Zelfs als u uw digitale foto's op logische wijze onderverdeelt in mappen, raakt u vroeger of later het overzicht kwijt. Alleen al de naam van de foto, meestal iets cryptisch als 'DSC0012436.jpg', zorgt ervoor dat u geen idee hebt wat voor soort beeld het is. Bij veel digitale camera's wordt daarom een eenvoudige browser geleverd, waarmee u een overzicht van een map met beelden kunt zien in de vorm van thumbnails. Dat is uiteraard al beter dan niets, maar erg veel meer dan alleen die mappen bekijken, kunt u er meestal niet mee. Windows XP biedt die functionaliteit overigens zelf ook al, als u de mapweergave op 'Miniatuurweergave' zet. Maar ook dan blijft het beperkt tot een overzicht, waar u weinig anders mee kunt dan de inhoud van de betreffende map bekijken, bestanden (laten) afdrukken of deze in een diashow bekijken. Wilt u dus uw fotoverzameling optimaal kunnen beheren, dan hebt u een zogenaamde fotomanager of albumprogramma nodig. Hiermee kunt u niet alleen de inhoud van mappen als thumbnails bekijken, ze helpen u ook uw foto's te organiseren. Wat moet een goede fotomanager bieden? Allereerst natuurlijk dat u trefwoorden aan een foto kunt toevoegen, zodat u daar later weer op kunt zoeken. Ook belangrijk is dat u foto's in albums of collecties kunt opnemen, waarbij een foto ook in meerdere albums mag voorkomen, zonder dat die foto werkelijk meerdere malen op de harde schijf hoeft te staan. En als uw camera zogenaamde exif-headers heeft toegevoegd – en dat doen de meeste digitale camera's tegenwoordig – dan zou u allerlei opnamegegevens moeten kunnen bekijken, zoals het gebruikte brandpunt, de belichting, iso-instelling, et cetera. Kortom, u moet allerlei informatie kunnen toevoegen waarmee later de foto snel weer kan worden teruggevonden. Dat is de basis voor zo'n programma. Welke extra's mag u vervolgens nog verwachten? Om te beginnen natuurlijk een diashow! Dat is wel het minste wat erbij hoort, hoewel u voor een hele gelikte show met overvloeiers, muziek, commentaar en andere effecten beter een gespecialiseerd programma kunt gebruiken. Uw albums op het web publiceren zou ook een functie mogen zijn, want dat sluit mooi aan bij het beheer van de foto's, net als het snel op maat maken voor een e-mailtje en dat vervolgens versturen naar familie, vrienden of kennissen. Zeker ook een pré is het als u rechtstreeks vanuit het album afdrukken online kunt bestellen. Andere mogelijkheden waar u aan kunt denken zijn het maken van kaarten en kalenders van uw foto's. En tenslotte moet u een foto kunnen bewerken, al hoeft dat niet per se in de fotomanager te gebeuren. Een koppeling met uw favoriete beeldbewerkingsprogramma (die u met één druk op de knop vanuit de fotomanager opent) is wel zo handig. Zo voorkomt u dat u iedere keer vanuit het beeldbewerkingsprogramma op zoek moet naar de bewuste foto. Welke extra opties de programma's allemaal bieden, ziet u terug in de tabel. Bij de eindbeoordeling spelen deze extra's echter een ondergeschikte rol; het gaat ons in de eerste plaats om goed fotomanagement. ACDSee ACDSee is één van de bekendere fotomanagers, en bovendien ook leverbaar voor Macintosh. De Windows versie is inmiddels op 6.0 aanbeland, de Macintosh versie pas bij 1.6. Dit programma gebruikt een browser om de bestanden te bekijken, maar er wordt ook een database bijgehouden voor de gegevens en de thumbnails. Dat betekent dat uw beelden niet 'online' hoeven staan om ze te kunnen opzoeken. Hebt u bestanden op een cd of dvd die nu niet in de drive zit, dan vindt ACDSee die beelden ook. Het programma heeft een speciale 'Device Detector' om camera's en cd's meteen te herkennen als ze online komen. ACDSee heeft een aparte 'Image Basket' waar u tijdens het doorzoeken van mappen enkele beelden kunt 'parkeren'. Op die manier kunt u selecties maken uit verschillende mappen die u straks