Om erachter te komen waar Microsoft precies heen wil met Windows 10, is het belangrijk eerst te kijken wat er precies gebeurd is tot nu toe en waar Windows 10 eigenlijk vandaan komt. Daarvoor moeten we beginnen bij het begin en dat is… de iPad. Dat zal misschien onverwacht zijn, maar de iPad heeft een belangrijke rol gespeeld in de vormgeving van Windows. De originele iPad leek in het begin misschien op speelgoed, een ware gadget. Het had niet echt een doel en het leek weinig te kunnen, maar de afgelopen zes jaar is dat dramatisch veranderd.
 

iPad: De oplossing

De iPad loste namelijk een heel groot probleem op: voor veel mensen is een volledige computer veel te ingewikkeld. Een volledige Windows-installatie als je alleen maar op internet zit en je e-mail leest, is belachelijk. Dat is nu wel duidelijk en daarom is de iPad zo aangeslagen. Microsoft probeerde daarop in te spelen, eerst met Windows 8. Windows 8 drong een compleet nieuwe interface op, ongeacht of je nu een aanraakscherm gebruikte of niet. We weten allemaal hoe dat is afgelopen.
 

Windows RT faalde

Echter, veel belangrijker op de tabletmarkt was Windows RT, een Windows-versie puur bedoeld voor tablets die werkte op ARM-processoren. Windows RT was ook niet geweldig. Eén zogenaamd verkooppunt was dat Windows RT de Windows-desktop bevatte. In de Windows-desktop kon je vervolgens vooral Microsoft-software draaien, met als belangrijkste applicatie Microsoft Office. Helaas was dit alleen om te verbergen dat Microsoft toentertijd nog geen versie van Office klaar had voor de nieuwe Metro-omgeving van Windows.

Windows RT faalde ook, de Surface RT kostte Microsoft een afschrijving van 900 miljoen dollar en het ging slecht met Windows. Microsoft begon in te zien dat het de tabletmarkt kwijt was geraakt. Niet alleen de tabletmarkt, ook de smartphonemarkt, overigens. Windows Phone 7, Windows Phone 8, twee compleet nieuwe versies van het besturingssysteem en het maakte geen enkel verschil wat betreft marktaandeel.

Microsoft heeft die markt verloren simpelweg omdat het te laat was, Steve Ballmer zag de iPhone niet succesvol worden en lachte deze bij de introductie zelfs uit. Toen Microsoft door had wat er precies gebeurde, had iedereen al in Android of iOS geïnvesteerd en was Windows Phone niet goed genoeg om je te laten overstappen. Ondanks de mooie Nokia-hardware en mooie software is het mobiele besturingssysteem aan het dalen en dalen en is het nooit meer de val sinds Windows Mobile 6 te boven gekomen.
 

Terug naar de pc

Met de tabletmarkt die Microsoft kwijt is geraakt aan Google en Apple en met hetzelfde dat geldt voor de smartphonemarkt, wat moet je dan als softwaregigant? Dan ga je terug naar de basis, naar daar waar je nu nog geld verdient. Dat is helaas op een stervende markt, namelijk die van de personal computer. Kwartaal na kwartaal dalen de verkopen in die markt. Niemand koopt eigenlijk meer nieuwe pc’s en dus ziet Microsoft ook wel in dat dat op de lange termijn geen lucratieve markt meer zal zijn. Windows 10 is Microsoft dat opnieuw de focus legt op de pc.
 

Nieuw startmenu

Daarom is het startmenu weer teruggekomen, zijn de Universal Windows Platform (UWP)-apps nu veel beter geoptimaliseerd voor het grotere scherm en voor muis en toetsenbord. Echter, nog veel belangrijker, Windows 10 is voor Microsoft een nieuwe manier om geld te verdienen op de pc. Als mensen steeds minder vaak een nieuwe computer kopen, kopen ze ook geen nieuwe Windows, dus waarom zou Windows dan nog geld kosten? Beter is het dan om Windows gratis te maken, met continue upgrades, en dan proberen geld te verdienen aan extraatjes die je kunt kopen. Daarmee is ‘Windows as a Service’ geboren.
 

Software als een dienst

Wat is ‘Software as a Service’ (SaaS) precies? SaaS is een hippe term uit het bedrijfsleven, wat er eigenlijk op neer komt om je als gebruiker nog meer te laten betalen. Simpelweg komt het hierop neer: de softwarefabrikant installeert de software voor je, verzorgt onderhoud en beheert deze. Vaak wordt SaaS als een abonnement geleverd, met een veel hoger prijskaartje dan traditionele software vanwege het extra werk dat door de fabrikant moet worden verricht.

