgebonden instelling op te starten. Gebruikers van Spysweeper 2.61 doen dit via de geïntegreerde takenplanner die u terugvindt via Options/Schedule. Pestpatrol 4.4.1.5 kunt u alleen automatiseren via de in het Configuratiescherm verankerde component Geplande Taken. Veiligheid +2 / Snelheid -2 ALLE BESTANDSEXTENSIES WEERGEVEN Standaard wordt de Verkenner zó geconfigureerd dat bestandsextensies niet zicht- ZO KIJKT U ZELF HOE UW PC PRESTEERT Prestatieverlies is niet alleen te wijten aan het besturingssysteem en de veiligheidssoftware. Ook hardware speelt een belangrijke rol. Is het werkgeheugen bijvoorbeeld uitgerust met verschillende geheugenmodules die ieder een andere toegangssnelheid hebben, dan zal ook de snelheid verminderen waarmee de informatie door de processor gezonden wordt: de traagste geheugenmodule zal de snellere modules dwingen om met dezelfde (tragere) snelheid te werken. Een tweede vaak voorkomende fout betreft de snelheid van de harde schijf. Wordt een udma-5 harde schijf met een 40- in plaats van een 80-pins ide-kabel met de controller verbonden, dan wordt de snelheid grondig beperkt. Om erachter te komen of één van deze of beide problemen op uw systeem een rol spelen, hebt u bennchmarkprogramma's nodig en software die uw hardware analyseert. Denk hierbij aan Sisoft Sandra Professional 2004 SP1 (www.sisoftware.co. uk), Belarc Advisor www.belarc.com/free_download.html, freeware) en HW Info 32 1.42 (www.hwinfo.com). Vooral met de eerste en de laatste toepassing komt u verkeerd geconfigureerde hardware snel op het spoor. U krijgt een gedetailleerd overzicht van de volledige systeemarchitectuur. Benchmarktoepassingen als Business Winstone 2004, Multimedia Content Creation Winstone 2004 (beide via www.veritest.com/benchmarks, gratis – ze worden niet verder ontwikkeld!), PC Mark 04 Pro (www.futuremark.com) en Performance Test 5.0 (www.passmark.com) vertellen u alles over de prestaties van uw systeem. Zo kunt u uw systeem testen vóór en na de oplossingen uit dit artikel en nagaan wat het snelheidsverschil is na alle tuning-maatregelen, opgeloste configuratiefouten of ongedaan gemaakte dubbelingen in de beveiliging. -baar zijn. Dit zorgt voor een verhoogd risico, omdat scripts en virussen zo ongemerkt op het systeem terecht kunnen komen. Het bestand music.exe wordt bijvoorbeeld weergegeven als music. Verstuurt een hacker een schadelijk bestand als music.mp3.exe, dan krijgt u music.mp3 te zien, omdat Windows de bestandsextensie exe niet weergeeft. Dubbelklikt u daar vervolgens op, dan start u het virus op. U kunt dit gelukkig eenvoudig veranderen: in de Verkenner klikt u in het menu Extra op Mapopties. Selecteer het tabblad Weergave. In de rubriek Bestanden en mappen deactiveert u de optie Extensies voor bekende bestandstypen verbergen. Veiligheid +2 / Snelheid +0 KRAAKBESTENDIGE BESTANDEN Wanneer u gebruikmaakt van ntfs-partities onder Windows XP Pro, kunt u bestanden en mappen versleutelen met het encrypting file system (efs). Het is aan te raden dit meteen met een hele map te doen, omdat u zo alle bestanden en submappen die in een versleutelde map worden opgeslagen of toegevoegd, ook automatisch versleutelt. De standaardmethode om deze functie te activeren is rechts te klikken op een bestand of map. Klik op Eigenschappen/Geavanceerd en Inhoud versleutelen om bestanden te beschermen. Er is echter ook een registeraanpassing die deze functie in het snelmenu integreert: in de sleutel Hkey_Local_ Machine/Software/Microsoft/Windows/ CurrentVersion/Explorer/Advanced klikt u met de rechtermuisknop op een vrije plaats. Kies in het snelmenu voor Nieuw/DWORD-Waarde en voer als naam EncryptionContextMenu in. Nadat u gedubbelklikt hebt op de nieuwe waarde, moet u in het dialoogvenster DWORDwaarde de waarde 1 ingeven. Bevestig via OK. Daarna vindt u in het snelmenu dat verschijnt via de rechtermuisknop de functie Versleutelen. Veiligheid +2 / Snelheid -1 VEILIG WISSEN Het daadwerkelijk wissen van bestanden verhoogt de veiligheid van uw pc. Alleen de Prullenbak legen is niet voldoende. Hier wordt namelijk alleen de invoering in de file allocation table (fat) verwijderd. Het bestand zelf blijft echter wel op de harde schijf