Google bestaat bijna 20 jaar. Het bedrijf mag dan wel oppermachtig zijn als zoekmachine en op mobile, maar er is één aspect waarin Google maar moeilijk kan meekomen. In dit artikel kijken we naar waarom Google maar geen goed sociaal netwerk kan bouwen.
Dit verhaal valt in onze reeks over wat de toekomst van Google is. Lees hier de andere verhalen die we daarover schreven.
Weinig hoofdstukken in Googles geschiedenis zijn zo turbulent als 'social'. Het bedrijf mag dan wel domineren op praktisch alle gebieden van het internet en mobiele telefoons, maar als sociaal netwerk heeft Google een lange en weinig succesvolle geschiedenis. Waarom lukt het het bedrijf maar niet om een succesvol platform op te zetten met zoveel geld, kennis en gebruikers? Het is niet dat Google het niet eerder probeerde...
Orkut
Googles geschiedenis met sociale media begint met Orkut, dat in 2004 werd gebouwd door Google-medewerker Orkut Büyükkökten, die de site naar zichzelf vernoemde. Orkut werd een paar dagen vóór Facebook opgericht, al hadden de netwerken niets met elkaar te maken. Orkut werd nooit groot in Amerika en Europa, maar de website was een gigantisch succes in Brazilië waar het tot 2012 zelfs méér gebruikers had dan Facebook. Ook in India en Iran bleek Orkut populair te zijn.
Concurrentie
Lange tijd bestonden Orkut en Facebook langs elkaar, wat geen probleem was in de nog versnipperde wereld van sociale netwerken. Maar toen Facebook na een paar jaar wereldwijd populariteit begon te krijgen zag het Orkut zeker in India als geduchte concurrent. Facebook werd al snel vertaald naar het Hindi, Punjabi en het Bengaals om te proberen Orkut van de troon te stoten.
Glijdende schaal
Hoewel Orkut redelijk succesvol was in bepaalde landen leek het altijd een zij-project voor Google. Later werd de ontwikkelafdeling verhuisd naar Brazilië, en hoewel toemalig CEO Eric Schmidt in 2011 Orkut nog gebruikte om te laten zien dat het Facebook aan het verslaan was in het land, maar een jaar later werd Orkut in gebruikersgetallen ingehaald en sindsdien daalde de populariteit. In 2014 trok Google definitief de stekker uit het netwerk, om zich meer te kunnen richten op andere sociale diensten zoals YouTube en Blogger.
Andere netwerken
Google probeerde met veel andere initiatieven ook de markt van sociale netwerken te betreden, maar deed dat vaak ook op alternatieve manieren. Wave was bijvoorbeeld zo'n poging, waarbij sociale elementen werden toegevoegd aan een dienst waarmee je samen aan documenten kon werken. Wave werkte alleen met invites, en bleek veel te gecompliceerd voor veel gebruikers.
Google heeft al veel pogingen ondernomen om sociale netwerken te beginnen
-
Chat-apps
Dan zijn er ook nog Googles vele chat-apps, die op veel vlakken op sociale netwerken lijken en ook net zo wisselen in populariteit. De eerste chat-apps begonnen met G-Talk, een chat-functie die ingebouwd zat in Gmail. Amerikaanse gebruikers konden daarbij ook nog eens gebruik maken van Google Voice, een al die features werden later omgebouwd tot Hangouts en dát is nu weer Allo geworden.
Google Plus: Het hoofdpijndossier
Als Google is gefaald met sociale media, heeft het er in ieder geval veel van geleerd, en in 2011 werd dan ook alles op alles gezet om alle fouten teniet te doen en één Google-breed sociaal medium te bouwen waarmee het bedrijf in één keer kon concurreren met Facebook. Maar helaas zou Google+ één van de grootste en duurste fiasco's voor de techgigant worden.
Google+ was het geesteskind van Vic Guntodra, die jarenlang het mantra herhaalde dat Google serieuzer met social media bezig moest zijn omdat het anders zou worden 'ingehaald' door Facebook. Guntodra vond gehoor bij oprichter Larry Page die steeds meer overtuigd raakte van het belang van een sociaal netwerk.
