Een barebone is in feite niets meer dan een systeemkast met een aangepast – lees klein – moederbord. Hierdoor zijn fabrikanten niet afhankelijk van de maat van het atx-moederbord en zijn ze vrij in het ontwerp van de kast. Barebones zijn er dan ook in allerlei soorten en maten. Sommige zijn bijvoorbeeld niet groter dan een cd-romspeler en toegespitst op één specifieke functie (denk aan een centrale dataserver), terwijl andere groter zijn met meer uitbreidingsmogelijkheden. Testeisen Wij hebben een aantal fabrikant uitgenodigd om ons hun barebones op te sturen, die speciaal bedoeld zijn voor home entertainment. Ze moeten voorzien zijn van onboard audio en Socket 478 (Pentium 4/Celeron) of Socket 754 (AMD 64) ondersteunen. Aanvankelijk eisten we ook een geïntegreerde grafische chip, maar dan zouden alle op AMD gebaseerde barebones buiten de boot vallen. Die eis hebben we dan ook laten varen. Opvallend is wel dat de fabrikanten ons alleen de zogenoemde cube-modellen toestuurden. Deze schoenendoosvormige behuizingen hebben als groot voordeel dat ze nog steeds compact zijn, maar wel voldoende uitbreidingsmogelijkheden hebben. Met Intel-moederbord Aopen XC Cube AV (EA65) Op het eerste gezicht lijkt de EA65 niet erg op een pc. De voorkant van het apparaat wordt gedomineerd door een vfd-scherm en het knoppenpaneel lijkt op dat van een micro-hifi. Achter een klep zitten netjes de optische drive en de aansluitingen verstopt. Verder heeft het systeem een geïntegreerde kaartlezer en is er een afstandsbediening. Handig: u hoeft Windows niet op te starten om mp3-bestanden van uw harde schijf, cd's, vcd's en dvd's af te spelen of om met de (optionele) tv/radiotuner-kaart naar de radio te luisteren of tv te kijken. Dit is mogelijk door de InterVideo InstantOn software die op een aparte partitie (100 MB) is geïnstalleerd. Deze Linux-gebaseerde toepassing start u in een paar seconden op. De software laat zich eenvoudig bedienen en biedt ruime instelmogelijkheden. Een opnamefunctie en 5.1 surround sound worden helaas niet door dit mini besturingssysteem ondersteund; hiervoor bent u nog steeds op Windows aangewezen. Aopen kiest voor een Intel 856G chipset moederbord met Extreme Graphics 2 voor Pentium 4 en Celeron processoren. De EA65 draait stabiel en levert redelijke prestaties. Grafisch is dit systeem wel beperkt; bent u een gamer, dan doet u er goed aan de vrije agp-sleuf van een extra grafische kaart te voorzien. Verder hebt u een pci-sleuf ter beschikking, maar deze wordt in ons geval gebruikt door de optionele LG tv/fm-tuner. Wat i/o-opties betreft hoeft u bij de EA65 niets te missen: 5.1 surround sound, spdif, video in- en uitgangen en twee sata-aansluitingen. Deze barebone maakt gebruik van een koperen/aluminium processor-koeling met een zijdelings gemonteerde ventilator en een 220 Watt met 80-mm ventilator. Echt stil is de EA65 niet, maar het zachte gezoem stoort niet. + veel ruimte in de kast; audio/video functionaliteit; afstandsbediening - fm-radio en tv-tuner neemt pci-sleuf in; slechts een vrije agp-sleuf over; middelmatige beeldkwaliteit tv-tuner Chyang e-cube EG65AT Chyang Fun Industry stuurde ons twee barebones uit hun uitgebreide e-cube gamma: één op Intel gebaseerd en de ander op AMD. Uniek aan de e-cubes is de handgreep aan de bovenzijde van de behuizing: lekker draagbaar, dus handig voor lan-party-bezoekers. De behuizing is van stevig acrylglas met een ultralicht aluminium geraamte en is eenvoudig te openen. Met zijn zilverkleurige behuizing, blauwe binnenverlichting en transparante zijpanelen ziet de e-cube er mooi uit. De EG65A is bovendien ook verkrijgbaar in zwart en wit. De EG65A(T) heeft een Intel 865G moederbord met geïntegreerde 6-kanaals audio en een Extreme Graphics 2 chip. De