opgeslagen! Met Easy Recovery Pro 6.04 (www.ontrack.com) kunt u gewiste bestanden eenvoudig herstellen. Duurzame beveiliging bieden alleen shreddertools als East Tec Eraser 2004 Pro (www.east-tec.com) en O&O Safe Erase (www.oo-software.com). Deze veranderen bij het wissen van een bestand niet alleen de inhoud van de fat, maar ze overschrijven tot 35 maal de oorspronkelijke plaats van het bestand op de harde schijf met rijen cijfers. Onze test-pc laat zien dat het meestal voldoende is het betrokken bestand driemaal te overschrijven. Veiligheid +2 / Snelheid -2 DUAL-BOOT BEVEILIGING Hebt u voldoende ruimte op uw harde schijf, dan is het raadzaam twee Windows- installaties parallel in te schakelen. Het voordeel van een dergelijk dual-bootsysteem is dat ook in extreme situaties, zoals een virusaanval, u toch nog altijd een volledig functionerende werkomgeving hebt. Het voorbeeld van de worm Sasser maakt het duidelijker: Sasser dwingt uw systeem steeds te herstarten, waardoor het haast onmogelijk is om het programma waarmee u het bestand kunt verwijderen, via Windows Update te downloaden. Via een tweede Windowsinstallatie kunt u de benodigde software echter wel probleemloos binnenhalen. Het installeren van een dual-boot-systeem verloopt op precies dezelfde wijze als de installatie van Windows XP, met dat verschil dat de tweede Windows XP-installatie natuurlijk wel op een andere partitie geïnstalleerd moet worden. In het welkomstvenster van de installatie-cd klikt u op Windows XP Installeren. Kies vervolgens bij Type installatie voor Nieuwe installatie (geavanceerd). Na het instemmen met de licentieovereenkomst en het invoeren van de productsleutel, klikt u op Geavanceerde opties. Plaats een vinkje voor de opdracht De installatiepartitie selecteren tijdens de installatie en volg daarna de aanwijzingen op. Het is ook verstandig om een image van uw harde schijf te maken. Dit vervangt weliswaar geen dual-boot-systeem, omdat zulke imagebestanden slechts de situatie op een bepaald moment bewaren, maar het zorgt er wel voor dat het volledig werkklaar maken van uw systeem een stuk aangenamer verloopt. Veiligheid +2 / Snelheid -1 XP snel Met voorgaande tips is uw systeem behoorlijk veilig. Maar, zoals u hebt gezien, verliest u er wel snelheid door, of blijft de snelheid hoogstens gelijk. Wat kunt u doen om de prestaties van uw pc op te schroeven? XP VISUELE EFFECTEN BEPERKEN De eenvoudigste manier om de door veiligheidstoepassingen gebruikte bronnen vrij te maken, is door de Windows XP gui (graphical user interface) aan te passen. U krijgt de grootste snelheidswinst door alle visuele effecten uit te schakelen. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram Deze Computer. In het snelmenu klikt u op Eigenschappen. Het dialoogvenster Systeemeigenschappen wordt nu geopend en daar selecteert u het tabblad Geavanceerd. Klik op de knop Instellingen en selecteer de optie Beste prestaties. Bevestig deze aanpassingen via OK. Snelheidswinst +3 Door deze optie aan te klikken, start XP nog sneller op. ZONDER BOOT-LOGO Het start-logo dat Windows tijdens het opstarten toont, werkt vertragend. Wilt u dit logo niet meer laten weergeven, klik dan op de Startknop en dan op Uitvoeren. Voer vervolgens msconfig in en bevestig met OK. In het register boot.ini is de betreffende regel al geselecteerd, zodat u onderaan enkel de optie noguiboot moet activeren. Bevestig met OK. Snelheidswinst +1 LETTERTYPEN UITMESTEN Windows laadt standaard alle geïnstalleerde lettertypen bij de start. Hoe meer lettertypen beschikbaar zijn, hoe langzamer Windows opstart. U kunt niet gebruikte lettertypen beter verwijderen. In het Configuratiescherm klikt u op Lettertypen. Selecteer de lettertypen die u wilt verwijderen en druk op Delete. Opgelet: rood weergegeven lettertypen mag u nooit verwijderen. Dit zijn systeemlettertypen. Snelheidswinst +1 Dit heeft alleen zin als u geen netwerk hebt. NETWERKVERBINDINGEN Windows XP probeert tijdens het opstarten de netwerkverbindingen automatisch aan te maken. Dit vertraagt de start en is niet strikt noodzakelijk wanneer de pc niet met een netwerk verbonden is en er geen resources van andere clients gemount worden. Open daarom het venster