Mobiel betalen: regels, risico's en privacy-zorgen

© PXimport

Mobiel betalen: regels, risico's en privacy-zorgen

Geplaatst: 30 april 2020 - 07:00

Aangepast: 17 november 2022 - 08:58

Gertjan Groen

Mobiel betalen, daar raken we telkens meer aan gewend. Dankzij nieuwe regelgeving liggen er kansen voor nieuwe toetreders met innovatieve betaalmethodes, maar het brengt ook risico’s met zich mee.

Innovatie rondom mobiel betalen wordt flink aangewakkerd in Europa, geholpen door nieuwe Europese regelgeving onder de noemer PSD2. De regels moeten voor meer concurrentie en innovatie op de betaalmarkt zorgen. De regelgeving moet er onder andere voor gaan zorgen dat andere partijen toegang tot jouw bankrekening kunnen krijgen, óók derde partijen. Je geeft dan bijvoorbeeld toestemming om bedragen van je rekening af te schrijven voor aankopen.

Maar er zijn ook andere diensten mogelijk, bijvoorbeeld diensten die een overzicht van uitgaven en inkomsten in een digitaal huishoudboekje op een rijtje zetten. De toegang geldt voor bepaalde tijd (veelal drie maanden), waarna opnieuw toestemming nodig is. Als je geen toestemming geeft, verandert er niets. Een aanvullende voorwaarde voor de betaaldienst is dat de aanbieder een vergunning heeft van de DNB of een andere toezichthouder uit de Europese Unie. Europese ministaatjes als Malta en Litouwen blijken op het moment erg in trek voor deze licenties, en daar is niet iedereen blij mee. Het is namelijk nog maar de vraag of zij fatsoenlijk toezicht kunnen houden.

Zorgen rond privacy

Er is veel kritiek op de nieuwe regels, onder meer vanuit het oogpunt van privacy. Wat het Chinese voorbeeld leert is dat de bedrijven, zoals WeChat-eigenaar Tencent, over enorm veel data zullen beschikken. Het maakt Tencent in China al tot een zeer interessante partner voor bijvoorbeeld verzekeraars, kredietverschaffers, incassobureaus en adverteerders.

In China gaat dergelijke inmenging overigens veel verder dan we ons in Europa kunnen voorstellen. Zo wordt daar vanuit de overheid gewerkt aan een sociaal kredietsysteem waarbij gebruikers een score krijgen op basis van moreel, politiek en financieel gedrag. Tencent heeft nauwe banden met de overheid en berekent scores voor het kredietsysteem. De algoritmes gaan erg ver. Gebruikers krijgen bijvoorbeeld pluspunten als ze geld geven aan goede doelen en leningen op tijd terugbetalen, maar minpunten als ze te veel spelletjes op de telefoon spelen of ‘foute’ contactpersonen hebben.

De Europese richtlijn maakt de stap naar Europa voor internetreuzen zoals Tencent, maar ook voor wereldwijde spelers als Amazon, Facebook en Google een stuk gemakkelijker om hier – met jouw toestemming – aan je rekeninginformatie te gaan verdienen. Het lijkt een kwestie van tijd voordat dergelijke bedrijven met eigen bankdiensten en betaalapps komen. Als ze weten waar gebruikers hun geld aan uitgeven en of ze kredietwaardig zijn, kunnen ze gepersonaliseerde advertenties laten zien of aanbiedingen voor verzekeringen.

Het helpt de bedrijven daarnaast ook om (achter de schermen) een eigen sociaal kredietsysteem op te bouwen op basis van uiteenlopende data, waaronder socialmedia-profielen. Het mag duidelijk zijn dat je je bankzaken niet te makkelijk prijs moet geven.

 

© PXimport

Strong Customer Authentication

De Europese richtlijn bevordert ook de beveiliging van betaaldiensten via SCA (Strong Customer Authentication), een soort tweestapsverificatie. Denk bijvoorbeeld aan een extra code die je via een app of per sms ontvangt, of een qr-code die je moet scannen. De afgelopen periode heb je misschien al gemerkt dat banken toegangsmethodes hebben aangepast om aan de richtlijn te kunnen voldoen. Om inloggen en betalen te versoepelen, worden meer en andere autorisatiemethodes gebruikt. Denk aan een vingerafdruk of pincode, maar ook gezichtsherkenning. Biometrische autorisatie zal ook in andere vormen zijn intrede doen.

Er wordt in feite onderscheid gemaakt tussen drie autorisatielevels: iets dat je weet (zoals een wachtwoord of pincode), iets dat je bezit (zoals een bankpas, smartphone of token per sms) en iets dat je bent (zoals een irisscan of vingerafdruk). Betaaldiensten moeten twee van deze factoren implementeren. De verplichting geldt voor alle methodes waarbij je elektronisch betaalt met betaalrekening, zoals betalingen met credit- of debetkaart, maar ook betaalmethodes als PayPal, Apple Pay en Google Play, omdat er bij dat proces een betaalrekening betrokken is.

De tweestapsbeveiliging lijkt voor jou als gebruiker wat extra werk op te leveren bij het betalen, al zijn er gelukkig veel (meestal welkome) uitzonderingen. Contactloze betalingen zijn bijvoorbeeld beperkt tot 50 euro en ook bij kleine onlinebetalingen tot 30 euro is geen extra verificatiestap nodig. Ook je bank mag de extra verificatiestap weglaten. Dat geldt tevens voor periodieke betalingen zoals abonnementen en ‘betalen en wegrijden’ met je bankpas bij tolpoortjes en parkeerautomaten. Tevens kun je zelf via de bank een uitzondering voor bepaalde vertrouwde bedrijven maken.

 

© PXimport

Zowel voor PSD2 als SCA geldt dat de toekomst nog onzeker is. Zo is voor veel bedrijven nog onduidelijk hoe ze gaan voldoen aan de tweestapsverificatie. Apple lijkt in het voordeel omdat het de kaartgegevens uit het toestel haalt en daarnaast zowel een vingerafdruk (TouchID) als gezichtsherkenning (FaceID) heeft ingebouwd voor het voltooien van de betaling. Daarnaast heeft het ook nog de Apple Watch met nfc.

Dergelijke wearables spelen steeds vaker een rol bij betalingen. Ook Rabobank en ABN Amro hebben het betalen via een smartwatch mogelijk gemaakt, onder andere voor een serie slimme horloges van Garmin. Die kunnen aan de bankrekening van deze banken worden gekoppeld waarna contactloos kan worden betaald. Je kunt behalve aan smartwatches ook denken aan ringen, sleutelhangers en armbanden.

Conclusie

Het betalingsverkeer verandert snel en ingrijpend, sneller zelfs dan de meeste banken, retailers en webshops kunnen bijhouden. De nieuwe regels brengen ook onzekerheden met zich mee. Enige terughoudendheid lijkt dus op zijn plek, bijvoorbeeld voordat je allerlei internetreuzen met je rekeninginformatie aan de haal laat gaan. Maar de toekomst brengt ook veel boeiende innovaties met zich mee, dat is zeker.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten