"Uit verschillende hoeken hoor je de laatste tijd dat cd-r's onbetrouwbaar zouden zijn. Bij sommige merken zouden de gegevens al na een aantal maanden niet meer te lezen zijn, wat niet handig is als de schijfjes gebruikt worden om belangrijke gegevens op staan; weg vakantiefoto's, weg documenten. Nu de beschrijfbare dvd gepromoot wordt als het perfecte medium om eigengemaakte video's op te slaan, vragen wij ons natuurlijk af of het met de dvd beter gesteld is. En hoe zit het met tussen de merken onderling, is daar kwaliteitsverschil te merken? Is een dure beschrijfbare merk-dvd beter dan een goedkope dvd-recordable die vanaf tien stuks in een 'cakebox' verkocht wordt? Wij kochten van alle in Nederland verkrijgbare beschrijfbare dvd's een aantal exemplaren voor een vergelijkende test. Verschillende standaarden De beschrijfbare dvd is een relatief nieuw medium. Een enkele standaard is er nog niet. Sterker nog: er zijn op dit moment maar liefst drie verschillende standaarden voor beschrijfbare dvd's: dvd-ram, dvd-r en dvd+r. Dvd-ram is de oudste standaard. Deze valt vooral op door zijn cartridgeverpakking, waardoor hij er anders uitziet dan een gewone dvd. Dvd-ram is vanwege zijn uitgebreide foutcorrectie bij uitstek geschikt voor dataopslag. Voor thuisgebruik en dvd-video speelt het formaat echter nauwelijks een rol. Hier wordt de markt gedomineerd door de elkaar beconcurrerende dvd-r en dvd+r-standaarden. Het door Pioneer ontwikkelde dvd-r lijkt qua opbouw het meeste op een traditionele cd-r. Het grootste voordeel van dvd-r is de prijs: dvd-r-schijfjes zijn stukken goedkoper te produceren dan dvd+r. Concurrent Dvd+r werd onder andere ontwikkeld door HP en Philips. Qua opbouw komt de dvd+r heel dicht in de buurt van de normale dvd-schijf. Dit heeft als pluspunt dat deze standaard een goede compatibiliteit met stand-alone dvd-spelers kent. Een ander voordeel is 'lossless linking'. Door deze techniek kunt u meerdere videosessies op verschillende tijdstippen op een dvd+r-schijf branden. Hoewel het er op lijkt dat de dvd+r-technologie de beste papieren in huis heeft, is de strijd nog niet gestreden. Naast de éénmalig beschrijfbare dvd-r en dvd+r schijfjes, zijn er ook herschrijfbare varianten van deze schijfjes op de markt. Deze rewriteables worden aangeduid met de termen dvd-rw en dvd+rw. Omdat rewriteables door hun hogere prijs minder populair zijn dan de recordables nemen we ze in deze test niet mee. Ook het verouderde dvd-ram laten we in deze test buiten beschouwing. Prijsverschillen Het eerste wat bij een rondje dvd-shoppen opvalt, is dat de meeste bekende merken er voor kiezen om de dvd's per stuk of per pak te verkopen. Dit in tegenstelling tot de kleinere merken, die juist alleen in grootverpakkingen leveren. Hoewel de prijs per dvd dan vaak een stuk goedkoper uitvalt, is het prijsverschil met merk-dvd's minder groot wanneer u alsnog losse dvd-doosjes moet aanschaffen om de dvd's in te bewaren. Naast de prijsverschillen binnen de standaarden, bestaan er ook duidelijke prijsverschillen tussen de twee standaarden. Zo zijn schijfjes van het type dvd-r in vergelijking goedkoper dan dvd+r. Toch lijkt het er op dat dvd+r-media de overhand beginnen te krijgen: het aanbod aan dvd-r's is flink gedaald ten opzichte van dvd+r's, , vooral nu een aantal fabrikanten die tot dusver alleen dvd-r-branders uitbrachten overgestapt zijn op dual-formatbranders die met beide standaarden overweg kunnen. Veel van hetzelfde Van alle op de Nederlandse markt verkrijgbare merken die per stuk of per verpakking van maximaal 10 stuks verkrijgbaar zijn, halen we een aantal schijfjes in huis. Voordat we met de branders aan de slag gaan, achterhalen we eerst de herkomst. Hoewel dvd's namelijk onder veel verschillende merknamen op de markt gebracht worden, blijken ze vaak uit dezelfde fabriek te komen. Voor een goede vergelijking is het belangrijk om te weten waar de schijfjes vandaan komen. Dit kunnen we achterhalen aan de