prestaties liggen in dezelfde lijn als die van de Aopen XC Cube AV. Op het moederbord vinden we slechts één sata-aansluiting. Via de dvi op de add-in-kaart kunt u een tweede monitor aansluiten. Ook een s-video en een composiet videoaansluiting vinden we op deze optionele kaart terug. Hiervoor moet u echter wel de enige pci-sleuf opofferen. Het processorkoelsysteem van de e-cubes maken bestaat uit een aluminium koelelement dat aan de voorzijde wordt aangeblazen door een kleine ventilator. Een plastic koker aan de achterzijde leidt de warme lucht rechtstreeks naar buiten. De optische drive zit netjes achter een automatische klep en het station voor diskette of kaartlezer wordt afgeschermd door een schuifdeurtje. Opvallend is dat voor aan de aansluiting voor het 5.1-geluidssysteem zit. + draagbaar; extra kastverlichting en transparante zijpanelen - lawaaiig; slechts één sata-aansluiting EpoX eX5 Mini Me Evenals de voorgaande socket 478-barebones is de Epox Mini Me gebaseerd op Intels 865G chipset met geïntegreerde Extreme Graphics 2 chip. Dankzij de degelijke chipset slaat hij zich probleemloos door de testen. De Mini Me wordt geleverd met een uniek koelsysteem dat niet alleen de processor maar ook de Northbridge koelt. Het slechte nieuws is dat hij behoorlijk wat decibels produceert. Aan de voorzijde van de kast zien we een groot lcd-scherm met daaronder enkele multimediaknoppen. In tegenstelling tot MSI's Mega PC moet u wel Windows opstarten en hiermee ook de meegeleverde audiosoftware bedienen. Het lcd-scherm geeft nuttige systeeminformatie zoals frequentie van processor, systeemtemperatuur en dient ook als klok. De kast heeft een 5,25-inch drive en een harde schijf. De tweede 3,5-inch sleuf wordt gebruikt door de kaartlezermodule. Epox kiest voor de vreemde, minder handige keuze van de toetsenbord- en muisaansluitingen aan de voorkant. Evenmin een goede keuze vinden we de plaats van de agp-sleuf, die niet aan de buitenkant van de kast, maar zich tussen de processor en de pci-sleuf bevindt. Bij gebruik van beide sleuven staat de pci-kaart dan een goede koeling van de grafische kaart in de weg. Verder missen we een tv-out en een spdif-ingang. + lcd-scherm; geheugenkaartlezer; stabiel platform; sata - onlogisch plaatsing agp-sleuf en ps/2-aansluitingen; lawaaiig MSI Mega 865 Deluxe De Mega PC is inmiddels toe aan zijn tweede editie en oogt met zijn vernieuwde design minder plastic. Net als zijn voorganger kunt u deze barebone gebruiken als hifi-systeem zonder dat u daarvoor eerst de computer moet opstarten. De Mega PC's zijn standaard uitgerust met een geïntegreerde am/fm-radio. Ook audio- en mp3-cd's kunt u afspelen, maar helaas niet de mp3's die op de harde schijf staan. Ook om vcd of dvd-films te bekijken moet u Windows opstarten en de tv-tuner is optioneel. MSI zorgt voor een zeer duidelijk grafisch lcd-display en een afstandsbediening die samen met de goede geluidskwaliteit de hifi-functie een aardige meerwaarde geeft. De Deluxe-uitvoering van de Mega PC beschikt over een geïntegreerde kaartlezer en een draadloze netwerkkaart. Ondanks de uitgebreide functies slaagt MSI erin de Mega PC piepklein te houden. Met een hoogte van amper 15 centimeter is het de kleinste barebone uit de test, maar hierdoor zitten alle interne onderdelen wel erg dicht op elkaar. Wat aansluitingen betreft doet de Mega PC niet onder voor andere barebones: twee monitor-aansluitingen, een s-video uitgang, een agp- en pci-uitbreidingssleuf en sata-aansluitingen. De Mega 865 heeft als basis de Intel 865 chipset voor de Pentium-/Celeron-processoren. Er is ook een model voor AMD-processoren: de Mega 180. De processor wordt gekoeld door een dwars geplaatste compacte koperen koeling met aan de zijkant een ventilator. Bij het