Microsoft gebruikt de term Windows as a Service vooral om aan te geven dat Windows automatisch voor je wordt updatet. Dat gebeurde al langer natuurlijk, maar specifiek wordt daarmee bedoeld dat ook de complete Windows-versie voor je wordt bijgewerkt. Als voorbeeld kun je denken aan de Novemberupdate van Windows, die veel nieuwe functies introduceerde en verbeteringen heeft doorgevoerd.
 

Extra diensten

Microsoft hoopt dus erg sterk op het leveren van extra diensten. Denk bijvoorbeeld aan Microsoft Office, dat nu vooral wordt gepusht in abonnementsvorm. Dat levert natuurlijk veel meer geld op. Denk ook aan het feit dat de Windows Store eindelijk open wordt gesteld voor bureaubladtoepassingen, met zelfs speciale tools om de oude Win32-apps om te zetten naar het nieuwe UWP-apps, zodat Microsoft de Windows Store veel sneller kan vullen. Die zogenaamde Desktop Bridge heeft Microsoft op de BUILD onthuld.

Als voorbeeld liet Microsoft zien dat het Age of Empires II zonder problemen heeft geconverteerd naar het UWP-formaat, waarmee de game dus veel eenvoudiger op de tablet gedraaid kan worden. Microsoft begint zelfs gaming serieus te nemen in de Windows Store, waarbij het via de Windows Store mogelijk maakt om AAA-games te kopen, zoals Gears of War, Tomb Raider, Quantum Break en meer. Soms zijn er zelfs zogeheten cross-buys, waarbij als je een game koopt op Xbox One je deze gratis voor de pc erbij krijgt.
 

Ontwikkelaars

Het begin van dit verhaal klinkt misschien heel negatief. Echter, voor de die hard pc-gebruikers onder ons is het enigszins goed nieuws. Het betekent dat Microsoft er alles aan zal doen om het pc-platform en het Windows-platform specifiek, zo interessant mogelijk te houden, om het leven ervan zo lang mogelijk uit te rekken. De eerste tekenen hiervan zien we bijvoorbeeld terug in een grote nieuwe functie van de aankomende update: Bash. Een native Ubuntu-bash op Windows 10, dat is behoorlijk revolutionair. Als we dat zes jaar geleden had voorspeld, waren we voor gek verklaard. Nu is het de harde waarheid.
 

Linux naar Windows

De Bash van Ubuntu is er maar voor één reden: om de (web)ontwikkelaars terug te krijgen naar Windows. Veel ontwikkelaars maken liever gebruik van Linux en OS X, simpelweg omdat de gereedschappen beschikbaar op die platforms beter zijn. Bash op Ubuntu verandert dat en brengt Windows 10 een stap dichterbij om dit platform ook zo goed te maken, met dezelfde gereedschappen als Linux. Vooral webontwikkelaars profiteren hiervan.

Een andere opmerkelijke stap is dat Microsoft het product Xamarin heeft gekocht, open source heeft gemaakt, gratis heeft toegevoegd aan Visual Studio en de broncode ervan openbaar gemaakt. Met Xamarin is het mogelijk om eenvoudig iOS- en Android-apps te schrijven in de programmeertaal C#.

Microsoft hoopt dat daarmee de drempel omlaag gaat om ook apps voor Microsoft-platformen te schrijven. Als je eenmaal de basis van je app hebt geschreven in C# en al Android of iOS ondersteunt, dan is ondersteuning voor het Windows-platform namelijk zo toegevoegd.
 

Andere tools

Microsoft zal er in de toekomst voor zorgen nog meer ontwikkelaars tot het platform aan te trekken, want die ontwikkelaars zijn een waardevolle groep. Als zij Windows hun hoofdplatform maken, dan ontwikkelen ze misschien op den duur toch nog ook wel eens een app voor Windows. En elke app voor Windows is natuurlijk mooi meegenomen. Hoe Microsoft in de toekomst ontwikkelaars blijft lokken, daar kunnen we alleen maar naar gissen.

Het is sowieso duidelijk dat Microsoft zijn tools ook naar andere platformen brengt. Een voorbeeld daarvan is SQL Server dat op Linux komt en ook belangrijk is ASP.NET dat voor Linux en OS X uit is. Het sterven van de pc-markt heeft overigens ook andere gevolgen, namelijk dat Microsoft zijn horizon aan het verbreden is en dus ook op de andere platform een rol wil spelen, zodat ook daar meer gebruikers in contact komen met Microsoft-producten. Specifiek gaat het dan om Android en iOS, waar we nu al de Office-suite terugzien en een aantal andere Microsoft-apps, zoals Cortana, Groove, Xbox en meer.
 

