Voor de prijs hoeft u het niet te laten. De goedkoopste flatbed-scanner die we hebben gevonden is € 45, de duurste € 119. Voor dit bedrag koopt u een flatbed-scanner met een prima kwaliteit. Natuurlijk is de ene scanner de andere niet. Zo werken ze met verschillende technologieën en is het lastig aan de hand van specificaties als resolutie af te leiden hoe goed of slecht een scanner zal presteren. Bovendien laten de scanners zich natuurlijk verschillend bedienen. Ook dit gebruiksgemak speelt een belangrijke rol, want een scanner mag dan nog zo'n goede kwaliteit leveren, als het apparaat zich lastig laat bedienen dan zal hij niet veel gebruikt worden. In zo'n geval zit er maar één ding op: testen. We testen 16 goedkope flatbed-scanners, allemaal van de grotere fabrikanten, tot € 120. We kijken naar techniek, aansluiting, dpi-waarden, gebruiksgemak, software, geluid en snelheid. Alle gegevens van de scanners staan in de uitgebreide tabel zodat u ze ook onderling met elkaar kunt vergelijken. Techniek Zoals gezegd verschillen de scanners in gebruikte technologie. Zo komen we sensoren met de cis-techniek (contact image sensor) tegen in de gunstig geprijsde en bijzonder platte scanners, bijvoorbeeld de Mustek Bearpaw 1200 en de Canon Lide 20 en 30. In andere scanners, zoals de testwinnaar Canon 3200F, zitten juist sensoren met de ccd-techniek. Deze ccd-sensoren leveren weliswaar een betere scankwaliteit, ze hebben ook meer ruimte nodig. Daarom zijn de ccd-scanners duidelijk groter in omvang dan scanners met cis-sensoren. Aansluiting Hoewel de verpakking het wel soms suggereert, beschikken niet alle scanners over een hi-speed usb 2.0-aansluiting. Scannerfabrikanten als HP en Plustek verhullen de werkelijkheid met fantasiebenamingen als 'usb 2.0 full speed' of 'usb 2.0 compatibel'. Met zo'n naam verwacht je dus de snelle usb hi-speed aansluiting met 480 Mbit/sec, maar eenmaal uit de doos blijkt de HP Scanjet 2400 maar gewoon een usb 1.1-aansluiting met 12 Mbit/sec te hebben. Wie zekerheid wil op dit vlak, moet goed letten op het officiële hi-speed logo. Alleen als de scanner is voorzien van de echte hi-speed interface, mag de fabrikant het markante blauwe usb-logo met de rode band op de doos zetten. Dpi-waarden Aan de hand van de specificaties bepalen hoe de scanner presteert, is haast onmogelijk. Want behalve over de aansluiting wordt ook graag gepocht over de resolutie. De waarden op de doos zeggen dus weinig over de daadwerkelijke scankwaliteit, hoogstens over de hoeveelheid data die een scanner kan produceren. Zo beweert de Mustek Bearpaw 4800 TA Pro II 2400 x 4800 dpi te leveren, maar qua scankwaliteit blijft hij achter op de Plustek OpticPro ST28 met zijn 1200 x 2400. Je ziet dan ook dat scanners met een goede scankwaliteit (zoals de Plustek OpticPro ST28, de Umax Atra 4900 of de Canon 3200 F) de testobjecten bij 600 dpi beter weergeven dan de genoemde Mustek-scanner. Je herkent scanners met een slechte scankwaliteit doordat ze kleuren verminken, veel felle beeldpunten mengen in puur zwarte vlakken en contrasten, en details onzuiver weergeven. De oorzaak hiervoor ligt bij de goedkope onderdelen. Dit begint bij de lamp, die het scanobject niet voldoende belicht, en gaat verder bij de fotocellen die het gereflecteerde licht niet zuiver in elektrische signalen omzetten. Ook de scanelektronica kan de resultaten van de signaalbewerking door stoorsignalen beïnvloeden. Dpi-waarden boven de 1200 dpi zijn alleen interessant voor dia-scanners. Immers, hoe kleiner het origineel, hoe hoger de fysische resolutie van de scanner moet zijn. Stel u scant een foto van 10 x 15 met 