hand van de mediacode die tijdens de productie aan elke schijf meegegeven wordt. Om deze code uit te lezen, gebruiken we het freewareprogramma DVD Identifier. Helaas is een strikte mediacode alleen bij de dvd+r uit te lezen; bij de dvd-r-standaard is het bepalen van de herkomst lastiger, omdat fabrikanten daarbij niet verplicht zijn om de schijfjes van een duidelijke code te voorzien. Van de dertien dvd+r-schijfjes in deze test blijken er maar liefst negen afkomstig uit de fabriek van Ricoh. De overige vier komen van Taiyo Yuden (TYG) en MCC (ieder twee stuks). MCC en Taiyo Yuden vinden we ook terug tussen de negen dvd-r-schijfjes. De derde grote speler bij deze standaard is Ritek. Daarnaast zijn er bij de dvd-r-schijfjes een aantal onbekende fabrikantnamen te vinden, zoals EuroDig en SKC. U kunt zelf controleren waar uw dvd+r of dvd-r vandaan komt door een (liefst onbeschreven) schijfje in uw dvd-brander uit te lezen met DVD Identifier (http://dvd.identifier.cdfreaks.com). Inmiddels zijn ook verschillende postorderbedrijven begonnen met het weergeven van de mediacode, zodat u bij het bestellen al weet wat u in huis haalt. Brandgevaar Tijd om de proef op de som te nemen. Om de kwaliteit van de schijfjes te testen, creëren we in ons lab een testopstelling met twee pc's, elk uitgerust met een eigen dvd-brander. In de eerste plaatsen we de Sony DRU-510 , in de ander een Plextor PX 708A. Beide branders zijn zogeheten dual-formatbranders die zowel met dvd-r als dvd+r overweg kunnen. Voor we met de test beginnen, zorgen we ook dat beide branders voorzien zijn van de meest recente firmware. Dit is belangrijk, omdat in de firmware telkens de optimale schrijfstrategieën bijgewerkt worden. Zo weet de brander aan de hand van de mediacode precies hoe een lege dvd-recordable het beste beschreven kan worden. Met verouderde firmware kunt u rekenen op vreemde foutmeldingen en afgebroken brandpogingen. Dus zolang er nieuwe schijfjes op de markt komen is het zaak om de firmware van uw brander up-to-date te houden. Voor het branden zelf maken we op beide machines gebruik van het ImgBurn, dat werkt met de brandfunctionaliteit van Nero Burning ROM (v6.00.023). Met beide dvd-schrijvers branden we in twee schijfjes, waarbij we de door de leverancier gecertificeerde brandsnelheid aanhouden. Ondanks onze firmware-updates, lopen we bij een aantal merken tegen problemen op: zo heeft de Sony-brander problemen met het beschrijven van zowel Emtec als Sentinel terwijl de Plextor zich in een Datasafe-schijfje verslikt. Bij herhaling gaat het wel goed. Opvallend is dat de problemen zich vooral voordoen bij de goedkopere merken: bij de grote merken verloopt alles zonder problemen. Onleesbaar! Het branden van de dvd's is natuurlijk maar de helft van het verhaal: de informatie op de schijven moet ook goed leesbaar zijn. Om de toegankelijkheid van de beschreven dvd's te testen maken we gebruik van een afzonderlijke dvd-romspeler. Dergelijke spelers zijn namelijk een stuk strenger en zien minder snel fouten over het hoofd dan dvd-schrijvers. In onze derde testmachine plaatsen we daarom de Lite_on LTD-166S, opnieuw voorzien van de laatste firmware. Voor de beoordeling van de kwaliteit van weggeschreven data gebruiken we het freewareprogramma Nero CD Speed 2.02 (www.cdspeed2000.com). Het doel van tool is om een dvd op een zo hoog mogelijke snelheid uit te lezen en het resultaat hiervan in een grafiek weer te geven. Het idee hierachter is, dat als er schrijffouten op een dvd zitten, de maximale leessnelheid niet gehaald wordt. In de grafieken vertaalt dit zich in een onregelmatige lijn. De grafieken met uitleg leest u vanaf pagina XX. Overigens is het zaak om bij het uitlezen met CD Speed zo min mogelijk programma's open te hebben. Hoewel de invloed niet dramatisch is, vertekent intensief processor- of hader schijfgebruik de meetresultaten. Wat bij het vergelijken van de verschillende grafieken onmiddellijk opvalt, is dat de mediacode