Boekrecensie Echt Nep - Virtuele wereld uitgelegd
De wereld digitaliseert in rap tempo en vernieuwingen als het metaversum en deepfakes maken hun entree. Welke invloed hebben dergelijke technieken op ons realiteitsbesef? Drie bekende Nederlandse techkenners wijden er een boek aan: ‘Echt nep’. Veel aandacht gaat uit naar de rol en voor- en nadelen van kunstmatige intelligentie.
De digitalisering tornt aan de realiteit zoals we die kennen. Een goed voorbeeld zijn de deepfakevideo’s waarin bekende figuren verhalen vertellen die ze nooit verteld hebben. Dergelijke video’s worden met de week realistischer en eenvoudiger in elkaar te zetten. Maar hoe controleer je of een video echt of nep is? En is de opmars van de deepfake wel een wenselijke ontwikkeling?
Het boek Echt nep gaat in op dit soort kwesties. Enerzijds vanuit een technisch perspectief, anderzijds vanuit een maatschappelijk perspectief. De auteurs noemen hierbij ook de voor- en nadelen van de betreffende ontwikkelingen en schetsen negatieve en positieve gebruiksscenario’s. Zo kun je goed ingevoerd je eigen mening vormen. Ik vind het een goede aanpak, zeker omdat de nodige verdieping meestal ontbreekt in de korte krantenberichten en een uitgelichte video op het journaal.
Vier delen
De drie auteurs brengen hun duiding in vier delen. Deel een gaat over het spelen met de realiteit, dat via techniek steeds vaker gebeurt. Daarna volgt er een uitleg over de spanning tussen feit en fictie, en welke invloed nieuwe technieken hebben op dit spanningsveld. Deel drie gaat uitgebreid in op de toekomst van synthetische media; mediavormen die door elkaar heen lopen en de gebruiker daarom anders en veelal meer entertainen dan een traditionele video of nieuwstekst.
Wat we met al die vernieuwingen kunnen, willen en misschien wel moeten doen, wordt in deel vier uitgelegd. Onder andere door te beschrijven welke realiteitsinstrumenten we hebben in het huidige mediarijke leven. Maar ook door te bepleiten dat we ons niet te veel moeten laten afleiden door techniek, maar beter kunnen focussen op grote vraagstukken. Dit hoofdstuk vind ik het minst technisch en meer filosofisch.
De auteurs
De filosofische schrijfstijl lijkt afkomstig van Thijs Pepping, een van de drie auteurs. Pepping houdt zich bezig met essentiële vragen over onder meer de perceptie van tijd en realiteit. Sander Duivestein schrijft en spreekt over technologie, en is adviseur en ondernemer. Zijn bedrijfsmatige focus is meer in het begin terug te lezen. De invloed van Menno van Doorn, ICT-onderzoeker, is in vrijwel het hele boek merkbaar.
Praktische info
‘Echt nep’ is in oktober 2021 uitgebracht in Nederland en geschreven door Menno van Doorn, Sander Duivestein en Thijs Pepping. Het boek kost 12,99 euro als e-book of 22,99 euro als paperback. De uitgave telt 312 pagina’s en de ISBN is 9789083069692. Er is op het moment van schrijven nog geen audioboek.