Wat de Crew Dragon-lancering van SpaceX zo bijzonder maakte

De Amerikanen maakten weer een hele heisa van de lancering van hun nieuwe ruimtevaartuig, de Crew Dragon. Aan boord bevonden zich de twee ervaren astronauten Doug Hurley en Bob Behnken. Na een vlekkeloze, negen minuten durende vlucht naar een lage baan om de aarde, plaatste Donald Trump de gebeurtenis ronkend en langdurig in nationalistische context. Elon Musk, oprichter van SpaceX en hoofdontwerper van de Crew Dragon, zal er het zijne van hebben gedacht. Niemand heeft Musk ooit op ook maar één nationalistische oprisping weten te betrappen. Zijn motto luidt: de mensheid omvormen tot een multiplanetaire soort.

Was de lancering echt zo bijzonder? Dat ligt eraan hoe je het bekijkt. Op zichzelf is het lanceren van twee mensen naar een lage baan een kunstje dat al sinds de vroege jaren zestig beheerst wordt. De Crew Dragon is bovendien geen ruimtevliegtuig, zoals de spaceshuttle, maar een traditionele capsule die onder parachutes in zee landt. Ook in dat opzicht is het toestel niet moderner dan de aloude Apollo-capsules.

Wél bijzonder is dat het de eerste lancering vanaf Amerikaanse bodem sinds 2011 betrof. Want in dat jaar ging de spaceshuttle met pensioen. Volgens het oorspronkelijke plan van de regering Bush zou de shuttle worden opgevolgd door een capsule die gelanceerd zou worden door de nieuwe Ares I-raket. Dit project werd echter om allerlei redenen stopgezet door Obama.

Ondertussen timmerde SpaceX flink aan de weg. In 2008 had het bedrijf een NASA-contract ter waarde van 1,6 miljard binnengesleept voor de bouw van een ruimtevrachtschip dat het internationale ruimtestation ISS moest gaan bevoorraden. In 2010 voerde dit toestel, Dragon genaamd (dus zonder ‘Crew’), een eerste testvlucht naar de ruimte uit. In 2012 was het operationeel.

Vanwege dit snelle succes kwam NASA op het idee om ook het lanceren van mensen aan SpaceX uit te besteden – en overigens ook aan Boeing. SpaceX ging meteen aan de slag en verbouwde de Dragon tot de zevenpersoons Crew Dragon.

Zonnecelfabriek

De Crew Dragon wordt gelanceerd bovenop een door SpaceX zelf ontwikkelde raket: de Falcon 9. Deze wordt aangedreven door tien stuks van een in huis ontwikkelde raketmotor. In 2015 verrichte SpaceX een huzarenstukje door de eerste trap van een Falcon 9 te laten landen op het Kennedy Space Center.

Door alles zelf te bouwen en grotendeels opnieuw te gebruiken, heeft Musk het goedkoopste lanceersysteem ter wereld ontwikkeld. Dat was ook precies zijn bedoeling, want hij wil de ruimte toegankelijker maken voor economische activiteit. De Crew Dragon past in dit beeld. Want hoewel het op het eerste gezicht een vrij gewone capsule lijkt, verschilt het onder de motorkap radicaal van andere toestellen als bijvoorbeeld de Russische Sojoez.

© PXimport

Traditioneel bestaat een capsule-ruimteschip uit twee componenten: de eigenlijke capsule waarin de astronauten zitten en een cilindervormige ‘service-module’. Daarin zitten de motoren, brandstof, accu’s en essentiële voorraden als water en zuurstof. Aan de buitenkant bevinden zich de zonnecellen en de radiatoren die overtollige warmte wegstralen.

Tijdens de terugkeer naar de aarde wordt de service-module ontkoppeld van de capsule, die voorzien is van een dik en zwaar hitteschild dat de helletocht door de bovenste lagen van de atmosfeer kan doorstaan. De service-module heeft zo’n schild niet en verbrandt. Een hitteschild dat het complete toestel terug zou brengen, is gewoon te zwaar en vergt een te complex ontwerp.

Ontwikkelaars van nieuwe capsule-ruimteschepen – zoals de Boeing Starliner en de Lockheed Orion – nemen dit feit voor kennisgeving aan. Maar Elon Musk is uit ander hout gesneden. De Crew Dragon heeft nog altijd een service-module, maar oplettende kijkers zullen op 30 mei gezien hebben dat daar … niets inzit! Musk heeft zo veel mogelijk van de componenten naar de capsule zelf verplaatst, waaronder alle motoren en brandstoftanks. De uitgeklede service-module bevat alleen nog de zonnecellen en radiatoren – die dus bij terugkeer naar de aarde verloren gaan. Waarschijnlijk troost Musk zich met de gedachte dat hij ook nog een zonnecelfabriek bezit.

Ook de zogenoemde onsnappingsmotoren bevinden zich in de capsule zelf. Deze moeten de capsule wegtrekken van de draagraket als deze op het punt staat te ontploffen. Normaal gesproken wordt zo’n systeem tijdens de vlucht weggegooid, maar de Crew Dragon is de eerste capsule die het weer compleet mee naar beneden neemt.

Hippe pakken

Daarnaast hanteert Musk nog een ander basisprincipe: esthetiek. Wie Doug en Bob door de brug zag lopen die naar de capsule leidt, waande zich in een scene van ‘2001: A Space Odyssee’. Niet alleen de brug zelf, maar ook de ruimtepakken leken rechtstreeks uit die film afkomstig. Net als wijlen Steve Jobs, steekt Musk niet onder stoelen of banken dat hij het belangrijk vindt dat dingen móói zijn. Niet voor niets liet hij de bekende filmkostuumontwerper Jose Fernandez meedenken over het ontwerp van de pakken.

Ook van binnen oogt Crew Dragon strak. In plaats van een wirwar aan knopjes en metertjes, bevinden zich voor de neus van de astronauten drie grote touchscreens. De zwarte en witte wanden worden slechts onderbroken door de meest noodzakelijkste zaken, zoals handgrepen en vensters. In hun hippe pakken vloeien de passagiers met deze omgeving samen.

‘De trampoline werkt,’ aldus Musk na de geslaagde lancering. Insiders wisten dat hij daarmee een scherpe sneer uitdeelde. Sinds de pensionering van de shuttle kocht NASA stoelen van de Russen – op z’n laatst voor de lieve som van tachtig miljoen dollar per astronaut. Nadat Amerika sancties tegen Rusland instelde vanwege de annexatie van de Krim, schamperde een hoge Russische ruimtevaartbaas dat NASA dan voortaan maar een trampoline moest gebruiken om haar astronauten naar het ISS te brengen.

Dmitri Rogozin is tegenwoordig de hoogste baas van het Russische ruimtevaartprogramma en liet minzaam weten Musks grapje te waarderen.

Tekst: Ed Croonenberg