600 dpi, dan is dit voldoende voor een afdruk van goede kwaliteit op A4-formaat. Wilt u echter een dia op A4-formaat afdrukken, dan wordt een resolutie van 2400 dpi aanbevolen. Enkele scanners, zoals de Canon 3200 F en de Mustek Bearpaw 2448 TA, beschikken over een speciale transparanten-optie voor het scannen van dia's en negatieven. De Canon levert voldoende scankwaliteit bij het scannen van transparanten, terwijl de scanresultaten van de Mustek onbruikbaar zijn. In zijn algemeenheid geldt: voor het scannen van dia's en negatieven zijn instapapparaten ongeschikt. Daarom kunt u dus beter de ontwikkelde afdruk scannen, en niet het negatief. Wie van plan is veel dia's of negatieven te scannen, kan beter aan de slag met een dia-scanner zoals de Nikon Coolscan (ca. € 800) of de Primefilm 2700 B (ca. € 250). Zie ook onze filmscannertest in PCM januari 2004. Gebruiksgemak Naast de scankwaliteit is ook het gebruiksgemak belangrijk. Apparaten voor beginners moeten makkelijk te bedienen zijn en – ook zonder vakkennis – goede resultaten geven. Op dit punt hebben alle fabrikanten hun huiswerk goed gemaakt. Het scannerstuurprogramma (driver) speelt bij de bediening een belangrijke rol: hier worden alle belangrijke instellingen gedaan. Een voorbeeld van een goed gelukte en doordacht stuurprogramma is dat van Epson. Alle opties laten zich met weinig klikken aansturen en een speciale beginnersmodus zorgt ervoor dat de onervaren gebruiker niet met ingewikkelde zaken wordt geconfronteerd zoals geavanceerde instellingen als gamma-correctie. Ook de gebruikersinterface van de Canon ziet er opgeruimd uit en is voorzien van bruikbare opschriften. Goed bedoeld, maar onhandig is de bediening van Umax voor de Astra 4900 en 4600. De glanzend metaalkleurige schakelvlakken zouden er modern uit moeten zien, maar ze verwarren de gebruiker met hun ronde knoppen en onbegrijpelijke symbolen. Het slechtste voorbeeld vormt de HP Scanjet 2400. Zelfs ervaren testredacteuren vergissen zich in de menu-rimboe. Bovendien 'vergeet' de driver na iedere scan de individuele instellingen. Bijzonder eenvoudig en zonder ingewikkelde instellingen is de Directscan-knop op de scanner. Één keer drukken volstaat om afbeeldingen in te scannen en bijvoorbeeld als bijlage aan een e-mail te koppelen. Behalve de Mustek Scan Express 1248ub hebben alle apparaten deze instant scanknop. De HP heeft er zelfs twee. De drukknoppen zijn bij alle testdeelnemers goed te gebruiken, alleen de beide Umax Astra's vallen op door een zwaar te bewegen uitvoering. Ook qua uitvoering van de ombouw zijn deze twee scanners de hekkensluiters. Terwijl de producten van Benq en Canon dankzij de hoogwaardige kunststoffen en fraaie vormgeving een aanwinst zijn op ieder bureau, hebben de Umax-scanners een goedkope plastic uitstraling. Software Met de meegeleverde software zijn alle leveranciers niet krenterig. Zo is er een bruikbaar beeldbewerkingsprogramma om gescande beelden in een handomdraai te optimaliseren. Ook in de doos: een eenvoudige uitvoering van ocr-software. Hetzij Finereader van Abby of Omnipage van Scansoft. Beide lezen in samenwerking met de scanners teksten in, bijvoorbeeld uit een tijdschrift of een brief, en importeren die in Word. De hoeveelheid fouten hangt af van het origineel: hoe meer contrast, hoe beter. Bij een gedrukte brief ligt het aantal fouten tussen nul en drie. Geluid Omdat scanners op het bureau staan moeten ze het liefst zo stil mogelijk hun werk doen. Geluidsarme scanners zijn echter zeldzaam. Terwijl de 1248 ub van Mustek met 35,4 dB(A) tijdens zijn werk zachtjes voor zich uit zoemt, ratelt en knarst de Plustek