Eerherstel voor Alan Turing komt geen moment te vroeg

© PXimport

Eerherstel voor Alan Turing komt geen moment te vroeg

Geplaatst: 11 oktober 2021 - 07:47

Aangepast: 17 november 2022 - 08:56

Redactie PCM

Alan Turings verdiensten voor de ICT zijn immens. Toch kwam aan zijn leven veel te vroeg een einde, nadat hij - ondanks zijn sleutelrol in de tweede wereldoorlog - om zijn seksualiteit door zijn thuisland verguisd werd. Het recente eerherstel komt geen moment te vroeg.

Je hebt helden en superhelden. Computers worden naar helden vernoemd, zoals de Nederlandse wetenschappelijke computers Cartesius (René Descartes) en Snellius (Willibrord Snel van Royen). Merken worden naar grote helden vernoemd. Denk aan Tesla – zeker, dat is een automerk, maar wel in de vorm van een computer op wielen. Alan Turing is een superheld, alleen al omdat een complete klasse rekenende apparaten naar hem is vernoemd: de Turingmachine.

De Turingmachine bedacht hij zelf als een zeer algemeen geval van een rekenmachine. Van diverse mathematische spelvormen en fysieke machines is aangetoond dat ze Turingmachines zijn. In principe zou je ze dus kunnen uitbreiden tot volwaardige computers zoals wij die kennen (al zouden ze niet snel en klein genoeg worden voor praktische toepassingen).

Dat was vóór de Tweede Wereldoorlog. Zoals veel lezers zullen weten, werkte Turing tijdens de oorlog voor het Britse leger en wist hij de cryptografie te kraken die Duitse legereenheden gebruikten bij hun communicatie via de roemruchte Enigma-machines. In brede kring wordt aangenomen dat dit van beslissende betekenis is geweest voor de oorlog in Europa.

Een ander bekend begrip van zijn hand is de Turingtest: knoop een gesprek (in tekst) aan met een computer en als je er niet achter komt dat het een computer betreft, heeft deze computer intelligentie of denkvermogen als een mens. Deze test heeft tekortkomingen zoals definitieproblemen en de omstandigheid dat niet alle mensen in zo’n test hetzelfde resultaat bereiken, maar daar gaat het nu niet om.

 

© PXimport

Veroordeling en eerherstel

Na de oorlog ging het nog even goed met Turing: mooie functies, wetenschappelijke wapenfeiten en prijzen. Maar al snel bleek zijn homoseksualiteit in het puriteinse Engeland een probleem. Hij viel in ongenade, werd veroordeeld en werd gedwongen tot de wrede keuze tussen gevangenisstraf en chemische castratie. Korte samenvatting van het vervolg: hij koos voor het laatste, werd depressief en pleegde zelfmoord. Hij was nog geen 42 jaar oud. Het is moeilijk in te schatten hoe ernstig Engeland hiermee zichzelf en de informatica heeft benadeeld, nog afgezien van het leed dat is geleden door Turing zelf en zijn geliefden.

De laatste jaren is een rehabilitatie van Turing op gang gekomen. In 2009 bood premier Brown postuum excuses aan namens de Britse regering. In Turings honderdste geboortejaar verscheen ‘Turings Tango’, het boek over Turing door de Nederlandse wetenschapsjournalist Bennie Mols.

Het eerherstel culmineerde onlangs in een bankbiljet van 50 pond met Turings beeltenis erop. Daarmee kreeg Turing de voorkeur boven een hele parade van superkandidaten die hier ongenoemd zullen blijven. Ter gelegenheid van het verschijnen van dat biljet schreef de Britse geheime dienst een Turing Challenge uit, een zeer moeilijke cryptografische puzzelwedstrijd. De Turing Award, de Nobelprijs voor de Informatica, hadden we gelukkig al sinds 1966.

Tekst: Herbert Blankesteijn

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten
ID.nl logo

ID.nl, onderdeel van Reshift BV, is in 2022 gestart en uitgegroeid tot de meest toonaangevende en complete consumentensite van Nederland. Het doel van ID.nl is om de consument te helpen met alle technologie die hoort bij het dagelijks leven: van smart-health-meters tot e-bikes, van warmtepompen tot zonnepanelen - en alles daar tussenin!

Duidelijk, betrouwbaar en onafhankelijk: ID.nl maakt moeilijke dingen makkelijk.

Contact

ID.nl

Nijverheidsweg 18

2031 CP Haarlem

info@id.nl

Telefoon: 023-5430000