een redelijk goede maatstaf blijkt om de kwaliteit van de dvd te beoordelen. Bij de dvd+r blijken alle schijven met mediacode RICOH-R00-01 precies dezelfde perfecte curve te laten zien, terwijl de RICOH-R01-02 schijfjes juist altijd zwakke plekken aan het einde vertonen. Ook de Taiyo Yuden-schijfjes presteren optimaal, terwijl de MCC-schijfjes die door de Sony gebrand zijn wat minder goed presteren dan die door de Plextor gebrand zijn; in dit geval is de Sony-firmware duidelijk de schuldige. Afgezien van één Traxdata-dvd, kunnen de data alle dvd's teruggelezen worden. Bij de dvd-r-schijfjes is het beeld minder positief. Van maar liefst drie van de negen merken - Emtec, Sentinel en Princo, allemaal van de kleinere onbekende fabrieken - kunnen er één of meerdere schijfjes al gelijk na het branden niet meer uitgelezen worden. Bij de dvd-r's van Nashua valt op dat de schijfjes uit twee verschillende fabrieken afkomstig zijn; de schijfjes mét opdruk zijn uitstekend uit te lezen, de blanco schijfjes niet. De schijfjes uit de fabrieken van Ritek, MCC en Taiyo Yuden presteren bij het dvd-r-formaat het best. Conclusie Een belangrijke conclusie is dat een merknamen alleen geen goede indicatie vormt voor de kwaliteit van een beschrijfbare dvd; deze kwaliteit hangt in de eerste plaats af van de fabriek waar het schijfje geproduceerd is. Aangezien zelfs de grote merken nogal eens van leverancier veranderen, kunt u het beste zelf controleren waar u mee van doen hebt, of inslaan bij een winkel die de moeite neemt de mediacode vooraf te controleren. Toch blijkt uit onze test wel dat de grotere merken over het algemeen kiezen voor kwalitatief betere fabrieken en dat we de meeste problemen juist met de onbekende goedkope merken tegenkomen, met Datasafe als positieve uitzondering op deze regel. Daarnaast blijken dvd's uit sommige fabrieken (MCC en Ritek) op de ene brander beter te presteren dan op de andere brander. Het is daarom verstandig om eerst wat te experimenteren met verschillende mediacodes voordat u grote hoeveelheden van een bepaald type koopt. Echte afraders zijn in ieder geval de dvd-r-schijven van Emtec, Sentinel en Princo: deze blijken al direct na het branden onleesbaar voor onze referentiespeler *** Kader Wordt vervolgd Natuurlijk zijn we niet alleen ge'nteresseerd in hoe de schijfjes nu presteren, maar ook hoe ze over enkele maanden hun werk nog doen. Daarom verdelen we de geteste dvd-schijfjes in twee stapels. De ene stapel leggen we, netjes in hun doosje, in de kast. De andere stapel leggen we open en bloot op de vensterbank om ze volop aan zonlicht en stof bloot te stellen. Over drie maanden zullen we alle metingen nog eens herhalen en kijken of de kwaliteit van de dvd-media schrikbarend afneemt, of dat blijkt dat ze wel tegen een stootje kunnen. In PCM 5 leest u het resultaat ***/kader ***kader (4e pagina, boven de eerste grafieken) Hoe werkt cd-speed De freewaretool Nero CD Speed biedt de mogelijkheid om een aantal aspecten van gebrande cd- of dvd-recordables en -rewritables te testen. Eén van deze aspecten is de kwaliteit van de schijf. Dit gebeurt op een vrij eenvoudige manier: CD Speed probeert de schijf op een zo hoog mogelijke snelheid uit te lezen. Bij een perfecte schijf zal deze snelheid dus geheel afhankelijk zijn van de cd- of dvd-rom-speler. In de grafiek vertaalt dit zich in een perfecte rechte groene lijn (clv: de constant lineaire snelheid) en een mooie gele curve (cav: de constante hoeksnelheid). Zodra er fysieke problemen met de schijf zijn en de speler moeite heeft met het uitlezen, dan zal de speler de snelheid aanpassen om de schijf toch goed uit te kunnen lezen. De ernst van de fout op het medium kan dus vrijwel direct worden afgelezen aan de leessnelheid. Zolang CD Speed de test succesvol afsluit valt een cd- of dvd-recordable te gebruiken. Veel leesfouten zijn wel een indicatie dat de gegevens binnen niet al te lange tijd niet meer leesbaar kunnen zijn. ***/kader "