Bedreiging voor Facebook
Google+ moest een geduchte concurrent van Facebook worden, en in eerste instantie leek het erop dat Google alles in huis had om een perfecte tegenhanger te maken. Google+ kon méér worden dan een sociaal netwerk, door chatdiensten van Hangouts, het video-element van YouTube en het praktische werk van Drive te combineren. Al die aspecten waren al groot binnen Google - het leek alleen maar logisch dat het netwerk op die manier beter zou worden dan Facebook. En terecht ook, zo bleek. Volgens een oud-medewerker van Facebook zag Mark Zuckerberg Google Plus als een grote bedreiging, en werd alles op alles gezet het sociale netwerk te stoppen.
Alles op alles
Page en Guntodra zetten stevig in op het project. "We transformeren Google zelf in en sociaal netwerk op een niveau waarop dat noit eerder gebeurd is", zei die laatste in een interview met Wired. Honderden Google-medewerkers werkten aan Plus, en het team betrok een apart gebouw op de campus waar Page zelf ook bij kwam zitten. Ook kregen medewerkers bonussen op basis van hun werk aan Plus.
YouTube-integratie
Google+ werd officieel uitgebracht in 2011, en Google leek niet dezelfde fout te willen maken als bij Wave, waarbij het invite-systeem desastreus leek. Later bleek dat de oplossing om alle Google-accounts automatisch over te zetten naar Google Plus-accounts het bedrijf ook niet in dank werd afgenomen. In 2013, in een poging om de tegenvallende gebruikerscijfers van Plus op te krikken, zette Google alle YouTube-accounts over naar het sociale netwerk. Alle comments die gebruikers plaatsten verschenen daarmee ook in de Circles op Google, zichtbaar voor alle vrienden en familie - en heel veel YouTube-comments wil je absolúút niet openbaar hebben...
Circles
Qua functionaliteit had Google+ een paar handige voordelen boven Facebook. Met name het opdelen van je vrienden in verschillende 'Circles' was slim gedaan, want op Facebook deelde je alles of niets met iedereen, terwijl je op Google Plus kon kiezen of je een bepaald bericht met je familie deelde maar een andere alleen met je vrienden. Later kreeg Plus ook wat andere handige features zoals foto-indexering op basis van algoritmes (wat later de veel populairdere Photos-app werd), maar al die functies bleken niet genoeg om gebruikers actief te krijgen op het platform. Van de miljoenen gebruikers die direct een account hadden, gebruikte slechts een klein percentage de app actief.
Ondanks de voordelen wist Google Plus weinig actieve leden te trekken
-
"Net als Facebook"
Dat kwam grotendeels door de aard van het netwerk. Toen dat eindelijk gelanceerd werd, bleek het ondanks de nieuwe features toch weer erg veel weg te hebben van Facebook. "Is dit het nou? Het is gewoon een sociaal netwerk"?, zei een Google-medewerker die niet aan Plus werkte tegen Mashable. Dat leken gebruikers ook te denken. In een online landschap waar Facebook absoluut domineerde was er weinig ruimte voor een netwerk dat niet radicaal anders was, en op de Circles na was Google Plus dat ook niet.
Al snel bleek Google+ niet het succes waarop werd gegokt - en waar Google inmiddels miljoenen in had geïnvesteerd. Het hielp niet mee dat Vic Gundotra na 3 jaar vrij plotseling vertrok, en het was niet helemaal duidelijk hoe het leiderschap van Plus zonder hem verder zou gaan.
Ghost town
Anno 2017 is Google Plus nog steeds een 'ghost town', een onvriendelijke naam die het netwerk nooit van zich af heeft kunnen laten vallen. Google is begrijpelijk schimmig over het aantal gebruikers, maar in 2015 lag dat volgens Forbes op slechts 111 miljoen.
Toch geeft Google zijn sociale ambities nog lang niet op. Sociale netwerken veranderen, zoals ook Facebook merkt. De dienst wordt steeds minder gebruikt voor het posten van statussen; dat gaat inmiddels verder op Instagram of Snapchat. Vooral die laatste is populair, en volgens een recent rapport van Telecompaper heeft Google vorig jaar niet minder dan 30 miljard dollar op het bedrijf geboden.
De veranderingen in sociale media bieden nog hoop voor Google - meer misschien vooral als het daarvoor samenwerkt met andere bedrijven.