Vliegende taxi's: Luchtkasteel of dichterbij dan je denkt?

© PXimport

Vliegende taxi's: Luchtkasteel of dichterbij dan je denkt?

Geplaatst: 30 mei 2022 - 06:09

Aangepast: 17 november 2022 - 08:55

Redactie PCM

Elektrische vliegende taxi's lijken een gouden idee. Ze kunnen ons over de files dragen zonder dat ze de lucht en het klimaat verpesten. Overal ter wereld vliegen prototypes rond. Maar waarom kunnen we ze nog altijd niet bestellen?

Op 11 november 1922 steeg in Frankrijk de allereerste quadcopter op. Aan boord was ingenieur en bioloog Étienne Œhmichen. Omdat de computer nog moest worden uitgevonden, bestuurde hij het toestel met de hand. Met een verbeterde versie van de machine won Œhmichen een prijs van 10.000 franc door een cirkelvormig traject van een kilometer lang af te leggen. Maar omdat commercieel succes uitbleef, vervolgde hij zijn carrière als biologieprofessor aan het Collège de France, waar hij de vleugelslag van libellen bestudeerde.

De man zou met genoegen hebben gadegeslagen dat de quadcopter weer helemaal terug is van weggeweest. Dit keer met een kunstmatig brein erin dat de bewegingen coördineert. Want het besturen van een toestel dat verticaal kan opstijgen en landen (VTOL), is zeker niet eenvoudig. Gewone vliegtuigen worden stabiel naarmate ze op de startbaan snelheid winnen. In rustig weer kun je ze zonder handen vliegen. Helikopters (zowel echte als modelhelikopters) reageren tijdens het stilhangen echter uiterst nerveus. De kleinste stuurfout kan fataal zijn. Het besturen van een drone is daarentegen kinderspel. In feite vertelt de bestuurder op de grond slechts waar de drone heen moet. De feitelijke besturing regelt het toestel zelf.

Geen wonder dat bij velen het idee opkwam om de onbemande drone door te ontwikkelen tot een luchttaxi. Het idee is aantrekkelijk. In een metropool worden terreinen en platforms gereserveerd waar de drones op kunnen landen. Dat kunnen voormalige industrieterreinen zijn, maar ook daken van gebouwen. De klant boekt via zijn telefoon een vlucht, en ontvangt een bericht over de vertrektijd. Daarna volgt een snelle vlucht over de files. Dit scenario toont aan dat luchttaxi’s vooral aantrekkelijk zijn in dichtgeslibde gebieden met ondermaats openbaar vervoer. Maar daarvan zijn er vele in de wereld.

Crew Dragon

Op de foto zie je een elektrische VTOL van Joby Aviation waar NASA testen mee uitvoert voor toekomstige commerciële passagiersdiensten. Maar waarom heeft vrijwel niemand ooit zo’n luchttaxi in vrije vlucht waargenomen? Waarom komen de City Airbus Passenger drone, Volocopter 2X, Lilium Jet, Ehang 216, Workhorse Surefly, Boeing/AFS Passenger Air Vehicle, Kitty Hawk Cora, Uber Elevate en de Astro Aerospace Passenger Drone maar niet commercieel van de grond?

Vliegende auto’s worden ons al beloofd sinds 1917, toen Glenn Curtis op een tentoonstelling in New York zijn Autoplane presenteerde. Het ding zou nooit vliegen. Dat sindsdien geen enkele vliegende auto is doorgebroken, komt omdat de verschillen tussen auto’s en vliegtuigen onoverbrugbaar zijn gebleken. Een auto kan overal tegenaan botsen, en moet dus robuust zijn. Een vliegtuig moet licht zijn, en is dus per definitie fragiel. Een auto mag – al is het niet aan te raden – een oud barrel zijn, want er is altijd nog de vluchtstrook. 

Rondvliegen in een slecht onderhouden vliegtuig is een vorm van zelfmoord; de kleinste mankementen kunnen leiden tot een crash. Een auto is compact, een vliegtuig niet. Bovendien legt een opstijgend of landend vliegtuig nogal wat beslag op zijn omgeving, ook als dat verticaal gebeurt. Wie ooit een traumahelikopter in de stad heeft zien landen, weet wat ik bedoel. Een ander groot verschil is dat je niet zo slim hoeft te zijn om een auto te besturen. Het besturen van een vliegtuig kan met name in slecht weer bijzonder gecompliceerd zijn, en vergt daarom flink wat kennis en kunde.

Dat laatste kan tegenwoordig worden opgelost met automatisering, zo heet het. Met dronetechnologie hoeft een luchttaxi in principe geen piloot aan boord te hebben. Maar zou het echt? De enige vormen van vervoer zonder bestuurder, bewegen zich over een spoor of hangen aan een kabel. Het Amerikaanse ruimteschip Crew Dragon is volkomen autonoom, maar toch krijgen astronauten een gedegen opleiding in het handmatig besturen van het toestel. Bij mijn weten is er nog nooit iemand die zelf niet kon vliegen, rondgevlogen in een op afstand of door een computer bestuurd vliegtuig.

En dat nu is precies wat voorstanders van luchttaxi’s bepleiten. De reden is dat deze toestellen weinig capaciteit bieden. In een gewone taxi passen naast de chauffeur gemakkelijk drie forse mensen plus hun rolkoffers. De meeste van de bovengenoemde luchttaxi’s hebben een kleinere capaciteit. Dus lijkt het een goed idee om de piloot te verwijderen.

Het idee dat zo’n met rondzwaaiende messen uitgerust toestel een noodlanding maakt in het publiek, is verre van aantrekkelijk

-

Nooit goedkoop

Maar nog los van wat potentiële klanten daarvan vinden, is het de vraag hoe regelgevers hier naar zullen kijken. Luchttaxi zullen zich veelal laag over bewoonde gebieden bewegen. Het idee dat zo’n met vele rondzwaaiende messen uitgeruste machine een noodlanding maakt in het publiek, is verre van aantrekkelijk.

En dat kleine vliegmachines neerstorten, is een gegeven. Ze zijn veel gevoeliger voor de grillen van het weer dan de intercontinentale kolossen. Ook een vluchtcomputer kan worden overvallen door windschering, een plotselinge windverandering die samenhangt met onweer. Moderne verkeersvliegtuigen kunnen eveneens autonoom vliegen, maar het is veelzeggend dat piloten de start en landing vrijwel altijd zelf uitvoeren.

Daarnaast kun je vragen stellen bij de manier waarop luchttaxi’s aangedreven worden. Vrijwel altijd gebeurt dat door accu’s die elektromotoren aandrijven. Het resultaat is een zeer korte vluchtduur – vaak een minuut of twintig. Daarna duurt het een hele tijd voordat de batterijen weer zijn opgeladen. Al die tijd wordt er niets verdiend. Ook dat is een belangrijk nadeel, zeker omdat vliegmachines nooit goedkoop zijn. De vierzits Cessna 172, het meest geproduceerde vliegtuig ooit, kost in de kaalste versie nog altijd 325.000 euro.

Elektrische VTOLs zullen best gebruikt gaan worden. Maar dat ze massaal de lucht boven steden zullen gaan vullen, is onwaarschijnlijk. Mede omdat luchttaxi’s geassocieerd zullen worden met rijke patsers, zullen burgers al snel gaan klagen over lawaai en veiligheid. Een paar ongevallen doen het concept daarna de das om. Maar wie toch eens wil ervaren hoe het is om boven de files de vliegen, raad ik aan gewoon eens een helikopter te boeken. Zelfs in het streng gereguleerde Nederland kan dat. Is wel iets duurder dan een Uber.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten