De huidige staat van duurzame technologie

Helpt technologie bij verduurzaming, of neemt het energieverbruik juist toe door moderne technologie als computers en internet? Technologie is niet weg te denken uit onze wereld en het gebruik ervan neemt wereldwijd nog altijd toe. Duurzaamheid is van groot belang en ook dat belang wordt alleen maar groter. Bestaat er zoiets als duurzame technologie?

Technologie is altijd al de motor van de ontwikkeling van de mensheid geweest. Door ons intellect en ons handige lichaam konden we steeds knappere gereedschappen, materialen en producten maken en konden we ons als mensheid stap voor stap verder ontwikkelen. Helaas wordt vrijwel alle techniek niet alleen ten goede gebruikt, maar ook ten kwade. Gelukkig is ook het omgekeerde waar, want oorlogen en bedreigingen hebben vaak voor technologische sprints gezorgd. Daar waren uiteindelijk ook vreedzame doeleinden mee gebaat. Technologie is dus duidelijk een tweesnijdend zwaard, het zorgt voor zowel voorspoed als ellende.

Ook als we misbruik van de technologie zelf buiten beschouwing laten, dan nog heeft de productie en het gebruik ervan een schaduwzijde. Je kunt dan denken aan milieu- en natuurschade, uitbuiting en ongelijkheid, want in de hele wereldwijde productieketen van elektronische apparaten is het lang niet altijd koek en ei wat dat betreft. En het energieverbruik van al die apparaten – die strikt genomen vaak bepaald niet noodzakelijk zijn – is natuurlijk al een probleem op zich. Want energieproductie gaat net als de apparatenproductie altijd ten koste van iets.

Verantwoordelijkheid

Gelukkig raken steeds meer mensen zich langzaam maar zeker bewust van hun persoonlijke impact en verantwoordelijkheid. Duurzaamheid is de laatste jaren zelfs hip en trendy geworden. Duurzaam omgaan met technologie betekent dat je probeert de schadelijke neveneffecten ervan zo klein mogelijk te houden, of te compenseren. Dat kunnen fabrikanten doen, maar wij als eindgebruikers kunnen ook zeker ons steentje bijdragen en collectief zelfs veranderingen initiëren of afdwingen.

Dat kan ook actief, door te kiezen voor minder vervuilende varianten van apparaten, of door bijvoorbeeld de trein te nemen in plaats van de auto, of de fiets in plaats van de bus. En door zelf zonne-energie op te wekken bespaar je na een aantal jaren niet alleen geld, maar draag je ook op individueel niveau bij aan minder vervuiling.

Lees ook: Coöperatie Duurzame Energie voorziet hele buurt van groene stroom

Kosten en baten

Maar hoe duurzaam is die duurzame technologie eigenlijk? De fabricage van zonnepanelen, windmolens en accu’s kost toch ook grondstoffen en energie en laat afval achter? En hoe komen elektrische auto’s, fietsen en treinen aan hun energie? Die stroom moet toch ook worden opgewekt? Ja, dat klopt allemaal. Het is wel moeilijk te achterhalen hoe de kosten en baten zich tot elkaar verhouden.

Hoe bepaal je de waarde van zaken als milieuvervuiling, grondstoffenverbruik, gezondheid of landschapsaantasting

-

Vaak worden (onderzoeks)gegevens gekleurd door politieke en commerciële belangen en bij een kosten-batenanalyse die verder gaat dan de puur economische aspecten kom je al snel op subjectief en complex terrein. Want hoe bepaal je de waarde van zaken als milieuvervuiling, grondstoffenverbruik, gezondheid of landschapsaantasting, om maar eens wat te noemen? En hoe verhouden die zich tot energieopbrengsten? Wat dat betreft is er een mondiale verandering nodig – en bezig – waarbij puur economische uitgangspunten als kosten-baten niet meer het voornaamste uitgangspunt zijn.

Duurzame innovatie

Ook als alternatieve energievormen minder efficiënt zijn en meer kosten dan de traditionele, kan dan toch de voorkeur gegeven worden aan de alternatieven als deze minder schade toebrengen aan onze planeet. Innovatie en snelle technologische ontwikkelingen zijn heel belangrijk om de omschakeling te kunnen realiseren. Het is niet effectief te blijven investeren in achterhaalde technologie.

En dan gaat het niet alleen om fossiele brandstoffen. Windturbines bijvoorbeeld zijn inefficiënt, de productie kost veel grondstoffen en energie en levert giftige afvalstoffen op. Er vindt geen innovatie plaats en de maatschappelijke acceptatie ervan is klein en wordt kleiner naarmate er meer turbines bijkomen. Zonne-energie daarentegen is toekomstgericht en de ontwikkeling ervan gaat gestaag door. De productie wordt steeds efficiënter en er worden steeds weer nieuwe technieken en toepassingsvormen ontwikkeld.

Uit onderzoek van de universiteit Utrecht is gebleken dat de uitstoot van CO2 als gevolg van de productie en vervoer (ze komen meestal uit China) al na enkele jaren is gecompenseerd door de opgewekte elektriciteit. En de maatschappelijke acceptatie is groot door hun te verwaarlozen impact op leefbaarheid en landschap.

Het toenemende gebruik van centraal opgewekte elektriciteit is overigens wel een netelige kwestie. Daarvoor kunnen we voorlopig nog niet zonder fossiele brandstoffen. En ook de productie van accu’s voor (zonne-)energieopslag is zelf nog verre van duurzaam.

Productiemethoden

Duurzame productiemethoden worden steeds belangrijker, ook al worden ze soms meer ingezet wegens kostenreductie of dwangmaatregelen dan door ideële motieven. Het minimaliseren van energie- en grondstoffenverbruik, het hergebruiken van restproducten en minimaliseren en zuiveren van afval krijgt in elk geval een steeds hogere prioriteit en dat is positief. Bedrijven zien ook dat er – extra – geld te verdienen valt aan duurzaam geproduceerde producten of producten die zelf bijdragen aan een duurzame samenleving.

Toch is voor veel consumenten duurzame productie geen belangrijk keuzecriterium, zeker niet als het gaat om elektronica waar prijs, uiterlijk en specificaties prioriteit krijgen. Dat is de reden dat bijvoorbeeld de FairPhone 1 en 2 niet bepaald kaskrakers zijn. Maar toch: hoe meer duurzaamheid als factor meegenomen wordt door fabrikanten en consumenten, hoe beter.

Tekst: Jurgen Nijhuis

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten
ID.nl logo

ID.nl, onderdeel van Reshift BV, is in 2022 gestart en uitgegroeid tot de meest toonaangevende en complete consumentensite van Nederland. Het doel van ID.nl is om de consument te helpen met alle technologie die hoort bij het dagelijks leven: van smart-health-meters tot e-bikes, van warmtepompen tot zonnepanelen - en alles daar tussenin!

Duidelijk, betrouwbaar en onafhankelijk: ID.nl maakt moeilijke dingen makkelijk.

Contact

ID.nl

Nijverheidsweg 18

2031 CP Haarlem

info@id.nl

Telefoon: 023-5430000