Brenno de Winter: Wat doen we met misbruikers van het internetfilter?

Wanneer de grondleggers van internet, Wikipedia en een rapporteur van de Verenigde Naties waarschuwen voor de schade van een richtlijn dan hoor je je achter de oren te krabben of je wel op de goede weg bent. Europa deed dat niet en heeft daarmee waarschijnlijk zware schade aan internet toegebracht.

Met het aannemen van de auteursrechtenrichtlijn is Nederland nog één stemming van de Raad van Ministers verwijderd van de verplichting om platformen te dwingen een inhoudelijk filter in te voeren. Het filter an sich is niet verplicht, maar de eigenaar van het platform is aansprakelijk voor het verspreiden van materiaal door de gebruikers. In de praktijk wordt een filter onvermijdelijk.

Facebook – niet vies om materiaal te censureren – heeft zo’n filter en het is geen succes. Het bedrijf probeerde videobeelden van de verschrikkelijke aanslag in Nieuw-Zeeland te stoppen. Maar video’s gemaakt van op een laptop afgespeelde beelden glipten door het filter heen. Filters maken nu eenmaal fouten. Dat captcha’s werken komt juist doordat automatische herkenning niet feilloos is. Het frustreren van bots is het doel, karakterherkenning wordt bewust gefrustreerd. Juichende auteursrechthebbenden moeten zich dus realiseren dat hun materiaal net zo zal worden aangepast dat het filter wordt gefrustreerd.

Met een aansprakelijkheid voor de eigenaar van het platform kun je prima bedenken wat de reactie daarop zal zijn: het systeem zal te agressief worden afgesteld. Legitiem materiaal zoals eigen videobeeld dat vaag lijkt op rechthebbend materiaal, een parodie op een uiting of journalistieke werken, worden ten onrechte geweigerd. De gebruiker verzandt dan in trage procedures. Mocht een groot platform je überhaupt horen, dan is het moment al voorbij.

Onevenwichtig

De Amerikaanse auteursrechtenwetgeving, DMCA, haalde eind vorige eeuw de duimschroeven op internet al aan. Wat we zagen was massaal misbruik van de wet dat werd ingezet om journalisten, beveiligingsonderzoekers en anderen de mond te snoeren. Het succes was wisselend, maar de wet is een tool om de vrije meningsuiting aan te pakken. Onze wetgeving gaat verder.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Verenigde Naties waarschuwen dat de vrije meningsuiting in Europa onder druk komt te staan. Bij het aanvallen van zo’n fundamenteel recht hoort een zorgvuldige afweging. Die is er eigenlijk niet geweest, want het waren de lidstaten die elkaar de tent uitvochten. Deze richtlijn is dan ook een compromis.

Maar juist zo’n politiek compromis maakt de richtlijn onevenwichtig. Er zijn geen bepalingen die misbruik bestraffen. Als de wetgeving in Nederland verplicht wordt ingevoerd is er ruimte voor een doekje voor het bloeden: strafbepalingen en schadevergoedingen voor partijen die de wetgeving misbruiken. Want de hoop de ministers de wetgeving wegstemmen is bij mij vervlogen.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten