Vanaf 2022 elektrisch vliegen met Eviation Alice

De luchtvaart ligt onder vuur. De uitstoot van vliegtuigen schaadt de gezondheid van mensen rond vliegvelden en draagt sterk bij aan de opwarming van de aarde. Toch is de boosdoener – de kerosine – voor luchtvaartmaatschappijen nog altijd belastingvrij. Geen wonder dat de meesten van ons de verleiding niet kunnen weerstaan voor een paar tientjes naar Barcelona te vliegen.

Het probleem zou veel kleiner zijn als vliegtuigen elektrisch waren. Ze zouden dan geen uitstoot veroorzaken en veel minder lawaai. En als de stroom afkomstig zou zijn van windmolens of zonnepanelen zou ook de planeet buiten schot blijven. Helaas zit een elektrische Airbus A320 of Boeing 737 er nog lang niet in. Per hoeveelheid energie is een batterij namelijk vele tientallen keer zwaarder dan hetzelfde gewicht aan kerosine. Ingenieurs hebben uitgerekend dat een elektrische A320 maar zo’n 20 minuten in de lucht zou kunnen blijven.

Vandaar dat er op de tweejaarlijkse luchtvaartbeurs in het Franse Le Bourget, die afgelopen juni plaatsvond, de nodige opwinding optrad rondom een nieuw vliegtuig van het Israëlische bedrijf Eviation. De Alice is een futuristisch ogend elektrisch vliegtuig voor negen passagiers en twee bemanningsleden. Dat klinkt als weinig, maar is voor een elektrisch vliegtuig spectaculair. De meeste huidige elektrische vliegtuigen zijn namelijk een- of tweezitters voor hobbyisten en vliegscholen. Bovendien konden vroege passagiersvliegtuigen, zoals de Boeing 247, in de jaren 30 ook maar zo’n tien passagiers meenemen. Niettemin zijn ze de rechtstreekse voorvaderen van de moderne jumbojets.

De Eviation Alice heeft indrukwekkende specificaties voor een elektrisch vliegtuig. Het bereik bedraagt 1046 kilometer – oftewel ruim twee uur vliegen. Dat is inclusief een veilige marge: in noodgevallen heeft het toestel dan nog zo’n 500 kilometer over. Anders dan veel andere passagiersvliegtuigen in deze kleinere klasse beschikt Alice over een drukcabine en een fly-by-wire-systeem. Dat laatste betekent dat de stuurbewegingen van de piloot worden doorgegeven aan een computer. Deze vertaalt ze vervolgens in daadwerkelijke bewegingen.

Het voordeel daarvan is dat een piloot niet zijn vliegtuig kan laten crashen door een onbehouwen bocht in te zetten, of door te traag te vliegen. De computer belet dat. Een ander voordeel is dat de ontwerpers van het vliegtuig de vorm van het vliegtuig kunnen optimaliseren voor specifieke eigenschappen – zuinigheid bijvoorbeeld of wendbaarheid – zonder zich zorgen te maken over de bestuurbaarheid ervan. Met een fly-by-wire-systeem vliegt ook het moeilijkste toestel namelijk als een goeiig sportvliegtuigje.

Haaivormige romp

Wat maakt dat Alice kan wat andere elektrische vliegtuigen (nog) niet kunnen? Een enkele blik op het toestel volstaat om daar een idee van te krijgen. Alice ziet er heel anders uit dan andere vliegtuigen. De vleugels zijn dun en lang – bijna als die van een modern zweefvliegtuig. De romp heeft veel weg van die van een haai. En wat hebben zweefvliegtuigen gemeen met haaien? Juist: ze bewegen zich met bijzonder weinig weerstand door respectievelijk lucht en water.

De drie elektrische motoren bevinden zich aan de beide vleugeluiteinden en achter de staart. Dat zijn de plaatsen waar draaikolken – vortexen in luchtvaarttermen – extra luchtweerstand veroorzaken. Door de propeller in zo’n vortex te laten draaien, maak je van dat nadeel een voordeel.

© PXimport

Elektrische vliegtuigen zijn meestal traditionele vliegtuigen waarin de brandstofmotor vervangen is door een elektromotor met bijbehorende accu’s. De Eviation Alice is daarentegen van de grond af ontworpen als een aerodynamisch geoptimaliseerd elektrisch vliegtuig dat elk van de 900 kilowatturen die zich in de batterijen bevinden zo grondig mogelijk gebruikt.

Dat is goed voor het milieu natuurlijk. Maar minstens zo goed is het voor de eigenaar, zo laat ‘chief operating officer’ Omer Bar-Yohay van Eviation in geen enkel interview na te benadrukken. Stroom is veel goedkoper dan brandstof, zeker als je het zo efficiënt gebruikt als Alice dat doet. Daar komt bij dat een elektrisch vliegtuig véél minder onderhoud vereist dan een toestel met een verbrandingsmotor. Wel is het zo dat de batterijen na ongeveer 3000 vlieguren moeten worden vervangen. Maar zelfs dan bedragen de gebruikskosten van een volgeladen Alice niet meer dan 200 euro per uur. Bij conventionele toestellen van vergelijkbare grootte, zoals de populaire Pilatus PC-12 van de bekende Australische organisatie Flying Doctors, is dat al gauw drie tot vijf keer zoveel.

“Voor het eerst in lange tijd vindt er in de luchtvaart een grote sprong voorwaarts plaats,” aldus Bar-Yohay tegenover de BBC. “Namelijk een grote sprong richting veel lagere kosten.” Volgens de baas van Eviation zal dit ook de manier veranderen waarop het grote publiek vliegt. “Nu worden kleine toestellen nog geassocieerd met dure privé-vliegtuigen voor zakenlui. Maar dankzij elektrische technologie worden ze ook toegankelijk voor gewone reizigers – of zelfs gewone pakjes.”

Bar-Yohay verwacht dat zijn toestel snel concurrentie zal krijgen van andere grensverleggende ontwerpen – en vindt dat prima. Daarnaast denken deskundigen dat de actieradius van elektrische vliegtuigen steeds groter zal worden doordat bedrijven als Tesla enorm investeren in onderzoek naar betere batterijen.

Eerste klant aan de haak

Wanneer vlotte lieden een spectaculair vliegtuig aankondigen is het wel altijd wel zaak hun claims op geloofwaardigheid te onderzoeken. Want geen enkele sector is met zoveel mislukkingen bezaaid als de luchtvaart. Over de Eviation Alice mogen we echter voorzichtig optimistisch zijn. Het toestel wordt enthousiast ontvangen door de vakpers. Bovendien heeft Bar-Yohay een eerste klant aan de haak geslagen. Cape Air is een regionale luchtvaartmaatschappij die korte vluchten uitvoert in de VS en het Caraïbisch gebied. Het bedrijf beschikt over 92 toestellen die allemaal negen passagiers kunnen meenemen. De Alice is dus perfect op deze vloot toegesneden.

Voordat passagiers een kaartje naar bijvoorbeeld Martha’s Vineyard kunnen boeken, zal Alice eerst de autoriteiten moeten overhalen een bewijs van luchtwaardigheid af te geven. Als de eerste proefvluchten in de loop van dit jaar plaatsvinden, zal het toestel – rampen daargelaten – vanaf 2022 passagiers mogen meenemen. En als het vliegtuig inderdaad zo economisch en veilig zal zijn als de bouwers ervan beloven, dan zal het zeker niet lang duren voordat er grotere elektrische toestellen op het tarmac verschijnen. Dat gebeurde in de loop van de jaren 30 immers ook.