Deze Computer en klik in het menu Extra op Mapopties. Ga naar het tabblad Weergave. Bij Geavanceerde instellingen klikt u in de groep Bestanden en mappen op de optie Automatisch naar netwerkmappen en -printers zoeken. Klik op OK. Snelheidswinst +1 SERVICES OPTIMALISEREN Tijdens de installatie van Windows XP worden heel wat diensten automatisch geactiveerd. Dit maakt de start langzamer. Ongebruikte diensten, zoals de messengerservice, serienummers van draagbare media en foutmeldingen kunnen worden uitgeschakeld. Klik op msc en bevestig met OK. Een dubbelklik op een proces of een ser-vice opent en detailvenster waar u bij Opstarttype kunt kiezen voor Uitgeschakeld. Snelheidswinst +1 AUTOSTART REM Het is handig wanneer na het plaatsen van een cd of dvd automatisch de installatieprocedure opgeroepen wordt of muziek meteen uit uw boxen schalt. Snelheidsbevorderend is deze autostart echter niet. Dit onderdeel kunt u uitschakelen via het Register. Open de sleutel Hkey_Local_ Machine/System/ControlSet001/Services/ Cdrom. Dubbelklik op AutoRun, zodat u in het dialoogvenster DWORDwaarde de aangegeven waarde kunt veranderen n 0. Bevestig met OK. Snelheidswinst +1 XP MET EEN RETRO-LOOK U kunt ook het bureaublad nog onder handen nemen. Klik met de rechtermuisknop op een vrije plek op het bureaublad en kies in het snelmenu de opdracht Eigenschappen. Op het tabblad Vormgeving in het groepsveld Vensters en knoppen opent u het keuzemenu. Kies daar voor de optie Windows-klassiek. Klik vervolgens tweemaal op OK om de nieuwe weergave te activeren. Snelheidswinst +1 BESTANDSINDEXERING Een belangrijke verbruiker van bronnen is de bestandsindexering. Deze XP Pro-functie versnelt op een ntfs-partitie het zoeken naar bestanden of mappen. De zoekindex wordt in de ram opgeslagen, zodat een vernieuwde zoekopdracht sneller tot resultaat zal leiden. Deze situatie komt echter heel weinig voor. In Deze Computer klikt u daarom met de rechtermuisknop op het station waarop u de indexering wilt uitschakelen. Kies voor Eigenschappen. In het tabblad Algemeen haalt u het vinkje weg voor Station indexeren voor snel zoeken. Bevestig met OK. Snelheidswinst +1 SWAP-BESTAND WISSEN De fragmentering van het Windows swapbestand neemt met de tijd toe, waardoor de snelheid waarmee dit bestand aangesproken wordt, duidelijk afneemt. Om dit te voorkomen, raden we aan dit swapbestand telkens als u de pc afsluit, automatisch te wissen. Ga in het Register naar de sleutel Hkey_Local_Machine/System /CurrentControlSet/Control/Session Manager/Memory Management en dubbelklik daar op ClearPageFileAtShutDown. In het dialoogvenster DWORD-waarde bewerken, vult u bij Waarde het cijfer 1 in. Snelheidswinst +1 MEER WETEN OVER VEILIGHEID? Wilt u nóg meer veiligheidstips? Op deze websites vindt u extra informatie: www.testmyfirewall.com Een grondige test van uw firewall en ontbrekende patches. www.doshelp.com/trojanports.htm Gedetailleerde opsomming van alle trojans en welke poorten zij gebruiken. www.antivirus-online.de/english Alles wat u moet weten over virussen en anti-virussoftware. www.guninski.com/browsers.html Overzicht van bekende Internet Explorer veiligheidsproblemen met de oplossingen. www.winsupersite.com/faq FAQ over Windows, XP SP 2, Windows XP Reloaded en meer. www.msfn.org Forum over de zwakke punten van de Microsoft besturingssystemen, met tips en trucs MEER WETEN OVER SNELHEID? Wilt u nóg meer snelheidstips? Op onderstaande websites vindt u extra informatie: http://support.microsoft.com/default.aspx In de Microsoft Knowledge Base vindt u eenvoudige stap-voor-stap beschrijvingen om uw bedrijfssysteem te tunen. http://benchmarks.radified.com/benchmarks.htm Een lijst vol hyperlinks naar de belangrijkste benchmark- en hardware analysetools. PCM CONCLUSIE Een veilige computer is niet per se een trage computer. Stelt u uw anti-virus- en andere veiligheidssoftware goed in, dan wint u al wat van de verloren snelheid terug zonder dat u uw pc meteen blootstelt aan allerlei gevaren. Doet u ook nog moeite om een aantal instellingen in XP zelf aan te passen, dan zal dat u nóg meer snelheidswinst opleveren. Een en ander hangt af van wat voor u belangrijk is: prestaties of aankleding.