bijvoorbeeld wilt afdrukken, of voor een kalender wilt gaan gebruiken. Het toevoegen van trefwoorden gaat op een makkelijke manier en kan ook 'in batch' en de zoekmogelijkheden zijn uitgebreid. ACDSee kan daarbij ook met EXIF-gegevens overweg. Ook qua extra mogelijkheden heeft ACDSee voldoende te bieden. U kunt foto's bewerken, afdrukken, e-mailen, online afdrukken bestellen, een diashow maken, een webgalerie maken, contactsheet maken, een cd met foto's branden, en een online SendPix album maken. Al met al is ACDSee zeker één van de betere programma's uit deze test. Adobe Photoshop Album 2.0 Adobe heeft natuurlijk een reputatie hoog te houden, en aan Photoshop Album is dat ook wel te zien. Zo kunt u bij dit programma de thumbnails staploos vergroten en verkleinen, zodat ze precies die grootte hebben die u prettig vindt werken. Misschien geen voorwaarde voor fotomanagement, maar een bewijs dat er veel zorg is besteed aan functionaliteit èn vormgeving. Het werken met 'tags' (wij kregen de Engelstalige versie voor de test, maar een Nederlandstalige versie is ook beschikbaar) werkt voortreffelijk, omdat u razendsnel kunt zoeken op foto's met één of meerdere tags, door simpelweg aan te klikken op welke tag(s) u wilt selecteren. Met iedere klik wordt meteen de nieuwe selectie zichtbaar, en welke tag(s) u geselecteerd heeft ziet u aan een kleine verrekijkertje ernaast. Op dezelfde wijze kunt u zoeken op verschillende, al dan niet gecombineerde criteria, waarbij iedere zoekopdracht 'in real time' vervuld lijkt te worden. Het programma kan zelfs op kleurovereenkomst in een foto zoeken, waardoor opvallend goed vergelijkbare foto's uit een serie worden gevonden. Dit is pas goed fotomanagement! Voor het verbeteren van foto's kan het programma zelf zorgen, maar wilt u uitgebreider editten, dan kunt u ook een externe editor gebruiken. Als extra mogelijkheden naast het pure fotobeheer, biedt Photoshop Album de volgende mogelijkheden: 'echt' fotoalbum (met meerdere foto's op een pagina), diashow, videocd, ansichtkaart, eCard, kalender, en een fotoboek (dat online besteld wordt). Losse fotoafdrukken online bestellen kan uiteraard ook. Ook het delen van uw foto's met anderen is uitgebreid verzorgd. U kunt een webgalerie maken, foto's per e-mail sturen, foto's naar een mobiele telefoon sturen, naar een Palm PDA sturen en naar TiVo DVR. Voor al deze opties staan goede 'wizards' klaar om u stap voor stap door het proces heen te helpen. Conclusie: Adobe Photoshop Album is een uitstekend programma, dat een fraaie vormgeving koppelt aan een zeer hoge functionaliteit en desondanks eenvoudige bediening. Apple iPhoto 4 Apple's iPhoto is gratis bij aanschaf van een nieuwe Macintosh, anders kost het 49 Euro als onderdeel van de iLife Suite. iPhoto lijkt op het eerste gezicht een eenvoudig programma, maar het blijkt toch verrassend krachtige functies te hebben om te catalogiseren en te zoeken op trefwoorden en combinaties van trefwoorden. De manier waarop dit gebeurt is zeer gebruiksvriendelijk: met één druk op de knop wijst u één of meerdere trefwoorden toe aan een selectie foto's, en met één druk op de knop zoekt u op één of meerdere trefwoorden de foto's op. Ondersteuning voor EXIF is aanwezig, maar u kunt die informatie alleen bekijken. U kunt er niet op zoeken en ook niets veranderen. Zoals we gewend zijn van Apple is iPhoto een programma met een gelikte interface, met bijvoorbeeld traploos instelbare grootte van de thumbnails. Er zijn uitgebreide extra functies, waaronder een naadloze koppeling naar idvd, waarmee u diashows op dvd ontwerpt en brandt. Daarnaast kunt u de iPhoto database bijvoorbeeld weer gebruiken in iMovie, om zo diashows met allerlei bewegende effecten te maken. De muziek daarvoor komt uit iTunes; een schoolvoorbeeld van de perfecte integratie van de onderdelen van het iLife pakket. Het enige