Hoera, nog even en ik hoef helemaal nooit meer de deur uit. Mijn boodschappen kreeg ik al thuisbezorgd via Albert, contact met mijn opdrachtgevers verloopt grotendeels per e-mail, en het is een kwestie van tijd voordat ik ook voor mijn sociale leven niet meer buiten de deur hoef. Althans, zo wil de hype rond sociale software. Waar peer-to-peer-software zoals Bittorrent, eDonkey en KaZaA het mogelijk maakt om illegale software, muziek en films met anderen te delen, kun je met sociale software je vriendenkring uitventen en -breiden. Bekende websites (het gaat hier niet om stand-alone programma's) zijn Friendster, Orkut en LinkedIn. Via deze diensten kun je vrienden uitnodigen om deel te worden van je online kameradenkring. Gaan ze daar op in, dan krijgen ze toegang tot de gegevens van je overige vrienden, en mag jij in ruil daarvoor in hun netwerk snuffelen. Ondergetekende experimenteerde met Orkut en dat heeft hij geweten. U leest thans de column van een persoon met liefst 47.435 kennissen en kameraden: die vermenigvuldigen zich als konijnen door het sneeuwbaleffect dat ontstaat wanneer de vrienden van jouw vrienden tot je digitale leven toetreden. In beginsel lijkt dit prettig. Bestel bij Albert een krat whisky, en zelfs kroegbezoek is niet meer nodig. Met een krappe vijftigduizend maatjes kun je iedere avond met een ander interessant persoon chatten en hoef je je nooit meer te vervelen. Toch zijn er een aantal redenen waarom een dienst als Orkut sociaal veel minder effectief is dan hij pretendeert. Ten eerste is het aanbod van mensen op sociale netwerken nogal eenzijdig. Het aantal mannelijke deelnemers overtreft het aantal vrouwelijke ruimschoots. En binnen het mannenaanbod overheersen de nerds. Deze twee factoren leiden tot een ware tulpenmanie. Iedere vrouw of wat daarop lijkt, wordt bedolven onder de aandacht. Wie ooit kinderen wil, kan beter de kroeg niet afschrijven. En wie over iets anders wil praten dan internet of computers, is beter af bij een sportvereniging. Het tweede probleem is dat, naar goede Arabische gewoonte, de vijanden van je vijanden weliswaar je vrienden zijn, maar de vrienden van je vrienden soms ook aardig in de buurt komen van vijanden. Toen ik een bekende van een vriend aan mijn netwerk wilde toevoegen vanwege vergelijkbare interesses (diepzeeduiken, vingerverven en badeendjes verzamelen) kreeg ik een mailtje terug met meer vragen dan het verhoor van Saddam Hussein door de Amerikanen. Er valt iets te zeggen voor het ontmoeten van mensen in de wijde wereld: zo wagen sociopaten zich over het algemeen niet in het uitgaansleven. Een laatste groot nadeel van sociale software is de nabijheid. Alle mensen die je potentieel kunt leren kennen, staan direct of indirect in verbinding met mensen waar je nu al mee te maken hebt. En dat kan een groot nadeel zijn. Ga je vrijblijvend een avondje stappen met een vriendin van je beste vriend? Durf je bij een kennis van je baas het achterste van je tong te laten zien? Het grote succes van datingsites en veel chatdiensten is deels gebaseerd op sociale anonimiteit: die werkt ontremmend. De maker van Orkut - in dit geval een Google-medewerker genaamd Orkut Buyukkokten - weet dat uiteraard net zo goed. Het werkelijke nut van sociale software zit hem dan ook niet in het vergroten van je vriendenkring, maar van het inkomen. Orkut is erg handig in het zakenleven, bijvoorbeeld voor acquisitiedoelen, of om de betrouwbaarheid van een potentiële zakenpartner vast te stellen via een gemeenschappelijke kennis. Niet voor niets vraagt Orkut al zijn deelnemers om drie profielen in te vullen: een algemene, eentje voor datingdoeleinden en een met zakelijke gegevens. Andere sociale software als LinkedIn slaat de sociale schijn gewoon over, en richt zich volledig op het leggen van zakelijke contacten. Logisch ook. In tegenstelling tot vrienden laten zakenlui zich maar wat graag thuisbezorgen. Arjan Dasselaar