opstarten en bij volle belasting maakt de Mega PC redelijk wat herrie. Bij gewoon gebruik is de geluidsproductie aanvaardbaar maar nog steeds luidruchtig. Door zijn compacte vormgeving past er helaas geen stillere processor-koeling in. + hifi-gedeelte; afstandsbediening; compacte afmetingen; mooi design - bij maximale werking lawaaiige processorkoeling Shuttle SS56L Shuttle stuurde ons maar liefst vier modellen toe. De SS56L valt op door zijn minimalistische design met aan de voorzijde een aan- en uitknop en, subtiel verwerkt in een zilverkleurig lijntje, de eject-knop voor de optische drive. De cd/dvd-speler zelf wordt via een klep aan het oog onttrokken. De aansluitingen vooraan, waaronder twee usb-aansluitingen en een iLink-aansluiting, zitten achter een tweede klepje. Zelfs wanneer de kabels zijn aangesloten kan dit klepje dicht: via een eenvoudig mechanisme verdwijnen de aansluitingen dieper in de kast zodat er voldoende ruimte ontstaat voor de kabeluiteinden. Achteraan zitten alle overige aansluitingen waaronder een spdif, tweemaal firewire en één monitoraansluiting. Helaas ontbreekt een parallelle poort. Shuttle profileert deze kast als een 'high performance pc'. Dit is te danken aan de SiS 661FX/963L chipset en een geïntegreerde SiS Real 256E grafische chip. In de praktijk moet de SiS 661 chipset echter de Intel 856G-chipset voor laten. Belangrijker vinden we dat het platform stabiel draait en het SiS gebaseerde moederbord vormt zeker een budgetvriendelijk alternatief voor de moederborden met Intel chipset. De SiS-chipset maakt gebruik van de typische Shuttle processorkoeling. Er is alleen plaats voor een optische drive en een harde schijf. Het ontbreken van een sata-aansluiting vinden we een gemis. + goedkope barebone-oplossing; stijlvolle behuizing - iets lagere prestaties; weinig extra's; geen sata Shuttle ST61G4 Deze Shuttle van het socket 478-platform is gebaseerd op de ATI RS300/IXP150 chipset, bijgestaan door de geïntegreerde Radeon 9100 grafische chip. De algemene prestaties verschillen nauwelijks met die van de populaire Intel 865G moederborden. Op grafisch vlak heeft de ATI-chipset meer slagkracht dan de Intel Extreme Graphics chip. Een ideale gaming chip is de Radeon 9100 echter niet en als gamer kunt u beter een aparte grafische kaart aanschaffen. De ST61G4 heeft een chique zilveren behuizing met een spiegelend front. De ST61G4 biedt slechts plaats aan één 5,25-inch drive en intern kunt u één harde schijf kwijt. Voor een tweede cd/dvd-speler of diskettestation is geen plaats. Wel krijgt u een geïntegreerde geheugenkaartlezer. Vooraan zien we de nodige analoge, usb 2.0- en firewire-aansluitingen. Jammer dat een automatische klep voor de optische drive ontbreekt. + goede grafische prestaties; geïntegreerde kaartlezer - slechts één 5,25-inch en één 3,5-inch inbouwruimte Shuttle Zen Xpc ST62K De witte Zen Xpc ST62K is het kleinste Shuttle-model. Dat komt vooral door de externe voeding. Bijkomend voordeel is dat de geluidsproductie daardoor aanzienlijk daalt. Zoals bij al hun barebones in deze test blijft Shuttle vertrouwen op de ice-technologie: heat-pipe processor-koeling die de temperatuur op een gezond niveau houdt. Het vermogen van de externe voeding beperkt zich tot 180 Watt – niet voldoende voor de huidige grafische kaarten om mee te gamen, maar dit probleem is niet aan de orde aangezien de Zen geen agp-sleuf heeft. Net als de ST61G4 steunt de Zen op de ATI-chipset met Radeon 9100 grafische kaart, die voor de meeste gebruikers degelijke grafische prestaties neerzet. Van een sata-aansluiting, een draadloos netwerk of een kaartlezer is geen sprake. Alle belangrijkste aansluitingen zijn er gelukkig wel. De stille Zen zien we meer als een stijlvolle office-pc dan als een