nadeel is dat sommige services nadrukkelijk gekoppeld zijn aan Apple's eigen aanbiedingen. Zo kunt u bijvoorbeeld alleen een webgalerie maken voor plaatsing op .Mac. Hebt u een eigen homepage elders, dan hebt u pech gehad en zult u een ander programma moeten gebruiken. Canto Cumulus Cumulus is beschikbaar voor zowel Windows als Macintosh. Het is een professioneel programma, dat vooral sterk is in het doorzoeken van catalogi. Zo is het één van de weinige programma's waarin u een zoekopdracht kunt geven, en vervolgens een tweede zoekopdracht binnen de gevonden set van de eerste. Het programma werkt niet met een browser, maar importeert mappen direct in de catalogus, zodat ook 'off line' volumes nog steeds doorzoekbaar zijn. U kunt instellen dat het programma de catalogus zelf up-to-date houdt, door regelmatig de catalogus met de oorspronkelijke map te vergelijken. Verwacht echter geen leuke extraatjes als online prints bestellen, want daarvoor is dit programma beslist niet bedoeld. Daardoor, en door de relatief hoge prijs, valt Cumulus een beetje buiten de doelgroep voor deze test. Denda FotoManager Pro FotoManager Pro van Denda is een programma dat niet een bestand aanmaakt met daarin de thumbnails en de gegevens, maar dat albums en catalogi maakt via snelkoppelingen. Een album is daardoor niets anders dan een snelkoppeling naar een map met beelden, en een catalogus is een verzameling snelkoppelingen naar individuele beelden. Dat betekent in de praktijk dat u even moet wennen aan het verschil, en aan de consequentie ervan. Als u een map met nieuwe beelden snel in het programma wilt opnemen, maakt u daar een album van. Het voordeel van een album is ook dat het een dynamische verzameling beelden betreft. Zodra u een foto aan die map toevoegt, is dat beeld ook aanwezig in het album, omdat het album feitelijk gewoon die map is. U hoeft niets te 'updaten'. Als u beelden in verschillende overzichten terug wilt laten komen, dan moet u juist met catalogi gaan werken. Een album aanmaken is uiteraard een fluitje van een cent, want u maakt alleen een snelkoppeling aan. Het werken met catalogi kost uiteraard wat meer tijd, omdat u dan alle beelden per stuk (u kunt wel meerdere beelden selecteren en tegelijk doen) moet toevoegen. Omdat het hele programma op snelkoppelingen is gebaseerd, werkt bijvoorbeeld ook het zoeken via een snelkoppeling. U zoekt op een trefwoord, en u krijgt in het browserdeel een 'map' onder het kopje 'Zoekresultaten', met daarin snelkoppelingen naar de gevonden bestanden, die uiteraard ook meteen op het scherm getoond worden. Het voordeel is dat u een eerdere zoekactie zo weer kunt oproepen, door even op zo'n mapje te klikken. Het nadeel is dat die lijst groeit en groeit, en dat u bovendien na verloop van tijd verkeerde zoekresultaten krijgt als u klakkeloos terug gaat naar eerdere zoekacties. Foto's die in de tussentijd zijn toegevoegd, zullen immers niet in dat zoekresultaat voorkomen. Een andere nadeel is dat cd's en dvd's online moeten zijn om te kunnen doorzoeken. Toch vinden we de methode van FotoManager Pro beslist z'n charme hebben, zeker dankzij de dynamische albums die 'zichzelf updaten'. DataBecker Fotoalbum Digitaal Als het programma 'Fotoalbum Digitaal' wordt opgestart, krijgt u een wizard die u helpt bij de eerste stappen. U kunt een nieuw album aanmaken, een bestaand album openen, of alleen even de browser gebruiken om een map met foto's te bekijken zonder daar meteen een album van te maken. Kiest u voor het aanmaken van een nieuw album, dan krijgt u vervolgens de keuze hoe u de foto's daaraan wilt toevoegen: de hele inhoud van een map kiezen, straks met de hand zelf de foto's toevoegen, een scanner aansturen, of de flashcard van een aangesloten camera legen. Vervolgens komt u in een wat merkwaardige layout, met twee op elkaar lijkende vensters. Links is het