Optic Pro ST28 met een record bij elkaar: 69,2 dB(A). De Canon-scanners houden zich weliswaar tijdens de uitvoering van de scan koest, daarna trekken ze met veel kabaal de scankop terug naar de uitgangspositie. Snelheid De snelheidsverschillen tussen de apparaten zijn aanzienlijk. Een echte sprinter is de Canon 3200F. Hij scant het testobject op 600 dpi in slechts 14 seconden. Ter vergelijking: de Plustek Optic Pro S24 heeft voor het zelfde klusje 4:31 minuten nodig. Bij de voorbeeldscan met 300 dpi zijn de verschillen even dramatisch. Zo heeft de Plustek Optic Pro s24 35 seconden nodig terwijl de Canon hetzelfde in 3 seconden voor elkaar heeft. Conclusie De test bewijst: goede scankwaliteit kost geld. In de voorste regionen bevinden zich de apparaten tegen de € 120. Uitblinker en testwinnaar is de Canon 3200F. Hij scoort met snelle scans, zijn degelijke uitvoering en een goede scankwaliteit. De tweede plaats verdient de Plustek met de Optic Pro st28 dankzij de beste scankwaliteit uit de test. De derde plaats gaat naar de Epson Perfection, een goede scanner in een hoogwaardig jasje met een royale uitrusting. De Umax-apparaten overtuigen met een goede scankwaliteit. De lastige bediening, samen met de matige afwerking van de behuizing, zorgt ervoor dat de Umax-scanners niet in aanmerking voor een topklassering. Bij de platte scanners met cis-technologie valt de Canon Lide 20 positief op. Hij heeft met zijn € 59 een goede prijs/prestatie-verhouding en heeft (ondanks de lagere resolutie) een betere scankwaliteit dan de Lide 30. De Mustek-scanners eindigen op basis van een slechts bevredigende scankwaliteit in de onderste regionen. Ook voor HP is er nog wat te doen. De HP Scanjet 2400 biedt té weinig voor het geld en de driversoftware is voor verbetering vatbaar. Niet getest Sommige apparaten ontbreken in deze test. Bijvoorbeeld de Mustek 2448 CS Plus. Deze reden dat we deze scanner niet meenemen is omdat hij exact hetzelfde is als de Mustek 2448 ta Pro, alleen de hi-speed usb en transparantenoptie ontbreken. Ook hebben we scanners zonder flatbed-glasplaat (denk bijvoorbeeld aan doorvoerscanners) niet meegenomen in deze test. Zo testen wij Het belangrijkste beoordelingscriterium in deze test is de scankwaliteit met een gewicht van 30 %. De juistheid van kleurweergave wordt met een kleurentestkaart beoordeeld, in dit geval de Ugra/Fogra testchart 1999 v2. Hiervoor scannen we de test-kaart op 600 dpi met 48 bits. De rgb-waarden van de scans worden vervolgens met Photoshop geanalyseerd en vergeleken met de referentiewaarden. Voor de contrast- en scherptemeting is gebruik gemaakt van een Agfa mtf-testkaart. Scanners met een hogere optische scankwaliteit kunnen de fijne lijnpatronen contrastrijker afbeelden dan slecht scanners. De contrastwaarden worden met speciale hulpsoftware voorbewerkt en met Photoshop geanalyseerd. De beoordeling van het gebruiksgemak (25 %) bestaat onder andere uit waarderingen voor: lawaai, bedieningsgemak, handleiding en online help. De snelheid (20 %) meten we met een scan van de scankwaliteitstestkaart. Deze wordt als foto op 600 dpi met 48 bits kleurdiepte gescand. Met de transparanten optie wordt een testdia op 1200 dpi gescand. Voor de uitrusting (15 %) worden de software, hardwarefuncties, aansluitingen en al dan niet meegeleverde aansluitkabels beoordeeld. Een waardering van de garantie en ondersteuning tellen we mee voor 10 %. U vindt alle scores overzichtelijk in de tabel, zodat u de scanners ook onderling goed met elkaar kunt vergelijken. Meer informatie over de testkaarten vindt u op www.fogra.org en www.ugra.ch/products/index.html.