Lange tijd leken kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence, AI) en machine learning vooral beloftes maar het belang en de kracht ervan neemt jaarlijks sterk toe en dus hun aanwezigheid ook. Dat we nog geen huisrobot hebben die onze vervelende klusjes doet en waar we vervolgens een goed gesprek mee kunnen voeren, wil niet zeggen dat AI niet nu al overal om ons heen is.
Eerder schreven we al over de kunsten van AlphaZero dat zichzelf had leren schaken en vervolgens in een match over 100 partijen het sterkste schaakprogramma ter wereld (Stockfish) wegvaagde. Eind 2018 verschenen data van een tweede match, ditmaal over 1000 partijen en hierin speelden de makers met allerlei parameters (zoals meer bedenktijd voor Stockfish).
Het gaf een fascinerend beeld van de efficiëntie van AI en een beter inzicht in de langetermijnstrategie van AlphaZero; een strategie die ook blijkt te worden gevolgd door Open Source-tegenhanger Leela Chess Zero. Dat twee AI’s dezelfde conclusies trekken die mensen bovendien boven de pet gaat, zegt veel over de potentie van AI en machine learning. Maar daar blijft het niet bij.
AI in huis
AI-toepassingen in huis nemen in rap tempo toe. Wat ooit eenvoudig begon met een thermostaat die leerde van je gedrag en daar vervolgens steeds meer op ging inspelen, is inmiddels een snel groeiend assortiment aan systemen voor het regelen van meer zaken in huis, zoals de verlichting of het entertainment. Integratie van dat soort systemen vindt ook al volop plaats, bijvoorbeeld in de vorm van Google Assistant dat gekoppeld kan worden aan allerlei vormen van domotica.
Op smartphones is de Google Assistant net als Siri van Apple (ook gebruikt in de HomePod, Apple’s tegenhanger van de assistent van Google voor in huis) een steeds kundiger vraagbaak en manusje-van-alles. Aanvankelijk kon die je alleen eenvoudige informatie geven over het weer, nieuws, sportuitslagen en algemene feitjes maar al snel konden de assistenten op verzoek muziek afspelen (ook voor een sfeer of gelegenheid), afspraken inplannen, herinneren aan verjaardagen, telefoontjes opzetten en meer.
Inmiddels kunnen ze ook al zelf bellen en zijn er (nu nog vooral in de VS) bedrijven die met een soortgelijk systeem antwoorden zodat bijvoorbeeld tussen het vragen om een pizza en het bakken ervan alleen nog maar AI zit.
AI in het verkeer
Als het gaat om zelfrijdende auto’s is Tesla misschien wel de bekendste naam, maar bepaald niet de enige of grootste speler. Ook merken als BMW, Nissan, Ford, GM en Mercedes Benz houden zich er mee bezig. Daarnaast zijn er bedrijven die geen auto’s fabriceren maar wel AI ontwikkelen om ze te besturen. De bekendste is Waymo, een onderdeel van Alphabet Inc. (moedermaatschappij van Google én van DeepMind, de makers van AlphaZero).
Maar zelfs als je niet in een zelfrijdende auto rijdt maar wel over een wat recenter model beschikt dan is de kans groot dat hij de nodige snufjes bevat waar AI bij komt kijken (vaak letterlijk). Denk aan adaptive cruise control, parkeer-assistentie en zelfs volautomatisch parkeren.
AI bij de politie
In Nederland blijven heel veel misdaadzaken op de plank liggen door bijvoorbeeld een gebrek aan mankracht bij de politie. De Chinezen hebben dat probleem minder want daar wordt in rap tempo een permanente-surveillancestaat opgetuigd. Camera’s kunnen al op verschillende plekken individuen volgen door middel van gezichtsherkenning, waar dat bij ons nog slechts in zeer beperkte mate met kentekenborden gebeurt.
Wat de camera’s zien (en niet eens hoeven te horen, want zelfs zonder hoogwaardige richtmicrofoon kan AI al heel goed liplezen) wordt direct verwerkt in een database waarin strafpunten worden toegekend bij ongewenst gedrag, en daaraan worden uiteraard consequenties verbonden. Met zo’n systeem zal je minder snel geneigd zijn om buiten de lijntjes te kleuren en het is dan ook een kwestie van tijd voordat het elders opduikt.
AI en je bubbel
Shazam koppelt aan het herkennen van muziek ook een uitgebreid systeem van overeenkomsten tussen nummers of muziekstukken. Daarmee kan het je helpen om in contact te komen met muziek die je misschien ook leuk vindt – iets dat we natuurlijk ook kennen van Spotify.
Diensten die je iets willen verkopen – denk aan Bol of Amazon – hanteren dat principe al veel langer bij het doen van aanbevelingen en ook bij videostreamers als Netflix en Ziggo komen we het tegen. Gevaar van al die adviezen is natuurlijk wel dat je moeilijker uit je bubbel komt.
De toekomst
Behalve de AI waar we in het dagelijks leven bewust en direct mee te maken (kunnen) hebben zijn er nog een tweetal vormen die we hier niet onvermeld willen laten.
Allereerst is daar de AI die losgelaten wordt op de data die over ons allemaal door allerlei partijen worden verzameld. Naarmate deze slimmer wordt, zullen systemen beter in staat zijn om je te manipuleren als je niet oplet. Dat gebeurt uiteraard al in de vorm van gerichte reclames.
Voor de meesten van ons geen dagelijkse verschijning maar wel snelgroeiend in mogelijkheden zijn robots en ook die zullen we dan ook steeds meer tegenkomen, al zit een goed gesprek er nog even niet in.