venster van de browser ('Bron'), waarin u de gekozen map ziet met de foto's, en rechts ziet u wéér die foto's, maar nu zoals ze zijn opgenomen in het album ('Doel'). Dubbelklikt (of rechtermuisknopklik en dan 'Bewerken' kiezen) u op een foto in het album, dan krijgt u de mogelijkheid om de fotoinformatie te editten en/of enkele bewerkingen aan de foto te doen. U kunt een titel meegeven, de datum, een locatie, een infoveld invullen en nog een groter veld met als naam 'beschrijving' invullen. Alleen de titel en die beschrijving zijn vervolgens zichtbaar in het album. Wilt u aan de foto's trefwoorden toevoegen, dan blijkt dat dit niet per foto gebeurt, maar per album. Dat vinden we een misser, want daarmee bent u verplicht om albums zeer sterk te beperken. Stel dat u een album zou willen maken van uw reis naar Amerika, dan kunt u dus niet de ene foto 'Grand Canyon' als trefwoord meegeven en de andere foto 'Las Vegas', waardoor u dus ook niet binnen uw Amerika-album kunt zoeken naar alleen de foto's van de Grand Canyon. Wilt u die mogelijkheid wel hebben, dan zult u aparte 'Grand Canyon' en 'Las Vegas' albums moeten aanleggen. De kracht van dit programma blijkt dan ook niet zozeer het fotomanagement, als wel het maken van 'echte' albums. Via 'exporteer album' kunt u een virtueel album maken, compleet met een 'echte' ringband. Zo'n album kan gemaakt worden voor plaatsen en bekijken op cd of harde schijf, of als HTML-album. Conclusie: Fotoalbum Digitaal van Data Becker is een leuk programma om een 'echt' (virtueel) fotoalbum te maken van uw digitale foto's, maar het is minder geschikt om als fotomanager te gebruiken. Easydisc Digitaal Fotobeheer Easydisc Digitaal Fotobeheer biedt een handige manier van invoeren van een map met dezelfde soort foto's. U selecteert de eerste foto, vult gegevens als locatie, fotograaf, genre e.d. in, en zegt vervolgens dat het programma alle resterende foto's in dezelfde map met dezelfde gegevens moet inlezen. Helaas is daarmee ook een groot deel van de mogelijkheden van dit programma genoemd, want het is in vergelijking met de andere programma's wel héél erg beperkt. U kunt verschillende albums aanleggen, gegevens aan foto's toevoegen en daarop selecteren, sorteren, en een backup maken. Daarnaast kunt u dan nog een presentatie maken van de beelden, maar daarmee zijn de mogelijkheden wel zo'n beetje op. Het enige dat nog overblijft zijn een paar aardige mogelijkheden bij het afdrukken van foto's, zoals het afdrukken van een fotoindex of een fotokaart. Daardoor gaan we ons toch afvragen wat Digitaal Fotobeheer nu meer doet dan we met Windows XP standaard ook al kunnen, en dan is het antwoord toch: te weinig. iView Multimedia iVieuw Multimedia heeft ook geen browser waarmee u mappen bekijkt, maar importeert gegevens en thumbnails direct in de catalogus, net als bijvoorbeeld Cumulus. De voordelen hiervan zijn al genoemd. Het nadeel van deze aanpak is dat u erop bedacht moet zijn dat uw catalogus mogelijk niet up-to-date is als er later foto's aan de map zijn toegevoegd. En automatisch up to date houden kan alleen bij de Pro versie. Het toevoegen van trefwoorden gaat heel snel en simpel, via 'drag and drop'. Zoeken op één trefwoord is een kwestie van op dat trefwoord klikken in 'Organize'. Zoeken op meerdere trefwoorden is echter een probleem, omdat u alle beelden met trefwoord A òf trefwoord B krijgt als u via CTRL-klik twee trefwoorden aanklikt. Wilt u alleen die beelden die A èn B bevatten, dan moet dat via het 'Find menu, maar daar zie ik weer geen mogelijkheid om op trefwoord te zoeken! Dit is een ernstig gemis, wat de zoekmogelijkheden vrij matig maakt. In de 'Pro' versie kan dat wel, maar die is erg veel duurder ($ 199). Al met al is iView Media daardoor toch wat minder, en het mist ook veel van de extra opties die andere programma's bieden, zoals online