Anniversary Update

Inmiddels is de Windows 10 Anniversary Update uitgebracht. Deze nieuwe versie werd onthuld op de BUILD-conferentie van Microsoft, met toen vooral functies bedoeld voor ontwikkelaars. Er zijn her en der wat verbeteringen aan het besturingssysteem aangebracht, zoals in Cortana, de taakbalk en in het menu Start. Een van de tot nog toe grote functies voor eindgebruikers is Windows Ink. Met Ink wordt gebruik van een pen een stuk nuttiger, iets wat al langer nodig is. Microsoft pusht de pen namelijk al sinds de Surface Pro 3, die alweer twee jaar geleden is uitgebracht. Een andere nieuwe functie van de Anniversary Update is dat Microsoft Edge eindelijk ondersteuning krijgt voor extensies. Deze functie had al veel eerder moeten verschijnen. Het is onduidelijk waarom extensies zo lang uitgesteld zijn.
 

Geen rozengeur en maneschijn

Helaas zijn er ook minder positieve veranderingen aan de Anniversary Update. Het menu Start gaat meer apps promoten vanuit de Windows Store. Dat gebeurt in het rechtergebied van het menu, waar alle tegels staan. In de huidige Windows-versie zijn er vijf zogeheten gepromote apps, waarvan twee apps gedownload en geïnstalleerd worden zonder toestemming en drie apps alleen naar de Windows Store linken, waar je de app vervolgens zelf kunt installeren. Nu verhoogt Microsoft dus dat totaalaantal naar tien apps die gepromoot worden op het menu Start. Hoeveel er vooraf worden geïnstalleerd en hoeveel gelinkt worden, is nog onduidelijk, maar dat het om advertentieruimte gaat is wel duidelijk.

Om ruimte te maken voor die gepromote apps, zal Microsoft zelf minder apps in het menu Start weergeven. Microsoft zal zelf bepalen welke apps vanuit de Windows Store in het menu zullen verschijnen. Het bedrijf zegt de wijziging door te voeren om gebruikers meer bekend te maken met de Windows Store en hoopt zo ook meer grote app-ontwikkelaars aan te trekken. Als zij een prominente plek kunnen krijgen in het menu Start, garandeert dat natuurlijk enorm veel downloads en hoog gebruik. Het is natuurlijk slecht dat Microsoft het menu Start verkoopt aan de hoogste bieder, maar als je als Windows-fan graag meer apps wilt zien op het platform, waaronder voor tablets, dan is dit absoluut een goede manier.
 

Waar wil Windows heen?

Windows 10 is een heel jaar lang gratis geweest. Zoals gezegd wil Microsoft aan de ene kant de Windows Store tot een succes maken, door het veel eenvoudiger te maken oude Windows-toepassingen eraan toe te voegen. Verder pusht Microsoft met Windows 10 OneDrive, Skype en Office. Dat zijn de extra diensten die geld in het laatje moeten brengen op de langere termijn. In de toekomst zullen daar alleen maar meer diensten bij komen. Het is ook niet ondenkbaar dat zelfs bepaalde functies van Windows ooit tegen betaling beschikbaar gemaakt worden en dat alleen nog het basisbesturingssysteem gratis blijft.
 

Windows met een service

De toekomst lijkt dus duidelijk. Microsoft heeft met Windows 10 voor het eerst Windows als een service afgeleverd met regelmatig nieuwe functies. Dat houdt in dat Windows continu geüpdatet wordt en dat je daarmee dus altijd de nieuwste Windows-versie krijgt. Er is daar geen vast schema voor. Vóór Windows 10 kreeg je alleen nieuwe functies bij aanschaf van een nieuw apparaat. Natuurlijk, je kon Windows upgraden, maar het aantal mensen dat dat daadwerkelijk deed, was ongelooflijk laag. Een nieuwe Windows-versie met een nieuwe pc is dus verleden tijd. Het houdt ook in dat Microsoft sneller nieuwe functies kan afleveren aan zijn gebruikers, iets wat Windows zeer interessant zal maken de komende paar jaar.

Microsoft zal echter voorzichtig omgaan met het introduceren van nieuwe functies of het omgooien van het besturingssysteem. Om ooit nog eenzelfde debacle als Windows 8 te voorkomen, kan nu iedereen Windows testen, de zogenaamde Windows Insiders. Deze Insiders geven feedback op nieuwe functies, op het uiterlijk van Windows en op hoe het besturingssysteem werkt. Ze zijn heel erg belangrijk voor Microsoft en zijn bedoeld om niet dezelfde fouten te maken als in ‘die vorige Windows-versie’ . Bovendien heeft Microsoft geen plan B. Er staat nergens een back-up-Windows-versie klaar voor als alles fout gaat.