multimediasysteem. + compact; stil; goede grafische prestaties - geen agp-uitbreidingssleuf; weinig extra's Met AMD-moederbord Chyang e-cube ENK8 Deze high performance barebone met nVidia nForce3 chipset en Socket 754 ondersteunt Athlon 64-bit processoren. Het Flex atx-moederbord heeft één agp 8x, zes usb-poorten, firewire, een pci-uitbreidingssleuf en twee ddr400-sleuven met een maximale geheugencapaciteit van 2 GB. Ook de gamer wordt niet vergeten: voor hem is er in een gigabit ethernet controller voorzien. De Realtek audiochip haalt 18-bit, full duplex AC'97 kwaliteit en 6-kanaals surround sound. Een geïntegreerde grafische chip ontbreekt waardoor u in ieder geval op een aparte grafische kaart bent aangewezen. Ook van een sata-aansluiting ontbreekt elk spoor. De ENK8 gebruikt dezelfde processorkoeling als de Intel-variant: heat pipe 'Air Flow Guide'. Opnieuw geen stille oplossing dus. Als voeding maakt ook dit model gebruik van de 220 Watt Chyang 80-mm met ventilator. Hoewel de kast wat functionaliteit betreft identiek is aan die van de EG65, kreeg de ENK8 wel een ander uiterlijk: een chique stevig metalen geperforeerd voorpaneel dat nog het meest doet denken aan een Mac G5. In tegenstelling tot de EG65 heeft de ENK8 geen gekleurde frontjes voor de drives, een minpunt. Net zoals de voorzijde zijn de zijpanelen afgewerkt met een metalen raster. De surround sound-aansluitingen zitten hier wel traditioneel achteraan. + eenvoudige montage; degelijk gebouwd - geen gekleurde fronts voor de drives; geen sata Shuttle XPC SN85G4V2 Deze AMD-versie heeft zo goed als dezelfde behuizing als de ST61G4, maar dan in het zwart. Dit model is gebaseerd op nVidia's nForce3 150 chipset met socket 754 (Athlon 64-bit) en ondersteunt ata133/sata, ddr400-geheugen, gigabit ethernet en beschikt over 6-kanaals surround sound. Inmiddels is wel de opvolger van deze chipset op de markt, de nForce3 250GB (zie Qbic). Het verschil in prestaties is echter zeer klein. Een geïntegreerde grafische chip is niet op het moederbord voorzien. De SN85G4V2 is geschikt voor zowel home- als lan-gaming en presteert in dit kader zeker naar behoren. De geluidsproductie blijft op een aangenaam laag peil wat hem ook geschikt maakt voor in de huiskamer. Vooraan vinden we twee usb-poorten, een i-Link en drie analoge audio-aansluitingen. Op de achterkant zitten nog twee extra usb-aansluitingen, firewire, spdif in- en uitgang, 5.1 surround uitgang, een parallelle poort, een com-poort en aansluitingen voor toetsenbord en muis. Een beperking is dat er slechts plaats is voor één 3,5-inch harde schijf en een 5,25-inch drive. Zoals alle XPC's, met uitzondering van de Zen, kiest Shuttle voor een compacte dwars geplaatste 220 Watt voeding die de andere onderdelen niet in de weg zit. + degelijke prestaties; gigabit ethernet - beperkte uitbreidingsmogelijkheden Soltek Qbic EQ3801A Als primeur kregen we de Qbic EQ3801A van Soltek toegestuurd. Deze Qbic is de eerste barebone op de markt met de gloednieuwe nForce3 250GB chipset op het moederbord. Deze moet de Athlon 64 processor tot betere prestaties drijven. Vernieuwend aan deze nForce chipset is de hypertransport bus van 800 MHz en 16 bit, waar dit bij de nForce3 150 8 bit en 600 MHz bedroeg. Kenmerkend zijn de ingebouwde firewall, gigabit-ethernet, 8 kanaals audio en sata raid. Een geïntegreerde grafische chip heeft de EQ3801A echter niet. De Qbic heeft een sobere, maar stijlvolle metalen kast en is de grootste barebone uit de test. U krijgt er een rugzak bij, zodat u hem gemakkelijk naar een lan-party kunt meenemen. Wat uitbreidingsmogelijkheden betreft, is de Qbic onverslaanbaar. Als enige uit de test heeft hij plaats voor twee 5,25-inch drives en een diskettestation. Soltek zorgt voor een vrij traditionele