afdrukken bestellen e.d. JASC Paint Shop Photo Album Ook JASC Paint Shop Photo Album ziet er goed uit. Het werkt misschien niet zo 'gelikt' als Photoshop Album, maar biedt min of meer dezelfde mogelijkheden. De zoek- en sorteermogelijkheden zijn goed, maar soms niet altijd even intuïtief. Zo kunt u op trefwoorden zoeken via 'Find' en dan 'Keyword', maar dan vindt het programma alle foto's die het ene woord òf het andere woord bevatten. Meestal zult u dit bij meerdere trefwoorden niet willen, maar willen zoeken op foto's die beide (dus het ene èn het andere) woorden bevat. Dat blijkt ook wel te kunnen, maar dan moet u kiezen voor 'Find using 'Search', en dan 'Search by: keywords'. Het is maar dat u het weet, echt logisch vinden we dit niet. Ook dit programma heeft de bekende extra's als diashow, webgalerie, eCard, fotoboek, fotoalbum en cd backup, maar daarnaast kan het ook panorama's maken via 'stitchen' van foto's. Doordat het programma werkt met een database waarin de thumbnails en gegevens staan, kunt u ook 'off line' cd's en dvd's doorzoeken. Conclusie: Net zoals Paint Shop Pro een goede concurrent is van Photoshop maar net iets minder scoort, is Paint Shop Album gewaagd aan Photoshop Album, maar toch net iets minder fraai. Magix Digital Photo Maker 2004 Hoewel de naam Digital Photo Maker eerder doet vermoeden dat het om een scanner of camera zou gaan, is dit wel degelijk een fotobeheerprogramma. Het komt met het geïntegreerde Photo Clinic, waarmee u beelden kunt bewerken. Het programma werkt met een browser om de bestanden of mappen te lokaliseren, en een database waarin de gegevens worden opgeslagen en teruggezocht. De interface is overzichtelijk, maar niet alle knoppen zijn even logisch. Zo zou u verwachten dat de knop 'Toevoegen aan fotoalbum' doet wat die suggereert; de geselecteerde beelden toevoegen aan een fotoalbum. Wat er in werkelijkheid echter gebeurt is dat de beelden worden toegevoegd aan de map 'Diashow'. Het begrip 'album' wordt sowieso een beetje vreemd gehanteerd in dit programma, want een 'album' is dus inderdaad een diavoorstelling, niet een verzameling als zodanig. De verzamelingen vindt u onder het kopje 'Databank'. Digital Photo Maker lijkt overigens te zijn afgeleid van een programma voor het beheren van muziek, en dit is op slordige wijze zichtbaar als u 'Bestandsinfo' opvraagt bij een foto. U krijgt dan een venster te zien met velden als 'Song', 'Artiest' en 'Genre'. Nu kan Digital Photo Maker inderdaad ook muziek en video beheren (en muziek gebruiken bij een diashow), maar de bestandsinfo zou per soort bestand toch wel mogen zijn aangepast. Een echt 'trefwoorden' veld heeft het programma niet, maar het 'Informatie' veld kan als zodanig dienen. Tijdens zoekopdrachten valt een fikse bug op: Als het veld slechts één woord bevat, vindt u de betreffende bestanden niet als u als zoekopdracht geeft. Alleen vindt de betreffende bestanden. Conclusie: een bruikbaar programma, maar slordig geschreven en nog wat buggy. Mindscape FotoCollectie Als FotoCollectie van Mindscape voor het eerst start, krijgt u de mogelijkheid om alle beelden op uw harde schijf te zoeken en in de nieuw aan te maken catalogus te plaatsen. FotoCollectie neemt die foto's in een catalogus op, waarna u onderverdelingen kunt maken in virtuele albums. Dat gaat eenvoudig met 'drag and drop', waarbij u een foto in meerdere albums kunt zetten. U kunt foto's ook 'markeringen' meegeven en er opmerkingen bij zetten, maar dat laatste gaat helaas niet met meerdere foto's tegelijk. Markeringen kunt u echter als trefwoorden gebruiken, en daar kunt u wel een heel aantal foto's tegelijk mee bewerken, ook weer via 'drag and drop'. Naast het beheer van foto's, biedt het programma een redelijk groot aantal mogelijkheden voor presentatie. U kunt een diashow voor PC of TV maken, een webalbum, een papieren album, een