Seymour Cray is de vader van de supercomputer
Superlatieven en sterke verhalen genoeg als het om Seymour Cray gaat; de vader van de supercomputer, de Thomas Edison van de supercomputerindustrie. Maar ook een vader die absolute stilte eiste van zijn kinderen als ze in de auto van A naar B reden, zodat hij kon nadenken over de problemen die hij moest oplossen.
Cray werd geboren in 1925 en bleek al vroeg ingenieurstalent te hebben. Hij bouwde als tienjarige een telegraaf. Van zijn ouders kreeg hij een laboratorium met apparatuur en voorzag dat zelf van een alarmsysteem. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, hij was nog geen twintig, werkte hij voor het leger aan het decoderen van de Japanse telecommunicatie.
Als ontwerper van extreem snelle computers was hij ongeëvenaard. Hij kreeg naamsbekendheid door de supercomputers van zijn eigen bedrijf, met name de Cray-1 en Cray-2. Maar daarvoor al, in 1957, richtte hij met William Norris Control Data Corporation (CDC) op. Daar bouwde hij de CDC-1604, de eerste volledig getransistoriseerde supercomputer (wat een supercomputer is, is trouwens niet strak gedefinieerd). Een opvolger was de CDC-6600, dat freon gebruikte als koelmiddel om de warmte van de processors af te voeren.
Cray had een hekel aan het ontwerpen van computers voor de massamarkt omdat daarbij te veel compromissen moesten worden gesloten. Hij begon daarom in 1975 zijn eigen bedrijf, Cray Research, met als doel de snelst mogelijke computers te bedenken. Dat leidde tot manshoge machines met de kenmerkende ronde vorm, die zelfs de lengte van inwendige verbindingen optimaliseerde.
Snelle processor is niet genoeg
De Cray-1 en de Cray X-MP waren grote successen; de Cray-2 (1985) was dat minder. Om een idee te geven van de snelheid die destijds top of the bill was: de Cray-2 had een geheugen van 2 GB en haalde 1,9 gigaflops. Een iPhone X bereikt dezer dagen in je broekzak 600 gigaflops. De supercomputers van nu zijn nu alweer bijna een factor 1000 verder dan dat: de Japanse recordhouder noteert 442 teraflops.
Bij supercomputers is de ketting zo sterk als de zwakste schakel. Cray kon uit elk relevant onderdeel het uiterste halen, getuige ook de geometrie van zijn producten. Hij zei: ‘Iedereen kan een snelle processor maken. De truc is een snel systeem te bouwen.’ Dus onderzocht hij snellere transistors van galliumarsenide, maar besteedde hij ook aandacht aan de bandbreedte van datadoorvoer en schreef hij zijn eigen besturingssysteem.
De Cray-2 en verdere modellen liepen niet erg goed, en in de jaren 90 miste Cray de ontwikkeling naar parallel processing. Cray Computer Corporation, zoals het bedrijf inmiddels heette, ging failliet. Net toen Cray met een nieuw bedrijf de parallelle trend had omarmd, overkwam hem een verkeersongeval dat hem fataal werd. In een herdenkingsvideo die op YouTube staat, valt de ontroerende bijdrage op van zijn dochter Susan. Tussen alle loftuitingen van mannelijke computerexperts overheerst bij haar de spijt op haar gezicht over de vader die vooral de vader was van de supercomputer.
Tekst: Herbert Blankesteijn