processor-koeling met boven aan de ventilator. De 250 Watt voeding wordt extra gekoeld door een 80mm ventilator. Ook de nieuwe krachtige chipset kreeg een aluminium koeler met ventilator. Bovendien is er een extra ventilator voor de kast. + krachtige chipset; ruime uitbreidingsmogelijkheden - luidruchtig; groot Conclusie Doordat het aanbod zo uitgebreid is, is er voldoende keuze voor een volwaardig alternatief voor de traditionele pc. Wat prestaties betreft doen de barebones zeker niet onder voor de gewone computers. Alledaagse en zwaardere multimedia-toepassingen vormen voor geen van de barebones een probleem. De focus van de test ligt op het multimedia-aspect. Bij de Intel-barebones gaan de meeste punten op dit gebied naar de Aopen XC Cube AV en de MSI Mega 865, die geleverd worden met veel extra's. De Aopen XC Cube AV weet ons met erg uitgebreide multimediafunctionaliteit én een stille werking te overtuigen en krijgt dan ook het predikaat PCM Keuze Beste Product. De Beste Koop is de EPoX ev5, die goede prestaties levert voor een zeer schappelijke prijs. Kijken we naar het AMD-kamp, dan valt op dat deze modellen meer lawaai produceren dan hun Intel-tegenhangers. Is een speciaal hifi-gedeelte niet van doorslaggevend belang, dan is er eigenlijk maar één winnaar: de Shuttle XPC SN85G4. Houden we ook de prijs in ons achterhoofd, dan krijgt de Chyang e-cube ENK8 van ons het predikaat Beste Koop, hoewel hij kwalitatief minder goed is dan de Shuttle en Soltek. Toch maar geen barebone? Naast de barebones zijn er nog andere mogelijkheden voor een compacte pc. Neem nu de Aria van Antec, een lege pc-kast die nauwelijks groter is dan de barebones uit de test (20x27x34cm). De Aria ondersteunt de micro-atx-standaard en u kunt zelf kiezen uit het ruime aanbod moederborden – bij een barebone daarentegen moet u genoegen nemen met de specificaties van het voorgeïnstalleerde moederbord. De μ-atx compatibiliteit laat bovendien alle upgrade-mogelijkheden naar de toekomst open. Met zijn sobere zwart/grijs in stevig plastic opgetrokken behuizing mag de Aria gezien worden en de kast is eenvoudig te openen. De Aria heeft ruime uitbreidingsmogelijkheden; zo biedt de kast plaats aan drie interne 3,5-inch apparaten en moederborden met 4 pci-sleuven voor 'full-height' kaarten. De barebones uit de test beschikken bijvoorbeeld maximaal over twee sleuven (waarvan 1 agp-sleuf) en hebben ruimte voor twee 3,5-inch apparaten. Helaas heeft de Aria slechts één 5,25-inch bay. Verder hoort u ons niet klagen: vooraan vinden we twee usb-aansluitingen, firewire, audio-aansluitingen en zelfs een geïntegreerde 8 in 1 geheugenkaartlezer. De Aria wordt standaard geleverd met een fluisterstille 300 Watt voeding, gekoeld door een opvallend grote 120 mm ventilator. Daarnaast blijkt de plastic behuizing een redelijke isolator. De grote voeding neemt echter teveel plaats in waardoor hoge (stille) processorkoelingen niet bruikbaar zijn. Antec brengt met de Aria een degelijk alternatief voor de populaire barebones. De Aria kost zo'n € 118. Tellen we daar de kostprijs van een moederbord bij op, dan ligt dit in dezelfde prijscategorie als de barebones. + μ-atx compatibiliteit; stille voeding; ruimere uitbreidingsmogelijkheden - slechts één externe 5,25-inch bay; onhandig geplaatste voeding; iets groter en zwaarder (4,7 kg)  Testconfiguratie en scoreverantwoording  Uitgebreide tabellen met specs en scores.  Reviews van de XX en de XX; deze hebben de deadline van dit artikel helaas niet gehaald, maar hebben we uiteraard wel uitgebreid getest. surround sound verhaal PCM 7) Wilt u liever toch geen barebone in de huiskamer? Met een media receiver zet u de pc gewoon ergens anders, maar hebt u wel de voordelen ervan. U leest er alles over op pagina XX.