kalender, foto's afdrukken of via het internet afdrukken bestellen, en per e-mail versturen. Het programma biedt eenvoudige bewerkingsmogelijkheden (kleur, helderheid, contrast, rode ogen), maar als u kiest voor 'Retoucheren in een externe editor', dan kunt u niet kiezen welke. Het standaard ingestelde programma van Windows wordt automatisch hiervoor gekozen. FotoCollectie biedt voldoende mogelijkheden voor fotobeheer, maar zou wel iets meer 'batch' mogelijkheden mogen bieden en exif moeten ondersteunen. Photools iMatch 3.0 Het programma iMatch van Photools is duidelijk meer bedoeld voor professionele fotografen dan voor de eenvoudige kiekjesmaker. Zo kunt u catalogi aanmaken op basis van de officiële IPTC categorieën, iets wat een amateur weinig zal zeggen. iMatch ondersteunt ook een zeer groot aantal raw-bestandsformaten. Bij het zoeken vallen ook professionele opties op, zoals zoeken op beelden met vergelijkbare kleuren of visueel vergelijkbare beelden. 'Amateuropties' zoals afdrukken bestellen via het internet e.d. heeft dit programma juist niet, maar dat vinden we niet meer dan logisch. Het is een programma met zeer krachtige beheer- en zoekfuncties, maar het valt wel een beetje buiten de test gezien z'n duidelijk andere doelgroep. ThumbsPlus 7 Ook ThumbsPlus is een programma waar vaak aan gerefereerd wordt. Wij bekeken versie 7, die officieel nog in beta was. Om die reden hadden we versie 6 achter de hand. Opvallend is dat het programma automatisch trefwoorden kan genereren van een groot aantal bestandsgegevens, zoals bestandsnaam, foldernaam, en zelfs ook kleur. Het enige probleem daarmee is dat er zoveel onzinnige trefwoorden ontstaan als u foldernamen gebruikt, zoals 'documents', 'and', 'settings', 'Mijn', terwijl de optie op zich zo handig lijkt. Handmatig trefwoorden toevoegen is wat verwarrend. Via het menu 'Thumbnails' kunt u aan een hele selectie trefwoorden toevoegen, maar als u op het 'Info' icoontje drukt en langs die weg een trefwoord toevoegt, wordt dat trefwoord alleen aan de eerste foto van de selectie toegevoegd. ThumbsPlus kan in theorie zelfs 'Similar images' zoeken, waarbij dus de foto zelf bekeken wordt. In de praktijk lukte het ons echter niet om daarvoor een instelling te vinden die bevredigende resultaten gaf. Het programma vond òf helemaal niets, of juist foto's die in de verste verte niet op de geselecteerde foto leken. Bekende opties als beeldbewerking, webgalerie, diashow en wallpaper zijn aanwezig, evenals online bestellingen en e-mail verzenden. Ook dit is echter een programma dat zich toch iets meer op de serieuze, al dan niet professionele fotograaf richt, en minder op de kiekjesmaker. Er is overigens ook nog een Pro-versie, waar dat in nog sterkere mate voor geldt. Conclusie De vraag of u alle extra opties die sommige programma's bieden ook nodig heeft, kunt u alleen beantwoorden. Maar het belangrijkste blijft toch of het programma u in staat stelt snel en effectief uw fotocollectie te beheren, ook (en vooral) als die collectie inmiddels is gegroeid tot duizenden foto's. Foto's beheren kunnen alle geteste programma's, maar de manier waarop dit gebeurt en het gemak en de snelheid waarmee het werkt, is echter heel verschillend. Als beste programma in de test komt Adobe Photoshop Album 2.0 uit de bus. Voor Macintosh gebruikers raden we Apple's eigen iPhoto aan. Als Beste Koop komt ThumbsPlus 7 uit de test. De bedoeling was dat we ook de pakketten Easy Computing Foto Studio Expert/FotoStudio Suite en Ulead Photo Explorer zouden meenemen in de test, maar helaas kwamen deze pakketten niet op tijd binnen. JASC Paintshop Photo Album was officieel nog versie 4 ten tijde van de rest. Versie 5 was officieel nog in beta, maar was wel al als (Engelstalige) demo beschikbaar. We hebben daarom deze demo (30 dagen volledig functioneel) gebruikt voor de test.