In sommige warme vakantielanden schijnt het nog wel eens voor te komen. Je rijdt met een beschaafd gangetje van 160 naar je gehuurde bungalow, totdat de zwaailichten van de plaatselijke arm der wet je naar de kant dirigeren.

Gelukkig is een gang naar de rechter gemakkelijk te voorkomen door met je rijbewijs ook discreet wat bankbiljetten te overhandigen. Agent blij, snelheidsovertreder blij. Zelfs de rechter is gelukkig: die heeft wel wat beters te doen dan onbeduidende stouterds in het gevang te gooien. Corruptie? Inderdaad. Maar wie nu denkt dat dit fenomeen zich beperkt tot tropische oorden, vergist zich. Iedereen die wel eens een onbeschreven cd-rom of dvd koopt werkt eraan mee. Boven op ieder verkocht schijfje zit een opslag, de zogeheten thuiskopievergoeding. Die vergoeding is niets meer dan ge'nstitutionaliseerde omkoping. Het principe van de heffing op onbeschreven dragers is simpel. Omdat iedereen weet dat het overgrote deel van lege cd-r's en beschrijfbare dvd's wordt gebruikt voor het kopiëren van auteursrechtelijk beschermd materiaal, willen de eigenaren van dat auteursrecht geld zien. De heffingsbijdragen dienen om die eigenaren enigszins schadeloos te stellen. Stichting de Thuiskopie verdeelt ieder kwartaal het geld onder de rechthebbenden. Logisch? Welnee. Want wie de vergoeding betaalt, blijft net zo goed strafbaar. De industrie pareert deze kritiek standaard met de gotspe dat de vergoeding alleen dient voor thuisgemaakte kopieën van legaal gekochte voorbeschreven cd's en dvd's, en niet voor het maken van illegale kopieën. Dat is natuurlijk kolder. Een kopie voor eigen gebruik van een legale cd of dvd mag sowieso. De huidige regeling is niets meer dan een afkoopsom waarbij de industrie een oogje dichtknijpt zolang de consument maar niet al te gretig wordt. In ruil voor deze criminele discretie belooft de industrie dan niet tot juridische actie over te gaan, wat ze goed uitkomt: je moet er toch niet aan denken iedereen voor de rechter te slepen die ooit een Idols-cd heeft gekopieerd (en hopelijk daarna ritueel verbrand). En hoe noemen we het ook alweer als kleine wetsovertreders tot een onderhands vergelijk komen met degenen die wettelijk gezien in hun recht staan? Juist. De toekomst laat zich raden. Het wachten is op een querulant die vijfduizend illegaal gekopieerde cd's van Dido gratis weggeeft in de Kalverstraat, om zo een proefproces uit te lokken. Die persoon zou voor de rechter wellicht met succes kunnen aanvoeren dat hem niets te verwijten valt. Hij heeft immers door het betalen van de thuiskopieheffing al aan zijn verplichtingen jegens de auteursrechthebbenden voldaan. Goede kans dat hij zo'n zaak zou winnen. Waarom? De huidige regeling is inconsequent. Óf je mag gewoon iets kopiëren en je belast gebruikers dus ook niet met een extra heffing, óf je mag iets niet kopiëren en in dat geval dienen overtreders te worden aangepakt. Wil de industrie de heffingen toch handhaven, dan rest nog maar één mogelijkheid: het intellectueel eigendomsrecht collectiviseren en voortaan niet meer zeiken over dalende verkopen van voorbespeelde cd's. De heffingen kunnen dan worden gebruikt om in goed-communistische traditie het artiestencollectief te laven en te spijzigen. De Business Software Alliance, ook wel de softwarepolitie genoemd, pleit zelfs voor afschaffing van de heffingen. Geen wonder ook. Consumenten laten betalen zonder dat er een fatsoenlijke tegenprestatie wordt geleverd kan een revolutie uitlokken. Zo is het machtigste land ter wereld, de Verenigde Staten, ontstaan uit een ruzie over belastingen. De kolonisten in de Nieuwe Wereld konden nog wel leven met het feit dat ze geld kwijtwaren aan de Britse koning, maar waren minder gelukkig met het feit dat ze er geen zeggenschap voor terugkregen. En onder het motto 'No taxation without representation' gooiden de Amerikanen in de haven van Boston vervolgens grote hoeveelheden thee in het water. Met de heffingen op dragers zou de industrie wel eens zijn eigen 'Boston Tea Party' kunnen oproepen. Arjan Dasselaar

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten